Εξι προϋποθέσεις που πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά θα πρέπει να καλύπτει ένας οφειλέτης προκειμένου να προστατεύσει την πρώτη του κατοικία με βάση τον νέο νόμο που αναμένεται να φέρει στη Βουλή η κυβέρνηση την προσεχή εβδομάδα. Οπως προβλέπει το νομοσχέδιο που έχει στη διάθεσή της η «Κ», το τυχόν «κούρεμα» που θα προσφέρουν οι τράπεζες θα δίδεται υπό αυστηρές προϋποθέσεις και αφού έχουν ελεγχθεί όλα τα εισοδηματικά και περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη.
Η ηλεκτρονική πλατφόρμα που θα δημιουργηθεί στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων θα λειτουργήσει ως μεγάλος αδελφός για τους στρατηγικούς κακοπληρωτές και σε συνδυασμό με την άρση του απορρήτου που θα ισχύει για όλη τη διάρκεια της ρύθμισης, θα είναι το μαστίγιο για όσους καταχρηστικά μέχρι σήμερα καλύπτονταν πίσω από τις χρονοβόρες και γραφειοκρατικές διαδικασίες των δικαστηρίων.
Το καρότο θα είναι η επιδότηση του Δημοσίου, που σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις θα λειτουργήσει ως δέλεαρ για όσους δεχθούν να ανοίξουν τα χαρτιά τους στην ηλεκτρονική πλατφόρμα και αποδειχθεί πως είναι ό,τι δηλώνουν. Η «Κ» σταχυολογεί τις βασικές ερωτήσεις και απαντήσεις για τους όρους που πρέπει να πληροί κάποιος προκειμένου να ενταχθεί στην πλατφόρμα και να ρυθμίσει την οφειλή του. Τα κριτήρια που πρέπει να πληροί κάποιος και τα οποία πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά είναι:
• Η αντικειμενική αξία της προστατευόμενης κύριας κατοικίας κατά την υποβολή της αίτησης να μην υπερβαίνει τις 250.000 ευρώ.
• Το οικογενειακό εισόδημα του αιτούντος φυσικού προσώπου, κατά το τελευταίο έτος, για το οποίο υπάρχει δυνατότητα υποβολής φορολογικής δήλωσης, να μην υπερβαίνει το 170% των εύλογων δαπανών διαβίωσης.
• Το σύνολο του ανεξόφλητου κεφαλαίου, στο οποίο συνυπολογίζονται κεφαλαιοποιημένοι τόκοι και, αν υπάρχουν, έξοδα εκτέλεσης κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, να μην υπερβαίνει τις 130.000 ευρώ ανά πιστωτή. Αν η οφειλή έχει συνομολογηθεί σε άλλο, πλην ευρώ, νόμισμα, τότε για τον καθορισμό του μέγιστου ορίου των 130.000 ευρώ λαμβάνεται υπόψη η ισοτιμία αλλοδαπού νομίσματος και ευρώ κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης.
• Οι καταθέσεις και τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα του αιτούντος να μην έχουν συνολική αξία που υπερβαίνει το ήμισυ της συνολικής προς ρύθμιση οφειλής κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης.
• Η συνολική ακίνητη περιουσία του αιτούντος, πέραν της κύριας κατοικίας του, να μην έχει αξία που υπερβαίνει το διπλάσιο της συνολικής προς ρύθμιση οφειλής κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης. Στο όριο αυτό εναντιώνεται η ΕΚΤ και πιθανότατα θα μειωθεί.
• Να μην έχει εκδοθεί τελεσίδικη απόφαση, που απέρριψε αίτηση του ν. 3869/2010 λόγω ύπαρξης επαρκούς περιουσίας του αιτούντος ή αν σκοπίμως περιήλθε σε αδυναμία πληρωμής.
– Πώς αξιολογείται η εισοδηματική κατάσταση του οφειλέτη;
– Για την αξιολόγηση λαμβάνονται υπόψη οι δαπάνες διαβίωσης 2ης κατηγορίας με βάση τον δείκτη που καταρτίζει η ΕΛΣΤΑΤ. Ο δείκτης αυτός ορίζει ότι το ελάχιστο εισόδημα που πρέπει να έχει κάποιος για να διαβιώνει αξιοπρεπώς είναι 7.337 ευρώ τον χρόνο όταν είναι άγαμος, 12.412 ευρώ τον χρόνο όταν είναι ζευγάρι, 15.367 ευρώ όταν είναι ζευγάρι με ένα τέκνο, 18.322 ευρώ όταν είναι ζευγάρι με δύο τέκνα και 21.284 ευρώ όταν έχει και πρόσθετο εξαρτώμενο μέλος. Αν το πραγματικό εισόδημα του αιτούντος με βάση τα φορολογικά του στοιχεία είναι χαμηλότερο από αυτό που έχει υπολογιστεί με βάση τις δαπάνες διαβίωσης, τότε είναι επιλέξιμος.
– Ποιες οφειλές ρυθμίζονται;
– Αυτές που είναι σε καθυστέρηση τουλάχιστον 90 ημερών στις 31 Δεκεμβρίου 2018. Ληξιπρόθεσμες οφειλές μετά την ημερομηνία αυτή μπορούν να ενταχθούν μόνο αν ο αιτών ή ο σύζυγός του ή εξαρτώμενο μέλος έχει 67% αναπηρία ή είναι άνεργος στον ΟΑΕΔ.
Πότε γίνεται «κούρεμα» του δανείου
– Με βάση ποιους όρους μπορεί κάποιος να ρυθμίσει την οφειλή του;
– Για την προστασία της κύριας κατοικίας του, ο οφειλέτης πρέπει να καταβάλλει το 120% της εμπορικής της αξίας σε μηνιαίες ισόποσες τοκοχρεωλυτικές δόσεις, με επιτόκιο ίσο με το euribor τριμήνου προσαυξημένο κατά 2%. Αν το 120% της αξίας της κύριας κατοικίας υπερβαίνει το σύνολο των οφειλών που περιλαμβάνονται στην αίτηση, τότε καταβάλλεται το σύνολο των οφειλών σε αντίστοιχες τοκοχρεωλυτικές δόσεις. Η οφειλή εξοφλείται σε χρονικό διάστημα 25 ετών και με την προϋπόθεση ότι η αποπληρωμή δεν υπερβαίνει το 80ό έτος της ηλικίας του αιτούντος, εκτός εάν συμβληθεί εγγυητής αποδοχής των πιστωτών, ευθυνόμενος ως αυτοφειλέτης.
– Η λύση θα είναι οριζόντια, δηλαδή ίδια για όλους ή θα υπάρχουν και άλλες επιλογές;
– Η ρύθμιση είναι ίδια για όλους.
– Με ποιο κριτήριο η τράπεζα μπορεί να κάνει «κούρεμα» της οφειλής του δανειολήπτη;
– Το βασικό κριτήριο είναι η περιουσιακή κατάσταση του οφειλέτη. Το κριτήριο αυτό εξετάζεται ανά περίπτωση και σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα κριτήρια. Δηλαδή, εάν κάποιος διαθέτει ένα εμπορικό ακίνητο, π.χ. ένα κατάστημα ή άλλο εμπορεύσιμο ακίνητο, η τράπεζα μπορεί να ζητήσει τη ρευστοποίησή του προκειμένου στη συνέχεια να ρυθμίσει το δάνειο.
– Πότε γίνεται η διαγραφή μέρους του δανείου;
– Το δάνειο ρυθμίζεται με βάση το τυχόν «κούρεμα» που θα αποφασίσει η τράπεζα, αλλά η οριστική διαγραφή γίνεται με την ολοσχερή αποπληρωμή της οφειλής.
– Ποιες άλλες προϋποθέσεις πρέπει να συντρέχουν για να διαγράψει η τράπεζα μέρος της οφειλής;
– Θα πρέπει το υπόλοιπο του δανείου να υπερβαίνει το 120% της εμπορικής αξίας του ακινήτου. Δηλαδή, εάν η σημερινή τιμή του ακινήτου είναι 150.000 ευρώ και το δάνειο είναι 130.000 ευρώ, τότε η τράπεζα δεν θα κάνει «κούρεμα». Αν όμως η εμπορική αξία του ακινήτου είναι 90.000 ευρώ και το δάνειο είναι 120.000 ευρώ, τότε η τράπεζα μπορεί να διαγράψει 12.000 ευρώ, δηλαδή 120.000- (90.000 x 120%).
– Μπορεί η τράπεζα να επιβάλει τη ρευστοποίηση της περιουσίας του οφειλέτη, πλην πρώτης κατοικίας;
– Ναι, μπορεί. Στον νόμο Κατσέλη την επιβάλλει ο δικαστής. Στον νέο νόμο θα μπορεί να τη ζητήσει η τράπεζα, απευθυνόμενη σε εκκαθαριστή.
– Τι θα γίνει εάν κάποιος που έχει ρυθμίσει την οφειλή του, δεν καταβάλλει κάποιες δόσεις; Χάνει την προστασία;
– Για να χάσει τη ρύθμιση θα πρέπει να μην καταβάλλει τρεις διαδοχικές δόσεις της οφειλής του.
Τι γίνεται αν απορριφθεί η αίτηση του οφειλέτη από την πλατφόρμα
– Τι συμβαίνει στην περίπτωση που κάποιος οφειλέτης κάνει αίτηση και απορριφθεί από την πλατφόρμα ως μη επιλέξιμος;
– Αν θεωρηθεί μη επιλέξιμος μπορεί και πάλι να καταφύγει στο δικαστήριο για τη ρύθμιση της οφειλής του. Η αίτηση πρέπει να υποβληθεί εντός 30 ημερών από την απόρριψη της αίτησής του μέσω της πλατφόρμας.
– Μπορεί ο οφειλέτης να μη δεχθεί τη λύση που του προτείνει η τράπεζα μέσω της πλατφόρμας, και τι συμβαίνει σε αυτή την περίπτωση;
– Ναι, μπορεί να την απορρίψει. Σε αυτή την περίπτωση έχει το δικαίωμα να ζητήσει τη ρύθμιση των οφειλών του μέσω του δικαστηρίου, καταβάλλοντας κάθε μήνα το 30% της δόσης που του αναλογούσε από την τελευταία σύμβαση που είχε με την τράπεζα.
– Μπορούν όσοι έχουν κάνει αίτηση ένταξης στον νόμο Κατσέλη να ενταχθούν στην πλατφόρμα;
– Ολοι όσοι η αίτησή τους εκκρεμεί, δηλαδή δεν έχει εκδικαστεί, μπορούν να αξιοποιήσουν τη δυνατότητα για ρύθμιση που θα δοθεί μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Αναγκαία προϋπόθεση είναι να πληρούν τα κριτήρια.
– Μπορεί κάποιος, η αίτηση του οποίου για ένταξη στον νόμο Κατσέλη έχει απορριφθεί από το δικαστήριο, να κάνει αίτηση για να μπει στην πλατφόρμα;
– Ναι μπορεί εφόσον πληροί τα κριτήρια. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί η αίτηση απόρριψης από το δικαστήριο να μην έχει γίνει για λόγους όπως η απόκρυψη περιουσίας ή αν σκοπίμως κάποιος περιήλθε σε αδυναμία πληρωμής, δηλαδή αν μεταβίβασε την περιουσία του.
– Πώς υπολογίζεται η επιδότηση του Δημοσίου. Θα είναι το ένα τρίτο της δόσης;
– Οχι, η επιδότηση του Δημοσίου δεν θα είναι οριζόντια. Θα υπολογίζεται με βάση το διαθέσιμο εισόδημα που έχει ο οφειλέτης. Αφού δηλαδή αφαιρεθούν οι δαπάνες διαβίωσης, θα διαπιστώνεται τι απομένει από το εισόδημά του προκειμένου να πληρώνει τη δόση που έχει προτείνει η τράπεζα μετά τη ρύθμιση του δανείου του. Αν π.χ. η δόση είναι 300 ευρώ και από το μηνιαίο εισόδημα του μένουν μόνο 200 ευρώ για να την καλύψει, το Δημόσιο θα συνεισφέρει τα υπόλοιπα 100 ευρώ. Αν του λείπουν 200 ευρώ, το Δημόσιο θα συνεισφέρει 200. Με αυτή την έννοια η επιδότηση του Δημοσίου μπορεί να είναι το μισό της δόσης, το ένα τρίτο, το ένα τέταρτο, το 100% ή ακόμα και μηδέν.
– Πώς διασφαλίζεται ότι το Δημόσιο θα καταβάλει από την πλευρά του την επιδότηση;
– Η έγκριση της επιδότησης θα είναι μέρος της αυτοματοποιημένης διαδικασίας και θα πιστώνεται σε ειδικό ακατάσχετο λογαριασμό. Για να αποφευχθούν τυχόν αστοχίες λόγω γραφειοκρατικών διαδικασιών από την πλευρά του Δημοσίου, προβλέφθηκε ότι για να χάσει κάποιος τη ρύθμιση και την προστασία με ευθύνη του Δημοσίου, αυτό θα πρέπει να έχει καθυστερήσει την καταβολή της επιδότησης για εννέα μήνες.
– Τι ισχύει αν το δάνειο έχει πωληθεί σε fund και ο οφειλέτης θέλει να ρυθμίσει την οφειλή του;
– Ο οφειλέτης μπορεί να υποβάλει αίτηση στην πλατφόρμα χωρίς περιορισμό και η εταιρεία διαχείρισης που έχει αναλάβει το δάνειο υποχρεούται να ακολουθήσει τη διαδικασία που θα ακολουθούσε και αν το δάνειο παρέμενε στην τράπεζα.
– Η διαδικασία ρύθμισης μέσω της πλατφόρμας είναι χρονοβόρος, όπως στο δικαστήριο;
– Οχι, η διαδικασία είναι σύντομη και προβλέπει συγκεκριμένες προθεσμίες που δεν θα ξεπερνούν τους 3 μήνες.
