Αλλη μια αρνητική πρωτιά της χώρας μας. Αυτή τη φορά στην παραγωγή πλαστών προϊόντων και συγκεκριμένα στην παραγωγή πλαστών (βιομηχανοποιημένων) τσιγάρων. Το 2018, σύμφωνα με την KPMG, η χώρα παρήγαγε τα περισσότερα τσιγάρα απομιμήσεις –γνωστότερα ως «μαϊμού»– σε όλη την Ε.Ε.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της KPMG, όλα τα προηγούμενα χρόνια η Ελλάδα βρισκόταν στην πρώτη πεντάδα μεταξύ των χωρών-μελών της Ε.Ε. στην παραγωγή καπνικών προϊόντων απομιμήσεων γνωστών παραγωγών τσιγάρων. Την πρωτιά, ωστόσο, κατείχε κυρίως η Πολωνία, ενώ σε υψηλές θέσεις βρίσκονταν η Γερμανία και το Ην. Βασίλειο. Πέρυσι, όμως, την πρωτιά κατέκτησε η χώρα μας. Σχεδόν ένα στα τέσσερα τσιγάρα-απομιμήσεις παρήχθη σε παράνομα εργοστάσια στη χώρα μας. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την KPMG, το 2018 στην Ελλάδα παρήχθησαν 1,48 δισ. τσιγάρα, δηλαδή περίπου 74 εκατ. πακέτα ή 7,4 εκατ. κούτες τσιγάρα. Η αύξηση δε που σημειώθηκε πέρυσι στην παραγωγή πλαστών τσιγάρων ξεπερνάει το 120% σε σχέση με το 2017.
Είναι ο μεγαλύτερος αριθμός πλαστών τσιγάρων που παρήχθησαν μέσα σε μία χρονιά κατά τη διάρκεια της περασμένης πενταετίας (για την οποία υπάρχουν στοιχεία). Το αμέσως επόμενο ρεκόρ, σύμφωνα με τα στοιχεία της KPMG, κατείχε η Πολωνία, με παραγωγή 0,95 δισ. πλαστών τσιγάρων κατά το έτος 2014. Αξίζει να αναφερθεί ότι η περυσινή παραγωγή πλαστών τσιγάρων στη χώρα μας αντιστοιχεί στο 26,91% της συνολικής παραγωγής πλαστών τσιγάρων που σημειώθηκε στην Ε.Ε. Επίσης, συγκριτικά με την κατανάλωση νόμιμα παραχθέντων (βιομηχανοποιημένων) τσιγάρων στη χώρα μας, τα πλαστά καπνικά αντιστοιχούν σε περισσότερο από 10%.
Συγκεκριμένα, κατά τα στοιχεία της Ε.Ε., το 2018 στη χώρα μας καταναλώθηκαν περίπου 13,04 δισ. τσιγάρα.
Δεύτερη χώρα παραγωγής πλαστών τσιγάρων στην Ε.Ε. αναδείχθηκε η Μεγάλη Βρετανία με 0,87 δισ. τσιγάρα (αντιστοιχεί στο 15,82% της παραγωγής στην Ε.Ε.) και τρίτη η Πολωνία με παραγωγή 0,78 δισ. τσιγάρα (14,18%). Συνολικά στην Ε.Ε. πέρυσι παρήχθησαν 5,5 δισ. τσιγάρα (275 εκατ. πακέτα) και είναι ο μεγαλύτερος αριθμός παραγόμενων πλαστών τσιγάρων τα τελευταία πέντε χρόνια. Σε σχέση με το 2017, ο αριθμός των παραγόμενων πλαστών τσιγάρων είναι αυξημένος κατά 33% και αυτό οφείλεται εν μέρει στη μεγάλη αύξηση που σημειώθηκε στη χώρα μας.
Τα πλαστά τσιγάρα, ωστόσο, αποτελούν μέρος της παράνομης αγοράς καπνικών προϊόντων στη χώρα μας. Η συνολική κατανάλωση παράνομων τσιγάρων στην Ελλάδα ξεπερνάει τα 3,93 δισ. τσιγάρα, που αντιστοιχούν σε 195 εκατ. πακέτα τσιγάρων. Ο αριθμός αυτός περιλαμβάνει τα πλαστά τσιγάρα (1,48 δισ. τεμάχια), τα λαθραία (2,10 δισ. τεμάχια) και λοιπά παράνομα καπνικά (0,35 δισ. τεμάχια). Η κατανάλωση αυτή παρανόμων τσιγάρων αντιστοιχεί στο 23,6% της συνολικής κατανάλωσης τσιγάρων. Ετσι, ένα στα τέσσερα τσιγάρα που καταναλώνονται στη χώρα μας είναι είτε λαθραίο –δηλαδή νόμιμα παραχθέν στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, όπου όμως πωλούνται χωρίς την καταβολή των φόρων– είτε πλαστό, που φυσικά σημαίνει ότι εκτός από τα έσοδα του Δημοσίου, αδυνατίζουν και τα έσοδα των παραγωγών καπνικών προϊόντων.
Οι εκπρόσωποι της βιομηχανίας καπνικών αποδίδουν την αύξηση αυτή στην κατανάλωση παράνομων και πλαστών καπνικών στη χώρα μας, στην αύξηση της φορολογίας, αλλά και στην επιδείνωση του εισοδήματος των Ελλήνων τα τελευταία χρόνια. Αναφορικά με τη φορολογία, αυτή διευρύνθηκε απότομα στα πρώτα χρόνια της κρίσης, αφού, από το 73% της μέσης σταθμισμένης τιμής (ΜΣΤ) πακέτου τσιγάρων που ήταν το 2009, ανήλθε στο 84,8% πέρυσι. H ΜΣΤ ενός νόμιμου πακέτου τσιγάρων πέρυσι διαμορφώθηκε σε 4,18 ευρώ, εκ των οποίων τα 3,55 ευρώ αντιστοιχούν σε φόρους (ΕΦΚ και ΦΠΑ). Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, η αύξηση της φορολογίας εκτίναξε τα πλαστά και παράνομα προϊόντα τσιγάρων στη χώρα μας από το 3% της συνολικής κατανάλωσης το 2009 στο 23,6% το 2018.
Με βάση τη φορολογία ως ποσοστό της μέσης σταθμισμένης τιμής ενός πακέτου τσιγάρων, η χώρα βρίσκεται στην 6η πιο υψηλή θέση της Ε.Ε. Η Βρετανία εφαρμόζει την υψηλότερη φορολογία, η οποία ξεπερνά το 90% της ΜΣΤ ενός πακέτου τσιγάρου. Σε απόλυτες τιμές, η φορολογία ενός πακέτου τσιγάρων στην Ελλάδα (3,55 ευρώ ανά πακέτο) φέρνει τη χώρα στη 14η θέση της Ε.Ε. Τον υψηλότερο φόρο ανά πακέτο τσιγάρα καταβάλλουν οι Ιρλανδοί (9,70 ευρώ ανά πακέτο) και ακολουθούν οι Βρετανοί (8,03 ευρώ ανά πακέτο). Το χαμηλότερο φόρο καταβάλλουν οι Βούλγαροι (2,18 ευρώ ανά πακέτο). Σημειώνεται ότι η κατανάλωση νόμιμων τσιγάρων υποχώρησε από 34,05 δισ. τεμάχια το 2009 σε 13,04 δισ. τσιγάρα πέρυσι (-61,7%). Ετσι, μειώθηκε σημαντικά ο παρονομαστής και ως συνέπεια η αναλογία των παράνομων ενισχύθηκε στο σύνολο της κατανάλωσης. Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, κάποιοι διέκοψαν εντελώς το κάπνισμα, ορισμένοι στράφηκαν στα αποκαλούμενα RYO (στριφτά τσιγάρα) ή σε υποκατάστατα τσιγάρων (ατμίζοντα, θερμαινόμενα). Οι πιο πολλοί εκτιμάται ότι στράφηκαν στα παράνομα και πλαστά προϊόντα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της KPMG, η κατανάλωση πλαστών και λαθραίων τσιγάρων έχει κοστίσει στο ελληνικό Δημόσιο μόνον πέρυσι περί τα 690 εκατ. ευρώ, ενώ επιπλέον 100 εκατ. ευρώ ζημιώθηκε η νόμιμη βιομηχανία τσιγάρων.
