Δημοσιονομικό χώρο 2 δισ. ευρώ αναζητεί η κυβέρνηση για να επαναπροωθήσει τη μεταμνημονιακή ατζέντα με μειώσεις φόρων και εισφορών το 2021. Επί της ουσίας το οικονομικό επιτελείο ανασύρει από το συρτάρι τον φάκελο «μειώσεις φόρων» τον οποίο αναγκάσθηκε να εγκαταλείψει προσωρινά εξαιτίας της υγειονομικής κρίσης.
Μάλιστα το πακέτο αναμένεται να εξειδικευθεί από τον πρωθυπουργό Κυρ. Μητσοτάκη από το βήμα της ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο και θα περιλαμβάνει φορολογικά μέτρα, ανάσες για νοικοκυριά και επιχειρήσεις και κυρίως για τη μεσαία τάξη η οποία συνεχίζει να πληρώνει υψηλούς φόρους. Στην ατζέντα της κυβέρνησης είναι η μείωση των εισφορών για εργοδότες και εργαζομένους, η μείωση της εισφοράς αλληλεγγύης, του τέλους επιτηδεύματος του ΕΝΦΙΑ και της προκαταβολής φόρου.
Πριν όμως από τις ανακοινώσεις θα προηγηθεί συμφωνία στο Eurogroup του Σεπτεμβρίου με τους Ευρωπαίους, καθώς για να υλοποιηθεί το σχέδιο της κυβέρνησης, προϋποθέτει αφενός τον περιορισμό του στόχου του πρωτογενούς πλεονάσματος σε επίπεδα κάτω του 2%, αφετέρου το Ταμείο Ανάκαμψης, που θα «σου δώσει μακροοικονομική ανάπτυξη», όπως αναφέρει ανώτατο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών. Και αυτό, καθώς το επόμενο έτος τα έσοδα από τα φυσικά και νομικά πρόσωπα θα είναι μειωμένα όπως επίσης και των ελευθέρων επαγγελματιών. Η αναστολή συμβάσεων, η εκ περιτροπής εργασία και η μείωση των τζίρων των επιχειρήσεων θα οδηγήσουν στη μείωση των δημοσίων εσόδων το 2021 (φόρος που θα καταβληθεί για τη χρήση του 2020).
Από το φθινόπωρο, όπως αναφέρει ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, «όσο θα σταθεροποιείται και θα ανατάσσεται η οικονομία», η κυβέρνηση θα δρομολογήσει «πολιτικές με πιο μόνιμα χαρακτηριστικά, ώστε η χώρα να συνεχίσει από εκεί που ήταν πριν από την πανδημία». Οι κεντρικοί άξονες του κυβερνητικού προγράμματος παραμένουν αμετάβλητοι και προσηλωμένοι στο τρίπτυχο μείωση φόρων – προσέλκυση επενδύσεων – δημιουργία πολλών και καλά αμειβόμενων θέσεων απασχόλησης.
Οι παρεμβάσεις
Ειδικότερα, ο «φάκελος» με τις μειώσεις φόρων περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
1. Μείωση της εισφοράς αλληλεγγύης. Πρόθεση της κυβέρνησης είναι να μειωθεί η εισφορά αλληλεγγύης στα εισοδήματα του 2021 κατά 30%. Υπενθυμίζεται ότι η εισφορά αλληλεγγύης καθιερώθηκε με το άρθρο 29 του ν. 3986/2011 στα εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ των φυσικών προσώπων και η οποία θα έπρεπε να είχε καταργηθεί στα τέλη του 2014. Συνολικά, τα φυσικά πρόσωπα καταβάλλουν περί το 1,2 δισ. ευρώ ετησίως, ποσό το οποίο τα προηγούμενα χρόνια (για παράδειγμα το 2014) ξεπερνούσε το 1,5 δισ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να ανακουφίσει κυρίως τη μεσαία τάξη, η οποία τα προηγούμενα χρόνια σήκωσε το βάρος της δημοσιονομικής προσαρμογής. Ακόμα ένα σενάριο που εξετάζεται προβλέπει την αύξηση του αφορολογήτου ορίου από τις 12.000 στις 20.000 ευρώ και τη μείωση των συντελεστών υπολογισμού κατά μία ποσοστιαία μονάδα. Το κόστος ανέρχεται στο ποσό των 400 εκατ. ευρώ.
2. Μείωση του τέλους επιτηδεύματος κατά 50% σχεδιάζει η κυβέρνηση για το 2021. Αυτό σημαίνει ότι το τέλος επιτηδεύματος, από 650 ευρώ, θα μειωθεί στα 325 ευρώ για τους ελεύθερους επαγγελματίες και στα 500 ευρώ για τις επιχειρήσεις. Υπενθυμίζεται ότι το τέλος επιτηδεύματος εφαρμόσθηκε το 2011 μαζί με την έκτακτη εισφορά. Λόγω αδυναμίας περιορισμού της φοροδιαφυγής, κυρίως στους ελεύθερους επαγγελματίες, και υπό την πίεση της τρόικας, η τότε κυβέρνηση επέβαλε οριζόντιο τέλος σε επιτηδευματίες και ασκούντες ελευθέριο επάγγελμα. Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό, τα έσοδα από το τέλος επιτηδεύματος ανέρχονται για το 2020 σε 482 εκατ. ευρώ και αυτά αντλούνται από περίπου 611.000 ασκούντες επιχειρηματική δραστηριότητα, ανεξαρτήτως αν το εισόδημά τους είναι μικρό, μεσαίο ή μεγάλο. Το κόστος της μείωσης υπολογίζεται στα 240 εκατ. ευρώ. Το τέλος θα διαμορφωθεί ως εξής:
• Από 800 ευρώ ετησίως για νομικά πρόσωπα που ασκούν εμπορική επιχείρηση και έχουν την έδρα τους σε τουριστικούς τόπους και σε πόλεις ή χωριά με πληθυσμό έως 200.000 κατοίκους, σε 400 ευρώ.
• Από 1.000 ευρώ ετησίως για νομικά πρόσωπα που ασκούν εμπορική επιχείρηση και έχουν την έδρα τους σε πόλεις με πληθυσμό πάνω από 200.000 κατοίκους, σε 500 ευρώ.
• Από 650 ευρώ ετησίως για ατομικές εμπορικές επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες, σε
325 ευρώ.
• Από 600 ευρώ ετησίως για κάθε υποκατάστημα, σε 300 ευρώ.
3. Μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 8% μεσοσταθμικά σε συνδυασμό με την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών. Η μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 8% δεν θα είναι οριζόντια αλλά στοχευμένη και, αυτό, καθώς η εξίσωση των αντικειμενικών αξιών με τις εμπορικές, που θα πραγματοποιηθεί εντός του πρώτου εξαμήνου του 2021, οδηγεί αναγκαστικά σε άλλες λύσεις και όχι στην οριζόντια μείωση του ΕΝΦΙΑ. Θα προσμετρηθεί το πόσο θα αυξηθεί η αξία των ακινήτων σε ορισμένες περιοχές αλλά και πόσο θα μειωθεί σε κάποιες άλλες. Το κόστος υπολογίζεται σε 300 εκατ. ευρώ.
4. Στήριξη της μισθωτής εργασίας. Η κυβέρνηση εξετάζει να προχωρήσει ταχύτερα στη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, ελαφρύνοντας με τον τρόπο αυτό όλους τους μισθωτούς αλλά και τις επιχειρήσεις. Είναι εξαιρετικά πιθανό από τον Σεπτέμβριο να μειωθούν οι εισφορές κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες. Σε διαφορετική περίπτωση θα γίνει από τον Ιανουάριο του 2021, με το κόστος να υπολογίζεται στο 1 δισ. ευρώ.
Εως και 70% η μείωση της προκαταβολής φόρου
Στο υπουργείο Οικονομικών έχουν αποφασίσει τη μείωση της προκαταβολής φόρου από το τρέχον έτος και ενδεχομένως η μείωση να λάβει μόνιμο χαρακτήρα. Για φέτος, ωστόσο, η κυβέρνηση εξετάζει τρία διαφορετικά σενάρια, τα οποία προβλέπουν:
• Οριζόντια μείωση του συντελεστή υπολογισμού της προκαταβολής κατά 50%. Με τον τρόπο αυτό θα διευκολυνθούν όλες οι επιχειρήσεις και είναι ο πιο εύκολος τρόπος να υλοποιηθεί το σχέδιο. Ωστόσο, το σενάριο αυτό δεν θα αποτυπώνει την πραγματική κατάσταση της αγοράς, καθώς κάποιοι κλάδοι καταγράφουν σημαντική αύξηση τζίρου.
• Μείωση της προκαταβολής φόρου με βάση τους πληττόμενους ΚΑΔ.
• Το τρίτο σενάριο, το οποίο φαίνεται να προκρίνει το οικονομικό επιτελείο, είναι οι στοχευμένες μειώσεις στην προκαταβολή φόρου ανάλογα με το ύψος της ζημίας. Για παράδειγμα, σε μια επιχείρηση που έχει μείωση τζίρου 70% στο πρώτο εξάμηνο, να μειωθεί η προκαταβολή φόρου κατά 50%, ενώ σε άλλη που έχει μείωση τζίρου 20%, η προκαταβολή φόρου να περιορισθεί κατά 20%-30%. Το σενάριο αυτό μπορεί να εφαρμοσθεί είτε ανά κλάδο είτε ανά επιχείρηση με βάση τα δηλωθέντα στοιχεία του πρώτου εξαμήνου και τις φορολογικές δηλώσεις των εισοδημάτων – κερδών για τη χρήση του 2019. Σε κάθε περίπτωση, στόχος είναι το 2021 η κυβέρνηση να μην αναγκασθεί να επιστρέψει χρήματα στις επιχειρήσεις και στους ελεύθερους επαγγελματίες, εξέλιξη που θα δημιουργούσε προβλήματα στον επόμενο προϋπολογισμό.
Οι προκαταβολές φόρου επιφέρουν ετήσια έσοδα 2,5 δισ. ευρώ στο Δημόσιο και στόχος του υπουργείου Οικονομικών, όπως έχει τονίσει ο κ. Χρήστος Σταϊκούρας, είναι «να δώσουμε το μεγαλύτερο ύψος μείωσης που μπορούμε» .«Θα είναι γενναία η μείωση της προκαταβολής φόρου», ανέφερε, αναλύοντας μια σύνθετη διαδικασία άντλησης στοιχείων πτώσης τζίρου, τόσο για τις επιχειρήσεις που έχουν ενταχθεί στις πληττόμενες βάσει ΚΑΔ όσο και για εκείνες που δεν έχουν συμπεριληφθεί στα μέτρα στήριξης.
Πάντως, για το 2021 η κυβέρνηση, εφόσον βρεθεί ο δημοσιονομικός χώρος, θα προχωρήσει στη μείωση της προκαταβολής φόρου κατά 20%-30%.
