Στο παρόν άρθρο θα αναλύσουμε τη φορολογική μεταχείριση των μερισμάτων που λαμβάνει ημεδαπή επιχείρηση (κεφαλαιουχική ή προσωπική εταιρεία, κ.λπ.) από αλλοδαπή συνδεδεμένη εταιρεία.
Τα εισοδήματα των επιχειρήσεων από μερίσματα αλλοδαπής (αλλά και ημεδαπής) προέλευσης φορολογούνται συναθροιζόμενα με τα λοιπά εισοδήματά τους με τον ισχύοντα συντελεστή φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων (24% για το έτος 2020).
– Πίστωση παρακρατούμενου φόρου αλλοδαπής:
Σε περίπτωση που στα μερίσματα έχει γίνει παρακράτηση φόρου στην αλλοδαπή, ο φόρος αυτός θα συμψηφιστεί με τον ημεδαπό φόρο που αναλογεί. Εάν ο φόρος που καταβλήθηκε στην αλλοδαπή είναι υψηλότερος από τον φόρο που αναλογεί για το εν λόγω εισόδημα στην Ελλάδα, δεν διενεργείται επιστροφή του επιπλέον φόρου αλλοδαπής στην επιχείρηση.
Ειδικά για τα μερίσματα που διανέμονται σε ημεδαπές εταιρείες από ημεδαπό ή αλλοδαπό νομικό πρόσωπο με έδρα σε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, από το ποσό του φόρου εκπίπτει πλέον του παρακρατούμενου φόρου, και το ποσό του αναλογούντος φόρου εισοδήματος του νομικού προσώπου που προβαίνει στη διανομή, κατά το μέρος που αφορά στα διανεμόμενα κέρδη. Το ίδιο δικαίωμα, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, παρέχουν και κάποιες συμβάσεις αποφυγής διπλής φορολογίας με τρίτες χώρες.
– Απαλλαγή από τον εταιρικό φόρο:
Ωστόσο, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος παρέχει τη δυνατότητα της απαλλαγής από τον εταιρικό φόρο των μερισμάτων που λαμβάνει μια ημεδαπή εταιρεία, όταν τα μερίσματα αυτά διανέμονται από εταιρεία με έδρα και φορολογική κατοικία στην Ε.Ε. (συνεπώς και στην Ελλάδα), καθώς και στην Ελβετία. Στην εν λόγω θυγατρική εταιρεία, θα πρέπει η ημεδαπή να κατέχει ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής 10% και να έχει διακρατήσει το ποσοστό αυτό κατ’ ελάχιστον για 24 μήνες. Επίσης, η διανέμουσα εταιρεία θα πρέπει να έχει μία από τις νομικές μορφές που προβλέπονται από τις σχετικές διατάξεις και να μην απαλλάσσεται της φορολογίας εισοδήματος στη χώρα κατοικίας της.
Τα μερίσματα που λαμβάνει η ημεδαπή εταιρεία και τα οποία απαλλάσσονται της φορολογίας ως άνω εμφανίζονται σε ειδικό αποθεματικό, το οποίο, αν διανεμηθεί ή κεφαλαιοποιηθεί, θα αντιμετωπιστεί ως μέρισμα και θα υπαχθεί σε παρακράτηση φόρου με συντελεστή 15% (εκτός αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις απαλλαγής της νομοθεσίας για διανομή σε συνδεδεμένη εταιρεία).
Η απαλλαγή επεκτείνεται και στις επιχειρήσεις που παρουσιάζουν ζημιογόνα αποτελέσματα και δεν μπορούν να σχηματίσουν αποθεματικό, καθόσον το απαλλασσόμενο ποσό εμφανίζεται σε λογαριασμό ειδικού αποθεματικού, ανεξάρτητα από την επάρκεια κερδών ή όχι.
Σημεία προσοχής
Οταν εισπράττονται μερίσματα, τα οποία απαλλάσσονται του φόρου με βάση τα ανωτέρω, η επιχείρηση δεν μπορεί να εκπέσει τις επιχειρηματικές δαπάνες που συνδέονται με τη συμμετοχή αυτή (όπως συμβολαιογραφικά έξοδα, φόρους, αμοιβές τρίτων, κ.λπ., καθώς και τυχόν χρηματοοικονομικά έξοδα δηλ. τόκους δανείων για την απόκτηση των συμμετοχών, κ.λπ.).
Επίσης, η απαλλαγή από τον φόρο δεν παρέχεται όταν βασίζεται σε ρύθμιση (σχεδιασμό) η οποία έγινε με κύριο σκοπό την απόκτηση φορολογικού πλεονεκτήματος και η οποία δεν είναι γνήσια ως προς όλα τα σχετικά γεγονότα και τις συνθήκες της, εφόσον δηλαδή δεν έγινε για βάσιμους εμπορικούς λόγους, που απηχούν την οικονομική πραγματικότητα (αντικαταχρηστικός κανόνας).
Ομοίως, η απαλλαγή δεν παρέχεται για διανομές κερδών, στον βαθμό που τα εν λόγω κέρδη εκπίπτουν από την αλλοδαπή θυγατρική (που κάνει τη διανομή), ως τόκοι δανείου (συνήθως). Τέτοιες είναι οι περιπτώσεις υβριδικών/συμμετοχικών δανείων, που λειτουργούν με τον εξής τρόπο: η μητρική εταιρεία, αντί να χορηγήσει δάνειο σε αλλοδαπή θυγατρική της, εισφέρει το ποσό ως κεφάλαιο, εκμεταλλευόμενη την εσωτερική νομοθεσία του κράτους της θυγατρικής, η οποία χαρακτηρίζει το εισφερόμενο κεφάλαιο δάνειο (π.χ. έκδοση ομολογιακού δανείου μετατρέψιμου σε μετοχές από θυγατρική εταιρεία, του οποίου ο ομολογιούχος τυγχάνει να είναι η μητρική εταιρεία). Εξαιτίας του ανωτέρω χειρισμού προκύπτει διπλή απαλλαγή φόρου, καθόσον αφενός για τη θυγατρική εταιρεία, τα ποσά των τόκων που καταβάλλει στη μητρική εκπίπτουν ως τόκοι δανείου, αφετέρου για τη μητρική εταιρεία , τα ίδια ποσά αντιμετωπίζονται ως μερίσματα απαλλασσόμενα της φορολογίας.
* Η κ. Τζένη Πάνου είναι υπεύθυνη του φορολογικού τμήματος της ASnetwork (www.asnetwork.gr) .
