Το νέο σχέδιο νόμου του υπουργείου Οικονομικών για τους servicers, τον εξωδικαστικό μηχανισμό και την αγορά δανείων, παρουσίασε με τη συμμετοχή της γενικής γραμματέως Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, Θεώνης Αλαμπάση, ο υπουργός Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης.
Ειδικότερα, το νομοσχέδιο περιλαμβάνει παρεμβάσεις για τη διαχείριση των «κόκκινων δανείων» από τις εταιρείες διαχείρισης δανείων και πιστώσεων, βελτιώσεις στον τρόπο λειτουργίας του εξωδικαστικού μηχανισμού για την τακτοποίηση ληξιπρόθεσμων οφειλών, αλλά και την ίδρυση μη πιστωτικών ιδρυμάτων τα οποία θα μπορούν να χορηγούν, όπως και οι τράπεζες, δάνεια σε φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις.
Εξωδικαστικός μηχανισμός: «Κούρεμα» οφειλής έως και 28%
Αναφορικά με τις αλλαγές στον εξωδικαστικό μηχανισμό, με το νομοσχέδιο ορίζεται ότι η πρόταση αναδιάρθρωσης του χρέους των ευάλωτων οφειλετών θα γίνεται αυτόματα και υποχρεωτικά αποδεκτή από το σύνολο των πιστωτών (τράπεζες και Δημόσιο).
Ο οφειλέτης διατηρεί το δικαίωμα να απορρίψει την πρόταση αυτή, ενώ οι πιστωτές μπορούν να την προσβάλουν στα δικαστήρια εφόσον διαθέτουν στοιχεία ότι παράμετροι της αίτησης δεν είναι αληθινές (π.χ. αν ο οφειλέτης δεν είναι στην πραγματικότητα ευάλωτος).
Παράλληλα, με υπουργική απόφαση που θα εκδοθεί μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου, βελτιώνεται ο αλγόριθμος από τον οποίο προκύπτει το ύψος της διαγραφής οφειλών και κατ΄ επέκταση το ύψος της οφειλής που ρυθμίζεται, για το σύνολο των οφειλετών που έχουν δάνεια με εμπράγματη εξασφάλιση και όχι μόνο τους ευάλωτους.
Με τις αλλαγές που επέρχονται, το ύψος της ρυθμιζόμενης οφειλής από δάνεια με εμπράγματη εξασφάλιση μειώνεται έως και κατά 28% σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση.
Σημειώνεται πως με την επίτευξη συμφωνίας αναδιάρθρωσης του χρέους, αναστέλλονται οι πλειστηριασμοί κατά του οφειλέτη, ο οποίος αποκτά τη δυνατότητα να προστατεύσει την περιουσία του χωρίς να εξαρτάται από τυχόν απόρριψη – έστω και αιτιολογημένη – της πρότασης του εξωδικαστικού από την πλευρά των servicers.
Παραδείγματα
Νέες υποχρεώσεις για τους servicers – Πρόστιμα έως 500.000 ευρώ
Το νομοσχέδιο προβλέπει, μεταξύ άλλων, συγκεκριμένες υποχρεώσεις για τους servicers ως προς την ενημέρωση, εξυπηρέτηση και σεβασμό των δικαιωμάτων των καταναλωτών, σύμφωνα με τις σχετικές ρυθμίσεις της Οδηγίας 2021/2167.
Πέρα από τις προβλέψεις της Οδηγίας, επιβάλλει την υποχρέωση στους servicers να παρέχουν μέσω ειδικής ψηφιακής πλατφόρμας προσωποποιημένη και αναλυτική ενημέρωση προς τους οφειλέτες, για το ύψος της οφειλής, το ιστορικό των πληρωμών, τις δόσεις, το επιτόκιο της ρύθμισης κ.λπ.
Το σύστημα προσωποποιημένης πληροφόρησης θα πρέπει να τεθεί σε λειτουργία το αργότερο έως τις 31 Μαρτίου 2024. Εως τότε οι servicers υποχρεούνται να παρέχουν εγγράφως τις πληροφορίες αυτές (ύψος οφειλής, δόσεις, επιτόκιο κ.λπ.) σε κάθε δανειολήπτη μετά από αίτησή του σε προθεσμία 30 ημέρων.
Επιπλέον υποχρεώσεις που τίθενται για τους servicers σύμφωνα με τις ρυθμίσεις της Κοινοτικής Οδηγίας είναι α) να προστατεύουν τα προσωπικά στοιχεία και την ιδιωτική ζωή των δανειοληπτών, β) να επικοινωνούν με τους δανειολήπτες με τρόπο που δεν συνιστά παρενόχληση, καταναγκασμό ή αθέμιτη επιρροή και γ) να γνωστοποιούν στον δανειολήπτη εγγράφως, όποτε ζητείται από τον δανειολήπτη, μεταξύ άλλων, πληροφορίες σχετικά με τα ποσά που οφείλει ο δανειολήπτης, την ονομασία, τη διεύθυνση και τα στοιχεία επικοινωνίας του αγοραστή των πιστώσεων καθώς και των αρμόδιων αρχών στις οποίες ο δανειολήπτης μπορεί να υποβάλει καταγγελία.
Ορίζεται επίσης ρητά ότι στις περιπτώσεις μεταβίβασης απαιτήσεων ή ανάθεσης διαχείρισης, δεν χειροτερεύει η θέση του οφειλέτη και του εγγυητή και δεν επιτρέπεται η μονομερής τροποποίηση της σύμβασης και του επιτοκίου.
Επιπλέον, παρέχεται η δυνατότητα στους servicers να χορηγούν δάνεια σε δανειολήπτες με αποκλειστικό σκοπό την αναχρηματοδότηση των πιστώσεων ή την αναδιάρθρωση της δανειολήπτριας επιχείρησης αλλά και να διαχειρίζονται τα ακίνητα που αποτελούσαν ασφάλεια για τα δάνεια που διαχειρίζονται και έχουν μεταβιβαστεί στον δικαιούχο της απαίτησης. Δεν επιτρέπεται όμως να αποκτούν με οποιονδήποτε τρόπο (ούτε με πλειστηριασμό) ακίνητα που συνδέονται με τα δάνεια που διαχειρίζονται.
Οι ποινές που προβλέπονται για όσους παραβιάζουν τις υποχρεώσεις αυτές περιλαμβάνουν πρόστιμα έως 500.000 ευρώ, υποχρέωση διόρθωσης της παράβασης και φθάνουν μέχρι ανάκληση της άδειας λειτουργίας. Οι ποινές επιβάλλονται από τους κατά περίπτωση αρμόδιους φορείς (υπουργεία Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Ανάπτυξης, Τράπεζα της Ελλάδος).
Πτωχευτικό δίκαιο
Απλοποιούνται διαδικασίες σε σχέση με την πτώχευση καθώς μεταξύ άλλων, προβλέπεται ότι:
– Με την υποβολή της αίτησης πτώχευσης αναζητούνται αυτομάτως τα οικονομικά στοιχεία του οφειλέτη από δημόσιους φορείς και Τράπεζες.
– Τυχόν σφάλματα σε στοιχεία και έγγραφα μπορούν να διορθωθούν κατά τη συζήτηση της αίτησης πτώχευσης, ώστε αυτή να μην κηρύσσεται απαράδεκτη.
– Με πράξη του εισηγητή δικαστή τίθεται ένα σαφές τέλος στη διαδικασία της πτώχευσης, με τον μηδενισμό των χρεών του πτωχού.
Σύσταση Μητρώου Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους
Ιδρύεται Μητρώο Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους στο οποίο θα καταχωρούνται δεδομένα από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς παροχής πίστωσης (τράπεζες, Δημόσιο, Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης και οι επιχειρήσεις τους, νομικά πρόσωπα κάθε μορφής), προκειμένου να προσδιορισθούν με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια το σύνολο του ιδιωτικού χρέους (εξυπηρετούμενο και μη) και οι τάσεις διακύμανσής του ώστε να αναβαθμιστεί η δυνατότητα παρέμβασης της Πολιτείας, όταν χρειάζεται, με τα κατάλληλα εργαλεία.
Δάνεια από μη τραπεζικούς οργανισμούς
Σύμφωνα με την ρύθμιση που εισάγεται, οι Εταιρείες Παροχής Πιστώσεων (ΕΠΠ) οι οποίες με την υφιστάμενη νομοθεσία (νόμος 4261/2014) μπορούν να παρέχουν πιστώσεις σε φυσικά πρόσωπα για την κάλυψη καταναλωτικών και προσωπικών αναγκών, θα μπορούν στο εξής να χορηγούν και στεγαστικά ή επιχειρηματικά δάνεια.
Με την ρύθμιση επιδιώκεται να λειτουργήσει στην πράξη ο θεσμός των ΕΠΠ οι οποίες, παρά το γεγονός ότι επιτρέπεται ήδη η δραστηριοποίησή τους στην καταναλωτική πίστη, δεν έχουν ενεργοποιηθεί επαρκώς στην ελληνική αγορά.
Στόχος είναι να αυξηθεί ο ανταγωνισμός στον τομέα των χορηγήσεων, να προσφέρονται περισσότερες επιλογές σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις για τη χρηματοδότηση κατανάλωσης και επενδύσεων, να διευκολυνθεί η αναχρηματοδότηση και η αντιμετώπιση του προβλήματος των «κόκκινων» δανείων και να αποκτήσουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση φυσικά και νομικά πρόσωπα τα οποία σήμερα αποκλείονται από το τραπεζικό σύστημα.
Οι πιστώσεις σε φυσικά πρόσωπα μπορεί να αφορούν την αναδιάρθρωση υφιστάμενου δανείου του δανειολήπτη. Ενώ για τα επιχειρηματικά δάνεια, η ρύθμιση προβλέπει ότι «η παροχή πίστωσης αφορά είτε την αναχρηματοδότηση υφιστάμενου δανείου από άλλο πιστωτικό ή χρηματοδοτικό ίδρυμα είτε την παροχή πίστωσης σε πιστούχο που έχει δάνεια που βρίσκονται σε καθεστώς ρύθμισης ή με σκοπό την αναδιάρθρωση της δανειολήπτριας επιχείρησης».
Μείωση φόρων
Μειώνονται οι φόροι συγκέντρωσης κεφαλαίου (από 0,5 σε 0,2%) και χρηματιστηριακών συναλλαγών κατά 50%, σε 1 τοις χιλίοις.
Στόχος της ρύθμισης είναι η την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας αλλά και της ελληνικής κεφαλαιαγοράς.
Τράπεζα Ελλάδος
Προβλέπεται άμεση ανακοίνωση των παραβάσεων που διαπιστώνει η Τράπεζα της Ελλάδος στο πλαίσιο των ελέγχων στους κλάδους που εποπτεύει (τράπεζες, servicers, ασφαλιστικές εταιρίες).
Μέχρι σήμερα έπρεπε η ΤτΕ να αναμένει την έκβαση τυχόν δικαστικών προσφυγών για να προχωρήσει σε ανακοινώσεις, με αποτέλεσμα το κοινό να μην ενημερώνεται για παραβατικές συμπεριφορές που θα επηρέαζαν και τις επιλογές του.
Υπενθυμίζεται πως το νομοσχέδιο συζητήθηκε εκτενώς στη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου της Τετάρτης.
Σύμφωνα με τον κ. Χατζηδάκη, το σχέδιο νόμου θα τεθεί σε διαβούλευση για 15 ημέρες, ενώ στόχος είναι να κατατεθεί προς συζήτηση και έγκριση στη Βουλή, εντός του Νοεμβρίου.
