Μπορεί να έχουν μετακομίσει από το Βελούχι σε διάφορες γωνιές της Αθήνας και των μεγάλων πόλεων, μπορεί να έχουν στολισμένες με τις ελατοκορφές που έχουν μεταφέρει διάφορες γωνιές, κυρίως στη Αττική, όμως σκέφτονται να γυρίσουν πίσω στα χωριά τους καθώς βλέπουν ότι η κρίση έχει επηρεάσει ακόμη και τις εορταστικές συνήθειες των καταναλωτών.
«Φέτος κόψαμε λιγότερα έλατα. Τα μισά από πέρσι είναι στην αγορά» δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Θανάσης Αντωνίου, που εδώ και χρόνια διατηρεί μια μεγάλη φυτεία στο Πίτσι της Σπερχειάδας, στη Φθιώτιδα.
Μεγαλωμένος και ο ίδιος μέσα στα ελατοχώραφα, ανέλαβε να τα μεγαλώνει. Ξεκινά με σπόρο σε φυτώρια, που παραμένει μικρό φυτό για περίπου 3 χρόνια, και μετά αρχίζει η μεταφύτευση. Τα περιποιούνται περισσότερο από 10 ή 12 χρόνια ώστε να φτάσουν σε μέγεθος που θα μπορούσαν να στολίσουν ένα σπίτι τα Χριστούγεννα.
«Δυστυχώς, το φυσικό έλατο, ως είδος πολυτελείας, εξαφανίζεται σταδιακά. Εξαφανίζεται και ως έθιμο και ως επιλογή», λέει ο Θανάσης Αντωνίου στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. «Η ζήτηση πέφτει διαρκώς. Κάθε χρόνο οι αγορές είτε συρρικνώνονται είτε χάνονται. Βλέπουμε μια τεράστια διαφορά τα 3-4 τελευταία χρόνια. Μάλιστα, φέτος κόπηκαν τα μισά έλατα από αυτά που κόβαμε πριν από μία τετραετία, αφού δεν φεύγουν στην αγορά».
Αυτές τις ημέρες τα χωριά που είναι στις παρυφές του Βελουχιού έχουν αδειάσει. Οι περισσότεροι κάτοικοι έχουν μεταφερθεί στα αστικά κέντρα μαζί με τα έλατα, προσπαθώντας να τα πουλήσουν. Γι’ αυτούς, μαζί με το τσίπουρο, αποτελούν το μοναδικό εισόδημα για να τα βγάλουν πέρα.
«Τα έξοδα είναι τεράστια», σημειώνει ο Μίμης Αλεξίου από τη Μερκάδα, που κληρονόμησε την καλλιέργεια και τη διάθεση των δέντρων από τον πατέρα του, τον Πέτρο Αλεξίου», ο οποίος, όπως λέει, «εκείνα τα χρόνια άνοιξε τις αγορές»
«Ηταν αλλιώς παλιά. Ερχονταν έμποροι και ενδιαφερόμενοι να μας βρουν. Τώρα τρέχουμε εμείς να βρούμε αγορές», λέει ο ίδιος στο ΑΠΕ ΜΠΕ. Αυτός και οι δικοί του άνθρωποι έχουν «μετακομίσει» στον Αλιμο, στην Αθήνα, καθώς εκεί έχουν κάνει τα τελευταία 7 χρόνια το στέκι τους με χριστουγεννιάτικα δέντρα, έχοντας κυριολεκτικά στολίσει ένα τετράγωνο, και περιμένουν να τα πουλήσουν.
Οπως χαρακτηριστικά λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Μίμης Αλεξίου, «πριν από 40 χρόνια ο Δήμος Αλίμου μάς είχε ανακαλύψει στα χωριά μας και κάθε Χριστούγεννα έστελνε φορτηγό για να φορτώσει έλατα για τον διάκοσμο της πόλης». Αυτό τους οδήγησε, το 2017, να δημιουργήσουν το δικό τους στέκι στον Αλιμο και να διαθέτουν τα έλατα κάθε Χριστούγεννα.
«Τίποτα δεν γίνεται από μόνο του. Το κάθε έλατο έχει κόπο, έχει προσπάθεια και έχει τεράστια έξοδα. Για να το φτάσεις από σπόρο να γίνει δέντρο και να το πουλήσεις για να ζήσει η οικογένεια, έχει πολλά έξοδα. Πολλά μεροκάματα», σημειώνει ο Μίμης Αλεξίου, τονίζοντας παράλληλα ότι «τα έξοδα για την υλοτομία και τη μεταφορά έχουν αυξηθεί υπέρμετρα».
Οι ίδιοι βρίσκονται στα χωράφια από τα μέσα Νοεμβρίου, όταν αρχίζουν να κόβουν τα έλατα, να τα περιποιούνται και να προετοιμάζονται για τις μεγάλες πόλεις.
«Ολοι μας ζούμε το άγχος της επόμενης μέρας. Το προϊόν που σπέρνουμε και καλλιεργούμε για πολλά χρόνια, πλέον δεν μπορεί να μας δώσει τα εισοδήματα για να περάσουμε το υπόλοιπο διάστημα», λέει ο Θανάσης Αντωνίου, για να συμπληρώσει: «Τα χωριά μας κρατούν κάποιους δασεργάτες, που για ένα μεγάλο μέρος του χρόνου ασχολούνται με την περιποίηση των κτημάτων. Κάθε μέρα “χαϊδεύουν” τα έλατα από μικρά μέχρι και μεγάλα. Τώρα ψάχνονται για να μετακομίσουν». «Από κάποια χωριά θα φύγουν και αυτοί που κατοικούν σήμερα. Δεν θα μείνει κανείς πλέον», σημειώνει με νόημα ο Θανάσης Αντωνίου.
Το έθιμο που συντηρούσε πολλές οικογένειες στα ορεινά χωριά της Φθιώτιδας, το έθιμο με το φυσικό έλατο στο σπίτι τα Χριστούγεννα, χάνεται σιγά-σιγά. Πολλά από τα έλατα που κόβονται, αφού δεν πωλούνται, καταλήγουν τροφή στις κατσίκες. Συγχρόνως χάνεται μια δυνατότητα και μια επιλογή να υπάρχει εισόδημα για να παραμείνουν λίγοι άνθρωποι στα ορεινά χωριά. Μένει, όμως, το χριστουγεννιάτικο τραγούδι «Ω Ελατο… Ω Ελατο…», για να συγκινούνται οι νεότεροι.
