Με μία υποσχετική για ρύθμιση του ελληνικού χρέους, η οποία όμως ήταν στοιχειωδώς τεκμηριωμένη ώστε να αποτρέψει τη ρήξη της Ευρωζώνης με το ΔΝΤ, έκλεισε τα ξημερώματα της Τετάρτης η προσωρινή συμφωνία των δύο πλευρών για το θέμα του ελληνικού χρέους.
«Κερδισμένος» της έως τώρα διαμάχης εμφανίζεται ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, κ. Β. Σόιμπλε, ο οποίος κατάφερε να περάσει την άποψη ότι δεν απαιτούνται ισχυρά μέτρα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους και πολύ περισσότερο δεν χρειάζεται να εφαρμοστούν εμπροσθοβαρώς, όπως ζητούσε το Ταμείο. Ταυτόχρονα, όμως, έκανε και ο ίδιος μία υποχώρηση, αποδεχόμενος την περιγραφή των μέτρων που θα εφαρμοστούν από το 2018 και μετά, εφόσον αυτό κριθεί απαραίτητο και υπό την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα έχει εφαρμόσει πλήρως το πρόγραμμα.
Παράγοντες από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές ανησυχούν ότι από τον Οκτώβριο που το ζήτημα αναμένεται να έρθει και πάλι στην επιφάνεια, θα «ξεσπάσει» μία νέα κόντρα μεταξύ Ευρωζώνης και Ταμείου με αβέβαιο το αποτέλεσμα.
Η «Κ» επιδιώκει να περιγράψει το τι συμφωνήθηκε, τι κέρδισε και τι έχασε η κάθε πλευρά, καθώς και τι αναμένεται να συμβεί στο εξής:
– Τι αναφέρει η συμφωνία;
– Το Eurogroup κατέστησε ξεκάθαρο ότι υπάρχει πλήρης συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο (full staff-level agreement) μεταξύ Ελλάδας και θεσμών για ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Ωστόσο, εμμέσως πλην σαφώς, ανέφερε ότι το ΔΝΤ δεν συμφώνησε για τον «κόφτη» των δαπανών.
– Τι ύψους δόση εγκρίθηκε;
– Συνολικά, 10,3 δισ. ευρώ, αλλά θα εκταμιευθεί σε δύο υποδόσεις.
– Ποιες οι προϋποθέσεις για αποδέσμευση των δόσεων;
– Για την πρώτη δόση ύψους 7,5 δισ. ευρώ, η κυβέρνηση θα πρέπει να προχωρήσει σε διορθώσεις στις ρυθμίσεις για την πώληση των «κόκκινων» δανείων, για το ασφαλιστικό και για το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, ώστε να εκταμιευτεί προς τα τέλη Ιουνίου. Για τη δεύτερη, ύψους 2,8 δισ. ευρώ, θα πρέπει να έχουν υιοθετηθεί δράσεις για το νέο Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων, τη διακυβέρνηση τραπεζών, τη νέα ανεξάρτητη αρχή εσόδων και τον ενεργειακό κλάδο.
– Πώς θα χρησιμοποιηθούν τα 10,3 δισ.;
– Τα 3,5 δισ. ευρώ αφορούν την εξόφληση ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου και τα υπόλοιπα 6,8 δισ. ευρώ την αποπληρωμή του χρέους. Οι οφειλές του Δημοσίου θα εξοφληθούν σε 5 δόσεις των 700 εκατ. ευρώ. Κάθε δόση θα εκταμιεύεται υπό την προϋπόθεση ότι η κυβέρνηση θα αποδεικνύει ότι η προηγούμενη καταβλήθηκε στους δικαιούχους.
– Με ποιο κριτήριο θα προσδιορίζεται η βιωσιμότητα του χρέους;
– Οι δαπάνες εξυπηρέτησης του χρέους, δηλαδή τόκοι και χρεολύσια, δεν θα πρέπει να ξεπερνούν το 15% του ΑΕΠ ετησίως μεσοπρόθεσμα και το 20% του ΑΕΠ μακροπρόθεσμα (χωρίς να ορίζεται σαφώς η χρονική περίοδος).
– Τι μέτρα συμφωνήθηκαν για το χρέος;
– Τα μέτρα θα εφαρμοστούν σε τρία χρονικά στάδια:
1. Βραχυπρόθεσμα (έως το 2018): Εξομάλυνση των αποπληρωμών των δανείων του EFSF, χρήση της χρηματοδότησης από EFSF/ESM για τη μείωση του κινδύνου από τα επιτόκια χωρίς να συνεπάγεται κανένα επιπλέον κόστος για τις χώρες που ήταν σε πρόγραμμα παλαιότερα και η ακύρωση για το 2017 της επιβάρυνσης 2% στο επιτόκιο δανεισμού των 10,2 δισ. ευρώ που χρησιμοποιήθηκαν για το πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων του 2012.
2. Μεσοπρόθεσμα (μετά τη λήξη του προγράμματος τον Ιούλιο του 2018): Ακύρωση για το 2018 της επιβάρυνσης 2% στο επιτόκιο δανεισμού των 10,2 δισ. ευρώ που χρησιμοποιήθηκαν για το πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων του 2012, επιστροφή των κερδών του Ευρωσυστήματος (SMP’s και ANFA’s) για κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας και αποπληρωμή δανείων νωρίτερα από τη λήξη τους με τη χρήση κεφαλαίων του τρίτου δανείου, ώστε να μειωθεί το κόστος δανεισμού της χώρας. Επίσης, προβλέπεται να γίνουν παρεμβάσεις στους όρους των δανείων που έχει διαθέσει ο EFSF, αν κριθεί απαραίτητο (επέκταση του χρόνου αποπληρωμής τους, αναμόρφωση των λήξεων των δανείων, παράταση της περιόδου χάριτος για την καταβολή τόκων και επιβολή πλαφόν στις ετήσιες πληρωμές για τόκους).
3. Μακροχρόνια (μετά το 2018): Δημιουργία μηχανισμού ελάφρυνσης του χρέους, εφόσον κρίνεται απαραίτητο, με μέτρα όπως αυτά που περιλαμβάνονται στον μεσοπρόθεσμο σχεδιασμό.
– Τι συμφωνήθηκε για τα πρωτογενή πλεονάσματα;
– Μετά τις πιέσεις του ΔΝΤ για αλλαγή του στόχου στο 1,5% του ΑΕΠ το 2018, αντί του 3,5% του ΑΕΠ, το Eurogroup απλώς άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο μείωσης του στόχου μετά το 2018 και αφού πρώτα η Ελλάδα έχει επιτύχει πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ.
– Ποιος «κέρδισε» στην κόντρα Ευρωζώνης – ΔΝΤ;
– Το ΔΝΤ φαίνεται να έκανε τις μεγαλύτερες υποχωρήσεις, καθώς μόλις τη Δευτέρα είχε δημοσιοποιήσει τις θέσεις του σύμφωνα με τις οποίες τα «ισχυρά» μέτρα ελάφρυνσης θα έπρεπε να εφαρμοστούν εμπροσθοβαρώς. Η Ευρωζώνη –και κυρίως η Γερμανία– δέχτηκε να αποτυπωθούν συγκεκριμένα μέτρα για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, έστω κι αν αυτά εφαρμοστούν υπό προϋποθέσεις (πλήρη υλοποίηση του προγράμματος από την Αθήνα) και μετά το πέρας του προγράμματος. Δεδομένου ότι το 2017 υπάρχουν εκλογές στη Γερμανία, είναι σαφές ότι σε αυτή τη φάση επικράτησε η άποψη των Γερμανών για λήψη ισχυρών μέτρων αργότερα κι αν αυτό απαιτηθεί.
Η τακτική του ΔΝΤ
– Γιατί το ΔΝΤ έκανε στροφή 180 μοιρών ως προς τις θέσεις του για το χρέος που είχε δημοσιοποιήσει τη Δευτέρα;
–Το Ταμείο αποφάσισε να υποχωρήσει σε αυτή τη φάση, διατηρώντας ταυτόχρονα τις επιφυλάξεις του για τη συνέχεια, καθώς κατέστησε σαφές ότι τους επόμενους μήνες θα πρέπει η Ευρωζώνη να αποδείξει ότι αυτά που προτείνει μπορούν να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.
– Επιτρέπει η συμφωνία στο ΔΝΤ να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα;
– Οχι. Απλώς του επέτρεψε να μη φύγει. Ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος του Ταμείου, κ. Π. Τόμσεν, δήλωσε κατ’ επανάληψη μετά το Eurogroup ότι θετική εισήγηση για συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα θα υπάρξει μόνο όταν η Ευρωζώνη ποσοτικοποιήσει τα παραπάνω μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους και από την ποσοτικοποίηση προκύψει ότι το ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο. Και αυτό θα πρέπει να συμβεί μέχρι το τέλος του 2016. «Δεν βρισκόμαστε ακόμη σε μια κατάσταση όπου το ΔΝΤ να μπορεί να πει “είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε”, αλλά πιστεύω ότι μπορούμε να φθάσουμε εκεί ώς το τέλος της χρονιάς», ανέφερε στέλεχος του Ταμείου.
– Εκλεισε το θέμα του χρέους;
– Οχι. Απλώς Ευρωζώνη και ΔΝΤ μετέθεσαν το πρόβλημα για το φθινόπωρο. Γι’ αυτό εκφράζεται η ανησυχία από τις δύο πλευρές ότι το ζήτημα ενδεχομένως από τον Οκτώβριο να αναζωπυρωθεί.
