Σε μία ακόμη επιθετική αύξηση των επιτοκίων του δολαρίου κατά 75 μονάδες βάσης προχώρησε χθες η ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ για δεύτερο συναπτό μήνα και εμφανώς αποφασισμένη να συνεχίσει τη μάχη κατά του πληθωρισμού προϊδέασε την αγορά ότι επίκεινται περαιτέρω αυξήσεις, στην ανακοίνωση που συνόδευσε την απόφασή της. Με την τελευταία αυτή αύξηση το κόστος δανεισμού στις ΗΠΑ διαμορφώνεται από 2,25% έως 2,5%, ενώ αναμένεται να φτάσει στο 3,5% μέχρι το τέλος του έτους έπειτα από σειρά νέων αυξήσεων.
Η απόφαση της Federal Reserve, που όπως τονίζει στη σχετική ανακοίνωση ελήφθη με ομοφωνία, αποτελεί συνέχεια μιας σειράς αυξήσεων του κόστους δανεισμού που εγκαινίασε τον Μάρτιο και στη συνέχεια κλιμακώνει με πιο επιθετικές κινήσεις για να αντιμετωπίσει τον υψηλότερο πληθωρισμό των τελευταίων 40 ετών. Μετά την πρώτη αύξηση κατά 25 μ.β. προχώρησε τον Μάιο σε αύξηση κατά 50 μ.β. και τον Ιούνιο στην πρώτη αύξηση κατά 75 μ.β. που ήταν και η μεγαλύτερη από το 1994. Πρόκειται για μια επιθετική στροφή σε περιοριστική νομισματική πολιτική που αναμένεται να κάμψει την ανάπτυξη της μεγαλύτερης οικονομίας στον κόσμο. Στην ανακοίνωσή της η Fed τονίζει πως έχουν ήδη καταγραφεί ενδείξεις επιβράδυνσης στην οικονομία και τα στοιχεία καταδεικνύουν πως έχουν «μετριασθεί» οι δαπάνες και η παραγωγή. Δεν δείχνει, ωστόσο, να κλονίζεται ως προς την απόφασή της να επαναφέρει τη σταθερότητα στο μέτωπο των τιμών και υπογραμμίζει ότι οι αμερικανικές επιχειρήσεις δημιουργούν ακόμη σημαντικό αριθμό νέων θέσεων εργασίας, ενώ οι τιμές εξακολουθούν να αυξάνονται με ταχύτατους ρυθμούς, «αντανακλώντας την ανισορροπία ανάμεσα στην προσφορά και τη ζήτηση, απόρροια της πανδημίας, της εκτόξευσης των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων».
Η αποφασιστικότητα που επιδεικνύει η Fed διακινδυνεύοντας νέα ύφεση στην αμερικανική οικονομία στοχεύει να κάμψει τον πληθωρισμό που στις ΗΠΑ έφτασε αισίως στο 9,1% τον Ιούνιο, εξαιτίας των αυξήσεων στα ενοίκια. Οι αυξήσεις των τιμών είναι ραγδαίες και τα στελέχη της ομοσπονδιακής τράπεζας εκφράζουν φόβους πως έπειτα από ένα και πλέον έτος υψηλού πληθωρισμού, οι Αμερικανοί θα αρχίσουν να θεωρούν πως η τάση παγιώνεται. Στην περίπτωση αυτή επιχειρήσεις και καταναλωτές αντιδρούν αναλόγως, οι εργαζόμενοι διεκδικούν αυξήσεις μισθών που με τη σειρά τους οδηγούν σε νέα εκτόξευση της ζήτησης και νέες αυξήσεις των τιμών, ενώ οι επιχειρήσεις τείνουν να μεταφέρουν στις τιμές των προϊόντων το πρόσθετο κόστος της εργασίας. Είναι ο λεγόμενος «φαύλος κύκλος» του πληθωρισμού που οδηγεί σε παγίωση των πληθωριστικών πιέσεων και ανησυχεί τις κεντρικές τράπεζες. Η επιθετική στροφή της Fed έχει ενθαρρύνει ανάλογες αυξήσεις επιτοκίων σε άλλες κεντρικές τράπεζες όπως η ΕΚΤ που αύξησε το κόστος δανεισμού την περασμένη εβδομάδα κατά 50 μ.β. ανατρέποντας τα προηγούμενα σχέδιά της.
Η τράπεζα έχει ήδη καταγράψει ενδείξεις επιβράδυνσης στην οικονομία και τα στοιχεία καταδεικνύουν πως έχουν «μετριασθεί» οι δαπάνες και η παραγωγή.
Μεταξύ οικονομολόγων επικρατεί διχογνωμία και προβληματισμός σχετικά με το πώς θα κινηθεί η Fed στην επόμενη συνεδρίασή της τον Σεπτέμβριο και αν θα επιχειρήσει νέα επιθετική αύξηση κατά άλλες 75 μ.β. ή θα αρκεστεί σε κάποια πιο περιορισμένη κίνηση. Σημειωτέον ότι τελευταία στην αγορά υπήρξαν στοιχήματα πως η ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ θα προχωρούσε σε αύξηση κατά μία πλήρη εκατοστιαία μονάδα. Στελέχη της, πάντως, έχουν τονίσει πως πρέπει να καταγραφούν «σαφείς και πειστικές» ενδείξεις αποκλιμάκωσης των πληθωριστικών πιέσεων προτού χαλαρώσει η Fed τη στροφή σε περιοριστική νομισματική πολιτική.
Πολλοί οικονομολόγοι προειδοποιούν, ωστόσο, πως ενδέχεται να παρέλθουν πολλοί μήνες προτού καταγραφούν τέτοιου είδους σαφείς ενδείξεις τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τον λεγόμενο δομικό πληθωρισμό, από τον οποίο αφαιρούνται οι ευμετάβλητες τιμές των τροφίμων και της ενέργειας. Σήμερα αναμένεται να δοθούν στη δημοσιότητα τα τελευταία στοιχεία για το αμερικανικό ΑΕΠ που πιθανότατα θα καταδεικνύουν πως η αμερικανική οικονομία συρρικνώθηκε για δεύτερο συναπτό τρίμηνο. Στην περίπτωση αυτή θα είναι πολύ κοντά στην έννοια της τεχνικής ύφεσης που ορίζεται ως τα δύο συναπτά τρίμηνα συρρίκνωσης, αν και στις ΗΠΑ η εικόνα αλλάζει εξαιτίας ακριβώς των πολλών νέων θέσεων εργασίας και της χαμηλής ανεργίας. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, η ανεργία στις ΗΠΑ δεν υπερβαίνει το 3,5%, αλλά οικονομολόγοι και αναλυτές έχουν προειδοποιήσει ότι αν συνεχιστούν οι αυξήσεις των επιτοκίων θα φτάσει στο 5%, ενώ πολλές επιχειρήσεις θα προχωρήσουν σε μαζικές απολύσεις.
Πηγή: Reuters, The New York Times, Financial Times
