Ως έτος σταθεροποίησης των τιμών και των ενοικίων στην αγορά επαγγελματικών ακινήτων προβάλλει το 2014, καθώς επαγγελματίες του κλάδου φαίνεται να καταλήγουν στο ομόφωνο συμπέρασμα ότι η αγορά βρίσκεται κοντά στο τέλος του πτωτικού της κύκλου. Μοιραία, οι επενδυτές έχουν αρχίσει να κινούνται ακόμα δυναμικότερα απ’ ό,τι το 2013, όταν εκτιμάται ότι το σύνολο των συναλλαγών στην επενδυτική αγορά ακινήτων ξεπέρασε το 1 δισ. ευρώ.
Οπως αναφέρει στην «Κ» ο κ. Αρ. Καρυτινός, γενικός διευθυντής της Εθνικής Πανγαίας ΑΕΕΑΠ, η ζήτηση από ξένους αλλά και εγχώριους επενδυτές είναι σαφώς βελτιωμένη σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. «Ηδη, το κλίμα μεταξύ των επενδυτών είναι καλύτερο και αν δεν υπάρξει κάποιος απρόοπτος παράγοντας που να προκαλέσει αστάθεια, η τάση αυτή θα συνεχιστεί», τονίζει ο κ. Καρυτινός. Κατά τον ίδιο, οι αξίες αναμένεται να σταθεροποιηθούν φέτος, πιθανώς κατά τη διάρκεια του δεύτερου εξαμήνου. Εφόσον επιβεβαιωθεί κάτι τέτοιο, είναι προφανές ότι οι επόμενοι μήνες θα χαρακτηριστούν από σημαντική επενδυτική δραστηριότητα στην αγορά ακινήτων, καθώς η πλειονότητα των επενδυτών θα θελήσει να επωφεληθεί της ευνοϊκής συγκυρίας, «αγοράζοντας στο χαμηλότερο σημείο της αγοράς».
Στην έκθεσή της για τα οικονομικά αποτελέσματα του 2013, η Εθνική Πανγαία επισημαίνει ότι «εντός του 2014 αναμένεται να παρουσιαστούν αξιόλογες επενδυτικές ευκαιρίες, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό». Στο πλαίσιο αυτό, η εταιρεία δρομολογεί την άντληση σημαντικών κεφαλαίων με τη μορφή δανεισμού, εξετάζοντας αυτήν την περίοδο τις διαθέσιμες επιλογές της, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η έκδοση ομολογιακού δανείου. Κριτήριο θα αποτελέσει τόσο το ύψος του επιτοκίου όσο και η ταχύτητα της όλης διαδικασίας, καθώς, σύμφωνα με τη διοίκηση της εταιρείας, έχουν ήδη αναγνωριστεί αρκετά ακίνητα που προβάλλουν ως επενδυτικοί στόχοι, για τους οποίους θα πρέπει σύντομα να γίνουν κινήσεις εξαγοράς. Σύμφωνα με πληροφορίες, η όλη διαδικασία θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί τον Ιούνιο, προκειμένου να προχωρήσουν οι σχετικές εξαγορές, καθώς στόχος της διοίκησης είναι να ενισχυθεί το υφιστάμενο χαρτοφυλάκιο ακινήτων και να γίνει ελκυστικότερο, ενόψει της δημόσιας εγγραφής των μετοχών της εταιρείας στο Χ.Α. Η εν λόγω δημόσια εγγραφή είναι πιθανό να πραγματοποιηθεί πριν από το τέλος του χρόνου (η εταιρεία έχει λάβει παράταση από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έως τον Οκτώβριο του 2015), καθώς το υφιστάμενο επενδυτικό κλίμα θεωρείται θετικό.
Υπενθυμίζεται ότι κατά το 2013, η εταιρεία ολοκλήρωσε τη διάθεση ποσοστού 66% στην επενδυτική εταιρεία Invel, με το υπόλοιπο 34% να παραμένει υπό τον έλεγχο της Εθνικής Τράπεζας. Στο πλαίσιο της εν λόγω συμφωνίας, αναμένεται να αξιοποιηθεί και η τεχνογνωσία της Invel στην ιταλική αγορά ακινήτων, όπου ήδη έχουν αναγνωριστεί επενδυτικοί στόχοι, στο πλαίσιο της επέκτασης του σημερινού χαρτοφυλακίου της Εθνικής Πανγαίας ΑΕΕΑΠ, το οποίο πλέον διαμορφώνεται σε 252 ακίνητα συνολικής επιφάνειας 456.000 τ.μ. Σημειωτέον ότι το 2013, ο κύκλος εργασιών της εταιρείας ανήλθε σε 79,1 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα έσοδα από μισθώματα διαμορφώθηκαν σε 70 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση της τάξεως του 13,1% σε σχέση με το 2012.
Σε ανάλογα συμπεράσματα για τη φετινή πορεία της αγοράς επαγγελματικών ακινήτων καταλήγει και η NAI Hellas, εταιρεία παροχής υπηρεσιών ακινήτων και μέλος της NAI Global, η οποία σε σχετική της έκθεση αναφέρει ότι το 2014 θα είναι το έτος της σταθεροποίησης των αξιών και των ενοικίων των ακινήτων. Ταυτόχρονα, εκτιμά ότι η ανάκαμψη της αγοράς βρίσκεται προ των πυλών, αμέσως μόλις σταθεροποιηθεί η νέα τάξη πραγμάτων, από πλευράς αξιών. Ως εκ τούτου, η εταιρεία κάνει λόγο για επενδυτικές ευκαιρίες που παρουσιάζονται με βάση τις υφιστάμενες χαμηλές τιμές, με τους αγοραστές να μπορούν να επωφεληθούν από την άνοδο των τιμών στο άμεσο μέλλον.
Σύμφωνα με την ανάλυση της NAI Hellas, οι τιμές των επαγγελματικών ακινήτων έχουν υποχωρήσει σχεδόν 55% κατά μέσο όρο από την αρχή της κρίσης, το 2008. Ειδικά οι αξίες των γραφείων έχουν καταγράψει συνολική υποχώρηση της τάξεως του 40% – 50%, ενώ το ίδιο ισχύει και για τις τιμές των ενοικίων. Ωστόσο, από το τέλος του 2013, η αγορά έχει αρχίσει να σταθεροποιείται. Το ύψος των ενοικίων των εμπορικών καταστημάτων στις δημοφιλέστερες εμπορικές οδούς κινείται μεταξύ 60 – 140 ευρώ/τ.μ. μηνιαίως, ενώ στις υπόλοιπες περιοχές, τα ενοίκια κινούνται μεταξύ 20 – 50 ευρώ/τ.μ.
Η αγορά γραφείων
Αντίστοιχα στην αγορά γραφείων, η μέχρι σήμερα προτεραιότητα των εταιρειών αφορούσε στη μείωση της επιφάνειας που μισθώνουν και στην επίτευξη χαμηλότερου ενοικίου, μέσω αναδιαπραγμάτευσης συμβολαίων, σημειώνει η NAI Hellas. Ωστόσο σπεύδει να επισημάνει και τα ειδικά χαρακτηριστικά της ελληνικής αγοράς γραφείων, όπου η πλειονότητα των προσφερόμενων γραφείων είναι χαμηλής ποιοτικής στάθμης (Γ΄ Κατηγορία). Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα, το ποσοστό των κενών γραφείων υψηλότερης ποιότητας να είναι σχετικά μικρότερο, σε σχέση με την εν γένει εικόνα της αγοράς. Ετσι, τα γραφεία της ανώτερης κατηγορίας (Α΄) εμφανίζουν ποσοστό κενότητας της τάξεως του 3%-6%, ενώ εκείνα της αμέσως επόμενης κατηγορίας (Β΄), είναι κενά σε ποσοστό που κινείται μεταξύ 5%-10%, πολύ χαμηλότερα από τον μέσο όρο στην Ε.Ε. Στον αντίποδα, τα γραφεία που βρίσκονται σε παλαιά ακίνητα (Γ΄ Κατηγορία) είναι κενά σε ποσοστό 20%-30%.
