Διατηρούνται οι πτωτικές πιέσεις των τιμών κατοικιών, καθώς -όπως όλα δείχνουν- το τρέχον έτος θα αποτελέσει τον έκτο διαδοχικό χρόνο υποχώρησης των αξιών. Σύμφωνα με σχετική ανάλυση του οίκου πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch Ratings, εντός της εβδομάδας, η έλλειψη επαρκούς τραπεζικής χρηματοδότησης, σε συνδυασμό με τη γενικότερη αβεβαιότητα που επικρατεί για την πορεία ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας, θα οδηγήσει τις τιμές σε πτώση της τάξεως του 6% κατά το 2014, καθώς ήδη, με την ολοκλήρωση του πρώτου εξαμήνου του έτους, οι αξίες υποχώρησαν με ετήσιο ρυθμό της τάξεως του 3,7%. Συνολικά από τον Ιανουάριο του 2009, όταν οι τιμές βρέθηκαν στο απόγειό τους, η πτώση έχει αγγίξει το 37,8% μέχρι και το τρίτο τρίμηνο του 2014, ανέφερε χαρακτηριστικά η Fitch.
Ο ρόλος των τραπεζών
«Κλειδί» για την ανάκαμψη των τιμών αναμένεται να αποτελέσει η επάνοδος των τραπεζών στην αγορά στεγαστικής πίστης, αλλά και η βελτίωση των συνθηκών στην αγορά εργασίας, η οποία εξακολουθεί να είναι αδύναμη. Σύμφωνα με τη Fitch, οι αγοραπωλησίες κατοικιών θα παραμείνουν λιγοστές και φέτος, καθώς οι τράπεζες εξακολουθούν να εφαρμόζουν πολιτικές μείωσης των χορηγήσεων νέων δανείων, τη στιγμή που η ανεργία ναι μεν έχει σταθεροποιηθεί, αλλά παραμένει εξαιρετικά υψηλή.
Αντίστοιχα, ούτε οι κυβερνητικές παρεμβάσεις για την τόνωση των πωλήσεων κατοικιών αναμένεται, σύμφωνα με τους αναλυτές, να έχουν ιδιαίτερη επίδραση προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση. Η Fitch αξιολογεί ως τέτοιες παρεμβάσεις τη μείωση του φόρου μεταβίβασης σε μόλις 3% (από 8%-10%) και τη βελτίωση του πλαισίου για τον φόρο υπεραξίας (που επιβαρύνει τους πωλητές), μέσω της εξαίρεσης από τη σχετική φορολογική επιβάρυνση όλων των κατοικιών που αποκτήθηκαν πριν από το 1995. Πάντως, η Fitch καταγράφει τα πρώτα θετικά σημάδια στην αγορά, καθώς σημειώνει το γεγονός ότι οι τιμές υποχωρούν πλέον με σαφώς χαμηλότερο ρυθμό σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν, ενώ σε πόλεις, όπως η Θεσσαλονίκη, οι αξίες έχουν ήδη αρχίσει να σταθεροποιούνται.
Κατά τη Fitch, μια θετική εξέλιξη για την αγορά είναι η βελτίωση της ζήτησης από το εξωτερικό, κυρίως για την απόκτηση εξοχικών σε παραθαλάσσιες και τουριστικές περιοχές της χώρας, που ναι μεν προσφέρει μια κάποια στήριξη στις τιμές, ωστόσο δεν είναι ακόμα ικανή να οδηγήσει σε σημαντική άνοδο τις αγοραπωλησίες κατοικιών συνολικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι επενδύσεις ξένων αγοραστών στην αγορά κατοικίας, κατά τη διάρκεια του φετινού πρώτου εξαμήνου, ανήλθαν, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, σε 117,4 εκατ. ευρώ, έναντι 60,3 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο περσινό διάστημα, καθώς οι τιμές των εξοχικών έχουν μειωθεί συνολικά κατά 40%.
Ενδεικτικό της κατακόρυφης ανόδου της ζήτησης από το εξωτερικό είναι το γεγονός ότι στο σύνολο του 2012 είχαν επενδυθεί κεφάλαια 113 εκατ. ευρώ, ποσό μικρότερο από το φετινό πρώτο εξάμηνο. Το ενδιαφέρον των ξένων για την απόκτηση κατοικιών στην Ελλάδα ξεκίνησε ήδη από το 2013, όταν τοποθετήθηκαν κεφάλαια 168 εκατ. ευρώ, ποσό υψηλότερο κατά 48,5% σε σχέση με το 2012. Μάλιστα, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Ανάπτυξης, έως τις 30 Σεπτεμβρίου του τρέχοντος έτους η συνολική αξία των κατοικιών που έχουν αποκτηθεί από ξένους υπηκόους χωρών εκτός Ε.Ε., στο πλαίσιο της ρύθμισης για τη χορήγηση πενταετούς άδειας παραμονής, υπολογιζόταν σε 200 εκατ. ευρώ. Τη σχετική ρύθμιση έχουν σπεύσει να αξιοποιήσουν συνολικά 519 άνθρωποι. Συγκεκριμένα, έχουν εκδοθεί 436 άδειες παραμονής, ενώ εκκρεμεί η έκδοση επιπλέον 83 αδειών, για τις οποίες έχει υποβληθεί σχετικό αίτημα. Οπως προκύπτει, η συντριπτική πλειονότητα των ενδιαφερομένων είναι Ρώσοι (185 άδειες) και Κινέζοι (119 άδειες), ενώ η αμέσως επόμενη κατηγορία αφορά Αιγύπτιους ιδιοκτήτες (33).
Μιλώντας στο συνέδριο ακινήτων Prodexpo 2014, εντός της εβδομάδας, ο κ. Αρις Συγγρός, πρόεδρος του Enterprise Greece, τόνισε ότι ο οργανισμός βρίσκεται σε συνεχείς συζητήσεις με φορείς της αγοράς προκειμένου να εξακολουθήσει να βελτιώνει το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο για τις άδειες παραμονής μέσω της αγοράς ακινήτων αξίας τουλάχιστον 250.000 ευρώ, πάντοτε με γνώμονα τις άμεσες ανταγωνίστριες χώρες, δηλαδή την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Κύπρο. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι αξίες των κατοικιών έχουν μειωθεί σε ποσοστό που κυμαίνεται από 30% έως 50%, ανάλογα με το είδος και την κατηγορία των ακινήτων.
Ευκαιρίες στα ακριβά
Τη μεγαλύτερη πτώση έχουν καταγράψει οι ακριβότερες κατοικίες, με αποτέλεσμα σήμερα η ελληνική αγορά να είναι ιδιαίτερα ελκυστική, ιδίως για τους ξένους αγοραστές. Είχε προηγηθεί μια σωρευτική αύξηση τιμών της τάξεως του 175% από το 1997 έως το τρίτο τρίμηνο του 2008. Ο κ. Συγγρός θεωρεί πάντως ότι η αγορά αναμένεται να εισέλθει σύντομα σε τροχιά ανάκαμψης, αρχής γενομένης από τα επαγγελματικά και τα τουριστικά ακίνητα, όπως έχει αναφέρει και η Τράπεζα της Ελλάδος σε σχετική της έκθεση. Μάλιστα, τα πρώτα σημάδια βελτίωσης των συνθηκών έχουν αρχίσει να γίνονται ορατά, καθώς κατά το φετινό πρώτο τρίμηνο, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του ΙΟΒΕ, ο δείκτης παραγωγής στις κατασκευές ενισχύθηκε κατά 2,4%, έναντι πτώσης 30% κατά το αντίστοιχο περσινό τρίμηνο. Επιπλέον, τον Ιούνιο ο όγκος της οικοδομικής δραστηριότητας αυξήθηκε με το εντυπωσιακό ποσοστό του 52,7% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους.
