Συνεχίζεται η πτωτική πορεία των ενοικίων γραφείων στους μεγάλους οδικούς άξονες της Αθήνας, ωστόσο ο ρυθμός της υποχώρησης είναι πλέον αισθητά μικρότερος σε σχέση με πριν από ένα χρόνο. Σύμφωνα με έρευνα του Παρατηρητηρίου Τιμών της GEOAXIS, εταιρείας πιστοποιημένων εκτιμητών, κατά το τρίτο τρίμηνο του έτους, οι ζητούμενες τιμές ενοικίασης υποχώρησαν με μέσο ετήσιο ρυθμό της τάξεως του 7,1% σε ό,τι αφορά τα αυτοτελή κτίρια γραφείων και κατά 5,3% σε ό,τι αφορά τις οριζόντιες ιδιοκτησίες με χρήση γραφείων.
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τα αυτοτελή κτίρια με θέσεις στάθμευσης, δηλαδή την κατηγορία ακινήτων που συνήθως προτιμούν οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις, η έρευνα της GEOAXIS αναφέρει ότι τη μεγαλύτερη μείωση σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους παρουσιάζουν ο άξονας της Λ. Μεσογείων με ετήσια πτώση της τάξεως του 9%, καθώς το ενοίκιο υποχώρησε από 8,9 ευρώ/τ.μ. μηνιαίως σε 8,1 ευρώ/τ.μ. Ακολουθεί ο άξονας της Λ. Συγγρού με πτώση της τάξεως του 8,7%, δεδομένου ότι τα ενοίκια μειώθηκαν από τα 9,35 ευρώ/τ.μ. σε 8,54 ευρώ/τ.μ. Ακολουθεί η Λ. Βουλιαγμένης, με πτώση κατά 8,5% (από 9,25 ευρώ/τ.μ. σε 8,46 ευρώ/τ.μ.), ενώ τη μικρότερη πτώση διέγραψαν τα ενοίκια στη Λ. Κηφισίας, υποχωρώντας με ετήσιο ρυθμό της τάξεως του 7,18% σε 9,45 ευρώ/τ.μ. από 10 ευρώ/τ.μ.
Ιδιαίτερη μνεία πραγματοποίησε η GEOAXIS και στα αντίστοιχων προδιαγραφών κτίρια στο κέντρο της Αθήνας, όπου η κάμψη περιορίστηκε σε 6,9%, δεδομένου ότι το ύψος των ενοικίων μειώθηκε σε 11,5 ευρώ/τ.μ., έναντι 12,36 ευρώ/τ.μ. πριν από ένα χρόνο. Την πιο μικρή πτώση ενοικίων με 4,6% σημείωσαν τα κτίρια του Κολωνακίου, όπου οι τιμές των ενοικίων διαμορφώθηκαν σε 16,6 ευρώ/τ.μ., έναντι 17,45 ευρώ/τ.μ. Σημειωτέον ότι στις περιοχές του κέντρου το ποσοστό των αυτοτελών κτιρίων που ωφελούνται από θέσεις στάθμευσης κινείται περίπου στο 20% επί του συνόλου των συγκριτικών στοιχείων.
Οσον αφορά τις οριζόντιες ιδιοκτησίες με θέσεις στάθμευσης, η GEOAXIS αναφέρει ότι η μεγαλύτερη μείωση εντοπίζεται στη Λ. Συγγρού με πτώση κατά 6,63% σε 7,14 ευρώ/τ.μ. μηνιαίως, ενώ έπονται τα γραφεία της Λ. Βουλιαγμένης με πτώση της τάξεως του 6,44% σε 8,17 ευρώ/τ.μ., έναντι 8,73 ευρώ/τ.μ. κατά το αντίστοιχο τρίμηνο του 2013. Τη μικρότερη μείωση της εν λόγω κατηγορίας γραφείων σημείωσαν τα ακίνητα του Κολωνακίου, με πτώση κατά 3,1% σε 11,29 ευρώ/τ.μ., από 11,65 ευρώ/τ.μ. πριν από ένα χρόνο.
Στην ανάλυσή της, η GEOAXIS τονίζει ότι επιβεβαιώνεται και με την ολοκλήρωση του φετινού τρίτου τριμήνου, η συνεχιζόμενη πτώση των ενοικίων γραφείων ως απόρροια της γενικής υφεσιακής οικονομικής κατάστασης και ειδικότερα της μείωσης της ζήτησης για ανάπτυξη ή επέκταση υφιστάμενων και νέων δραστηριοτήτων. Ταυτόχρονα, «έντονη εξακολουθεί να καταγράφεται η τάση επαναδιαπραγμάτευσης υφιστάμενων μισθώσεων και μείωσης της απαιτούμενης επιφάνειας ανά εργαζόμενο με μετακομίσεις σε μικρότερα γραφεία. Τέλος, η ανυπαρξία τραπεζικού δανεισμού και η υπέρμετρη φορολόγηση των ακινήτων, σε συνδυασμό με το εκ νέου ρευστό πολιτικό σκηνικό, αποτρέπουν ακόμη και θεσμικούς επενδυτές όπως οι ΑΕΕΑΠ από την τοποθέτηση στη συγκεκριμένη αγορά», τονίζει η εταιρεία.
Σε κάθε περίπτωση, η σημερινή εικόνα της αγοράς γραφείων χαρακτηρίζεται από πληθώρα παλαιών γραφείων και διαμερισμάτων που έχουν μετατραπεί σε γραφεία και δύσκολα θα ανακάμψουν, ενώ ταυτόχρονα, το απόθεμα σύγχρονων και υψηλής ποιότητας γραφείων παραμένει περιορισμένο. Η εταιρεία καταγράφει επίσης μειούμενη ζήτηση, με παράλληλη στροφή των επιχειρήσεων προς μικρότερη και χαμηλότερου κόστους επαγγελματική στέγη. Τα παραπάνω στοιχεία έχουν οδηγήσει σε αυξημένη προσφορά γραφειακών χώρων, όχι λόγω της κατασκευής νέων κτιρίων, αλλά εξαιτίας της συρρίκνωσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας, εξέλιξη που έχει οδηγήσει στην εκκένωση σημαντικών επιφανειών γραφείων.
Μάλιστα, η αύξηση των κενών γραφειακών χώρων εντοπίζεται ακόμα και εντός αμιγώς επαγγελματικών κτιρίων γραφείων σύγχρονων προδιαγραφών. Οπως τονίζει η εταιρεία, «το ποσοστό των κενών γραφείων καθίσταται ακόμα πιο ανησυχητικό, αν αναλογιστεί κανείς ότι την τελευταία διετία έχει εκλείψει κάθε είδους νέα επενδυτική δραστηριότητα στην αγορά, περιορίζοντας κατακόρυφα τη δημιουργία νέων γραφειακών χώρων κι επομένως την προσφορά». Σύμφωνα με τους αναλυτές πάντως, ο καθοδικός κύκλος της αγοράς βρίσκεται κοντά στην ολοκλήρωσή του, αν και θεωρείται βέβαιο ότι και το τέταρτο φετινό τρίμηνο θα καταγραφούν μειώσεις ενοικίων σε ετήσια βάση, ιδίως εφόσον το οικονομικό, και κυρίως πολιτικό κλίμα, δεν εμφανίσει σημάδια βελτίωσης.
Πάντως, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι τιμές των ενοικίων γραφείων από την αρχή της κρίσης και μέχρι σήμερα έχουν υποχωρήσει κατά 35% κατά μέσο όρο πανελλαδικά. Ακόμα μεγαλύτερη είναι η πτώση των τιμών πώλησής τους, η οποία κατά την ίδια περίοδο έχει διαμορφωθεί σε 53%. Ωστόσο, όπως τονίζουν οι αναλυτές της ΤτΕ, τα επαγγελματικά ακίνητα αναμένεται να ηγηθούν της ανάκαμψης της αγοράς ακινήτων, καθώς ήδη καταγράφονται τα πρώτα σημάδια σταθεροποίησης.
