Εν αναμονή των πολιτικών εξελίξεων, η αγορά ακινήτων εισήλθε στο 2015, σχεδόν με τον ίδιο τρόπο που καταγράφηκε πριν από ένα χρόνο, δηλαδή με την πλειονότητα των συμμετεχόντων να τηρεί στάση αναμονής.
Πριν από ένα χρόνο, ήταν η αδυναμία εφαρμογής του φόρου υπεραξίας που έπληξε την αγορά, με τους αγοραστές να ακυρώνουν τις συμφωνίες που είχαν συνάψει, καθώς δεν γνώριζαν τι φόρο θα πλήρωναν. Η αγορά ακινήτων επλήγη έως το τέλος Απριλίου, όταν και επιλύθηκε το μείζον αυτό φορολογικό ζήτημα, αλλά σύμφωνα με τους φορείς της αγοράς, η μικρή έστω ανάκαμψη που σημειώθηκε συνολικά στο έτος θα μπορούσε να ήταν αισθητά μεγαλύτερη, αν δεν είχε προκύψει το εν λόγω πρόβλημα.
Οπως όλα δείχνουν και φέτος, η εικόνα θα είναι παρόμοια, μόνο που τη θέση της φορολογικής αβεβαιότητας έχει πλέον λάβει η πολιτική αβεβαιότητα.
Σε κάθε περίπτωση, όπως σημειώνει σε σχετική ανάλυσή της, η Δανός/BNP Paribas Real Estate, το 2014 σημειώθηκαν τα πρώτα σημάδια σταθεροποίησης, ιδίως στα επαγγελματικά – εμπορικά ακίνητα, όπου οι τιμές σταθεροποιήθηκαν, ενώ ταυτόχρονα καταγράφηκαν και τα πρώτα σημάδια επιστροφής της ζήτησης για νέα σημεία, καθώς και για την είσοδο πρωτοεμφανιζόμενων διεθνών εταιρειών. Ακόμα, υπήρξε επενδυτικό ενδιαφέρον για την αγορά μισθωμένων ακινήτων.
Στην αγορά εμπορικών καταστημάτων, ο κ. Γιάννης Παρασκευόπουλος, γενικός διευθυντής της Δανός/BNP Paribas Real Estate καταγράφει διεύρυνση του χάσματος μεταξύ των κύριων αγορών υψηλής εμπορικότητας και των υπόλοιπων σημείων. Κατά το 2014, στις κύριες αγορές εντοπίστηκαν τα πρώτα δείγματα ανάκαμψης, καθώς η πτώση των τιμών των ενοικίων σε πολύ χαμηλό επίπεδο επέτρεψε την προσέλκυση νέων ενοικιαστών από εταιρείες που συνεχίζουν να καταγράφουν άνοδο του τζίρου τους. Ετσι, έχει πλέον μειωθεί σημαντικά η διαθεσιμότητα κενών χώρων σε δρόμους, όπως η Ερμού στην Αθήνα ή η Τσιμισκή στη Θεσσαλονίκη.
Στον αντίποδα, η εικόνα που αποτυπώνεται στις δευτερεύουσες αγορές είναι ακόμα δυσοίωνη, καθώς αν δεν υπάρξει σημαντική βελτίωση της οικονομίας της χώρας, είναι πιθανό σε ορισμένες τέτοιες περιοχές να απαιτηθεί αλλαγή χρήσης από κατάστημα σε κάτι άλλο. Ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Παρασκευόπουλο, οι εν λόγω αγορές αναμένεται να δουν μια αύξηση της ζήτησης το 2015, λόγω της ανάπτυξης του νέου σήματος του ΟΠΑΠ (VLTs), που θα απαιτήσει περί τα 700 σημεία πανελλαδικά (σε χαμηλά, βέβαια, μισθώματα). Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να συμβάλει στην απορρόφηση αρκετών σημείων και σε δευτερεύουσες αγορές.
Συνολικά για την αγορά εμπορικών ακινήτων, η «Δανός» εκτιμά ότι θα παραμείνει δημοφιλές επενδυτικό προϊόν, με τις αποδόσεις των καταστημάτων στις κύριες αγορές να κυμαίνονται μεταξύ 7,5% – 8% και για τα υπόλοιπα σημεία περί το 9%. Για το 2015, υπάρχει ήδη η θετική εξέλιξη της ζήτησης από συγκεκριμένες εταιρείες που επιδιώκουν την είσοδό τους για πρώτη φορά στην ελληνική αγορά, θέτοντας όμως ως πρόκριμα για κάτι τέτοιο την ολοκλήρωση μιας σειράς μεταρρυθμίσεων που έχουν ξεκινήσει, όπως π.χ. το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές.
Οσον αφορά την αγορά γραφείων, η Δανός/BNP Paribas Real Estate επισημαίνει ότι το 2014 σημειώθηκαν επίσης τα πρώτα σημάδια σταθεροποίησης, μέσω της ανάσχεσης της πτώσης των τιμών των ενοικίων, ιδίως στις κύριες αγορές της Αθήνας. «Η ζήτηση παρέμεινε σταθερή, κυρίως λόγω μετεγκαταστάσεων εταιρειών, ενώ η μηδενική ανάπτυξη νέων ακινήτων οδήγησε στη βελτίωση της απορρόφησης ποιοτικά καλύτερων χώρων σε σταθερές τιμές», αναφέρει η έρευνα. Στη Θεσσαλονίκη η κατάσταση χαρακτηρίζεται δυσμενέστερη, καθώς η πτώση της οικονομικής δραστηριότητας, απολύτως συνυφασμένη με τη ζήτηση νέων γραφειακών χώρων, έχει οδηγήσει σε σημαντική πτώση της ζήτησης και αντίστοιχα και των τιμών, οι οποίες προσεγγίζουν το χαμηλότερο επίπεδό τους από το 2000.
Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι συνολικά στην αγορά γραφείων πραγματοποιήθηκαν σημαντικές συναλλαγές το 2014, για πρώτη φορά μετά την κρίση στην αγορά της Αθήνας, με τις αποδόσεις να κινούνται μεταξύ 8,25% και 8,75%. Σύμφωνα με την πρόβλεψη της εταιρείας, αν στο γενικότερο περιβάλλον δεν υπάρξουν σημαντικές μεταβολές, το 2015, θα συνεχιστεί η θετική πορεία της ζήτησης και η σταθεροποίηση των τιμών και ίσως καταγραφεί εκ νέου ζήτηση ακόμα και από πρωτοεμφανιζόμενες εταιρείες στην αγορά.
Ασφαλώς, προϋπόθεση για όλα τα παραπάνω είναι η εξάλειψη, όσο το δυνατόν ταχύτερα, του παράγοντα της πολιτικής αστάθειας, ο οποίος έχει κάνει ξανά την εμφάνισή του και λειτουργεί ως ανάχωμα για την αύξηση της ζήτησης. Αλλωστε, για να λειτουργήσει η οικονομία απαιτείται ένα σταθερό πολιτικό περιβάλλον, χωρίς άλλες εκπλήξεις και η έστω, δειλή, αύξηση του ΑΕΠ.
Αξίζει, μάλιστα, να τονιστεί ότι η Αθήνα κατετάγη στην πέμπτη υψηλότερη θέση με βάση τις προοπτικές για επενδύσεις στην αγορά ακινήτων για το 2015, επί συνόλου 28 ευρωπαϊκών πόλεων, στο πλαίσιο σχετικής έρευνας του ULI (Urban Land Institute), που γίνεται σε ετήσια βάση. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία της PriceWaterHouseCoopers (PwC) σε δείγμα περισσότερων από 500 επαγγελματιών του κλάδου των ακινήτων. Βάσει αυτής, η Αθήνα πραγματοποίησε φέτος άλμα 23 θέσεων και βρέθηκε στην πρώτη πεντάδα, έναντι της 28ης θέσης της περυσινής έρευνας.
