Μια διαμάχη που υπέβοσκε στη Ρωσία έχει εξελιχθεί σε κρίση. Ο επικεφαλής των μισθοφόρων της Wagner που πολεμούν στην Ουκρανία στο πλευρό των τακτικών στρατιωτικών δυνάμεων κήρυξε πόλεμο εναντίον του ρωσικού υπουργείου Άμυνας, υποστηρίζοντας ότι η εισβολή στην Ουκρανία ήταν το αποτέλεσμα συνωμοσίας για παρασυρθεί ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν σε μια άσκοπη σύγκρουση.
Ο Γεβγκένι Πριγκόζιν, επικεφαλής της Wagner, ισχυρίζεται επίσης ότι οι ρωσικές κυβερνητικές δυνάμεις χτύπησαν κατά θέσεών του, προκαλώντας τον θάνατο πολλών στρατιωτών. Αν και το ρωσικό υπουργείο Άμυνας αρνείται οποιαδήποτε ανάμειξη, ο Πριγκόζιν ισχυρίζεται ότι, αν χρειαστεί, θα ανατρέψει τους διεφθαρμένους αξιωματούχους που ηγούνται του ρωσικού υπουργείου Άμυνας και της στρατιωτικής διοίκησης. Ζητά από τις ρωσικές αστυνομικές και στρατιωτικές δυνάμεις να «κάνουν στην άκρη», καθώς ο ίδιος δηλώνει ότι θα αποδώσει «δικαιοσύνη» με τα στρατεύματά του.
Η ρωσική υπηρεσία ασφαλείας άνοιξε ποινική υπόθεση εναντίον του Πριγκόζιν για υποκίνηση πραξικοπήματος και εξέδωσε ένταλμα σύλληψής του, το οποίο θα μπορούσε να πράξει μόνο με την έγκριση του Πούτιν.
1. Γιατί συμβαίνει αυτό και γιατί συμβαίνει τώρα;
Αυτή η σύγκρουση δεν είναι απλά μια διαμάχη μεταξύ του ρωσικού κράτους και μιας ομάδας μισθοφόρων, αλλά μια διαμάχη μεταξύ γκάνγκστερ, ένα είδος μαφιόζικου πολέμου.
Η ρωσική κυβέρνηση χρησιμοποιεί εδώ και χρόνια μισθοφόρους. Πριγκόζιν και Σοϊγκού, και οι δύο κοντά στον Πούτιν, έχουν λόγο να μισούν ο ένας τον άλλον. Ο Πριγκόζιν ισχυρίζεται ότι ο Σοϊγκού παρακράτησε πυρομαχικά και προμήθειες από την Wagner, κάτι που πιθανώς είναι αλήθεια- καθώς ένας υπουργός Άμυνας θα φροντίσει πρώτα για τις δικές του δυνάμεις. Ο Πριγκόζιν ήλπιζε να εκτοπίσει τον Σοϊγκού και να ανέλθει με κάποιον τρόπο στη δομή εξουσίας της Μόσχας. Αλλά ο Σοϊγκού δεν είναι πρωτάρης, και με ένα διάταγμα του υπουργείου Άμυνας απαιτούσε από όλους τους μισθοφόρους να εγγραφούν στον ρωσικό στρατό, γεγονός που θα τους έθετε υπό τον έλεγχο του.
Σε αυτήν τη διαταγή οφείλεται πιθανότατα σημαντικό μέρος της σύγκρουσης που βλέπουμε τώρα. Το γεγονός ότι υπάρχει ένταλμα σύλληψης για τον επικεφαλής της Wagner σημαίνει ότι ο Πούτιν παίρνει το μέρος του υπουργού Άμυνας.
2. Είναι εμφύλιος πόλεμος;
Μια εμφύλια σύγκρουση πλήρους κλίμακας -προς το παρόν- φαίνεται απίθανη, μόνο και μόνο επειδή ο Πριγκόζιν δεν έχει καμία θεσμική βάση και καμιά σημαντική δύναμη πέρα από τους μαχητές του. Ισχυρίζεται ότι οι δυνάμεις του έχουν εισέλθει στο Ροστόφ, αλλά δεν είναι σαφές αν είναι αληθές. Αν και ο εμφύλιος πόλεμος δεν είναι πιθανός, κάποιος στη Μόσχα φαίνεται να ανησυχεί. Περιέργως, δύο Ρώσοι στρατηγοί θεώρησαν καλή ιδέα να δημοσιοποιήσουν βίντεο που ζητούσαν από τον στρατό να αγνοήσει τις εκκλήσεις του Πριγκόζιν.
3. Αν δεν είναι εμφύλιος πόλεμος, είναι πραξικόπημα – με υποστήριξη από τη Μόσχα για την απομάκρυνση του Πούτιν;
Ο Πριγκόζιν απέφευγε να επικρίνει τον Πούτιν. Μετά από ενάμιση χρόνο αποτυχιών στην Ουκρανία, ωστόσο, πολλοί αξιωματικοί στη Μόσχα μπορεί κάλλιστα να συμφωνούν μαζί του. Αλλά ο Σοϊγκού είναι άνθρωπος του Πούτιν. Παρότι αυτή η σχέση περνά δυσκολίες, το να διώξεις τον υπουργό Άμυνας εν καιρώ πολέμου δεν είναι μικρό πράγμα. Αυτή τη στιγμή, οι κινήσεις του Πριγκόζιν δεν φαίνονται αρκετά οργανωμένες ώστε να συνιστούν πραξικόπημα. Αλλά τα πραξικοπήματα μερικές φορές φαίνονται γελοία όπως αυτό -του 1991- κατά του σοβιετικού ηγέτη Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. Η στρατιωτική αποτυχία είναι γνωστό ότι έχει απειλήσει τη σταθερότητα των κυβερνήσεων της Ρωσίας στο παρελθόν, όπως το 1905 και στη συνέχεια ξανά, για τελευταία φορά το 1917.
4. Κινδυνεύουν οι Ηνωμένες Πολιτείες ή το ΝΑΤΟ;
Η αστάθεια σε μια χώρα που διαθέτει πυρηνικά όπλα είναι πάντα ανησυχητική. Προς το παρόν, αν και το Κρεμλίνο βρίσκεται σε αναταραχή, δεν υπάρχουν ενδείξεις κυβερνητικής κατάρρευσης. Αυτά είναι τα καλά νέα. Περισσότερη ανησυχία προκαλεί η πιθανότητα ο Πριγκόζιν να είναι η αιχμή του δόρατος μιας προσπάθειας των σκληρών Ρώσων εθνικιστών να ωθήσουν τον Πούτιν να γίνει πιο συγκρουσιακός με τη Δύση. Όπως σημείωσε ο πολιτικός επιστήμονας και πρόεδρος του Eurasia Group Ίαν Μπρέμερ: «Ο Πούτιν δεν έχει φανεί ποτέ πιο αδύναμος απ’ ό,τι τώρα, κάτι που είναι ευπρόσδεκτο -και εξαιρετικά επικίνδυνο».
5. Τι ακολουθεί;
Ενδεχομένως τίποτα από όλα αυτά δεν είναι αλήθεια, ίσως δεν πρόκειται για πραξικόπημα αλλά για ξεκαθάρισμα λογαριασμών μεταξύ μιας ομάδας βίαιων ανθρώπων. Ίσως ο Πριγκόζιν πίστεψε ότι θα μπορούσε να μετακομίσει στη Μόσχα χτυπώντας τον Σοϊγκού, κυριολεκτικά και μεταφορικά, και ξεπέρασε τα όριά του. Αλλά ανεξάρτητα από το πώς θα τελειώσει αυτό, ο Πργκόζιν κατέρριψε το αφήγημα του Πούτιν, χαρακτηρίζοντας τον πόλεμο ως άσκοπο και εγκληματικό λάθος. Το προβλημα του για τον Πούτιν είναι πώς θα μπορούσε να ξεπεράσει αυτή την εξέγερση.
Με πληροφορίες από Atlantic
