Οι ηγέτες του ΝΑΤΟ συναντώνται στο Βίλνιους της Λιθουανίας το επόμενο διήμερο προκειμένου να συζητήσουν ακανθώδη ζητήματα, όπως η ένταξη της Ουκρανίας στη συμμαχία και η αναθεώρηση των πρώτων αμυντικών σχεδίων εδώ και δεκαετίες.
Αυτή θα είναι η τέταρτη Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η πρώτη είχε πραγματοποιηθεί στις 25 Φεβρουαρίου 2022, μόλις μία ημέρα μετά την επίθεση στο Κίεβο, ενώ ακολούθησαν οι σύνοδοι στις Βρυξέλλες και την Μαδρίτη.
Τα μέτρα ασφαλείας στο Βίλνιους θα είναι δρακόντεια, με τρεις γερμανικές μονάδες αεράμυνας Patriot να έχουν αναπτυχθεί για την προστασία του χώρου, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά σε Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ. Επιπλέον, μαχητικά αεροσκάφη θα περιπολούν στον ουρανό της Λιθουανίας, της οποίας η τοποθεσία θεωρείται ευάλωτο σημείο στην ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ.
Ενταξη της Ουκρανίας
Στη Σύνοδο Κορυφής αναμένεται να κυριαρχήσει ο τρόπος με τον οποίο το ΝΑΤΟ θα καθορίσει τη μελλοντική του σχέση με την Ουκρανία, εν μέσω εκκλήσεων του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι για πρόσκληση ένταξης στη Συμμαχία.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ έχει καταστήσει σαφές ότι το Κίεβο δεν θα γίνει μέλος του Βορειοατλαντικού Συμφώνου, όσο μαίνεται ο πόλεμος. Παρόλα αυτά, οι σύμμαχοι είναι διχασμένοι σχετικά με το πόσο γρήγορα θα πρέπει να επιτραπεί στην Ουκρανία να ενταχθεί μετά το πέρας του πολέμου.
Οι περισσότερες χώρες υποστηρίζουν μια βρετανική πρόταση που επιτρέπει στο Κίεβο να παρακάμψει το λεγόμενο πρόγραμμα «Membership Action Plan (MAP)», το οποίο καθορίζει τους πολιτικούς, οικονομικούς και στρατιωτικούς στόχους που πρέπει να εκπληρωθούν πριν την ένταξη ενός κράτους στο ΝΑΤΟ. Οι ηγέτες θα μπορούσαν να συμφωνήσουν σε κάτι όπως «η δικαιωματική θέση της Ουκρανίας είναι στο ΝΑΤΟ», απηχώντας τις παρατηρήσεις του Στόλτενμπεργκ κατά την επίσκεψή του στο Κίεβο τον Απρίλιο.
Εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία
Οι ηγέτες αναμένεται να συζητήσουν ποιες εγγυήσεις ασφαλείας θα πρέπει να λάβει το Κίεβο μετά τον πόλεμο. Ο Στόλτενμπεργκ τόνισε ότι το ΝΑΤΟ – βάσει του άρθρου 5 της Συνθήκης της Ουάσιγκτον – θα παρέχει ολοκληρωμένες εγγυήσεις ασφαλείας μόνο στα πλήρη μέλη της Συμμαχίας.
Ενίσχυση της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ
Η αναβίωση των λεγόμενων περιφερειακών σχεδίων σηματοδοτεί μια θεμελιώδη αλλαγή. Το ΝΑΤΟ επί δεκαετίες δεν έβλεπε καμία ανάγκη για αμυντικά σχέδια μεγάλης κλίμακας, αλλά ο πόλεμος στην Ουκρανία άλλαξε τον σχεδιασμό.
Το ΝΑΤΟ θα αυξήσει επίσης τους στόχους για την αποθήκευση πυρομαχικών, καθώς το Κίεβο ξοδεύει πυρομαχικά πολύ πιο γρήγορα από ό,τι μπορούν να τα παράγουν οι δυτικές χώρες. Ταυτόχρονα, οι σύμμαχοι θα δείξουν πώς σκοπεύουν να υλοποιήσουν τον στόχο του ΝΑΤΟ, που συμφωνήθηκε στην περσινή σύνοδο κορυφής της Μαδρίτης, να θέσει πάνω από 300.000 στρατιώτες σε καθεστώς «υψηλής ετοιμότητας», από 40.000 στο παρελθόν, για την αντιμετώπιση της Ρωσίας.
Η αναβάθμιση του στόχου της Συμμαχίας για στρατιωτικές δαπάνες στο 2%
Με φόντο τα παραπάνω, ο Στόλτενμπεργκ στοχεύει να καταστήσει τον τρέχοντα στόχο του ΝΑΤΟ για στρατιωτικές δαπάνες στο 2% του ΑΕΠ κάθε χώρας-μέλους ως ελάχιστη απαίτηση και όχι ως στόχο προς επίτευξη.
Ο στόχος τέθηκε το 2014, όταν οι ηγέτες του ΝΑΤΟ συμφώνησαν να αυξήσουν τις δαπάνες για την άμυνα προς το 2% του ΑΕΠ τους μέσα σε μια δεκαετία. Αλλά το 2023, ακόμη και ο παλιός αυτός στόχος αναμένεται να επιτευχθεί μόνο από 11 από τα 31 μέλη της συμμαχίας, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΝΑΤΟ – Ηνωμένες Πολιτείες, Βρετανία, Πολωνία, Ελλάδα, Εσθονία, Λιθουανία, Φινλανδία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Λετονία και Σλοβακία.
Στις τελευταίες θέσεις βρίσκονται ο Καναδάς, η Σλοβενία, η Τουρκία, η Ισπανία, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο, των οποίων οι αμυντικές δαπάνες ήταν κάτω από το 1,4% του ΑΕΠ.
