«Βρίσκομαι στην Τόνγκα για να στείλω ένα σήμα κινδύνου σε ολόκληρο τον κόσμο». Με τα λόγια αυτά, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες άρχισε την ομιλία του από το μικρό νησιωτικό κράτος του Ειρηνικού Ωκεανού. «SOS σημαίνει Save Our Seas (σώστε τις θάλασσές μας)», τόνισε.
Μιλώντας στο πλαίσιο του Φόρουμ Νησιών του Ειρηνικού Ωκεανού (PIF), ο Γκουτέρες μίλησε για τον ορατό κίνδυνο αφανισμού που αντιμετωπίζουν τα μαγευτικής ομορφιάς νησιά από την παγκόσμια άνοδο της θαλάσσιας στάθμης.
«Πρόκειται για μια τρελή κατάσταση», συνέχισε σε επιτακτικό τόνο. «Η άνοδος της στάθμης των θαλασσών είναι μια κρίση που οφείλεται εξ ολοκλήρου στην ανθρωπότητα. Μια κρίση που σύντομα θα διογκωθεί σε μια σχεδόν αδιανόητη κλίμακα, κι εμείς δεν θα έχουμε καμία λέμβο που να μπορεί να μας πάει πίσω στην ασφάλεια. Μια παγκόσμια καταστροφή θέτει σε κίνδυνο αυτόν τον παράδεισο του Ειρηνικού. Ο ωκεανός ξεχειλίζει». Τα νησιά του Ειρηνικού, αραιοκατοικημένα, χωρίς βαριές βιομηχανίες, εκλύουν αθροιστικά λιγότερο από το 0,02% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και την υπερθέρμανση του πλανήτη. Ομως, το αχανές σύνολο από ηφαιστειογενή νησιά και ατόλες κοραλλιών, με χαμηλό υψόμετρο, απειλείται περισσότερο από κάθε άλλη περιοχή του πλανήτη από την άνοδο του επιπέδου της θάλασσας. Πρόσφατη αναφορά της υπηρεσίας του ΟΗΕ που είναι επιφορτισμένη με την παρακολούθηση του κλίματος αναφέρει πως η στάθμη της θάλασσας ανέβηκε κατά περίπου 15 εκατοστά σε μερικές περιοχές του Ειρηνικού στη διάρκεια των τελευταίων 30 χρόνων. Ενδεικτικά ο παγκόσμιος μέσος όρος για την ίδια περίοδο ήταν 9,4 εκατοστά. Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός εξέδωσε επιπλέον πρόσφατη έκθεση, στην οποία υπογραμμίζει ότι η επιδεινούμενη άνοδος της στάθμης της θάλασσας επιταχύνεται από την αύξηση της θερμοκρασίας της Γης και το λιώσιμο των πάγων και των παγετώνων.
Τα επίπεδα της θάλασσας ανεβαίνουν πιο γρήγορα στον δυτικό Ειρηνικό, καθώς εκεί καταλήγει ο λιωμένος πάγος από την Ανταρκτική, ενώ στο σημείο συναντιούνται και ισχυρά θερμά ρεύματα, που διαστέλλουν τα μόρια του νερού.
Σήμα κινδύνου από τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, κατά την ομιλία του στην Τόνγκα, στο πλαίσιο του Φόρουμ PIF.
Λιώνουν οι πάγοι
Το λιώσιμο της Ανταρκτικής και της Γροιλανδίας «έχει επιταχυνθεί σημαντικά τις τελευταίες τρεις με τέσσερις δεκαετίες λόγω του υψηλού ρυθμού θέρμανσης στους πόλους», δήλωσε σε ηλεκτρονικό μήνυμα ο Τζέφρες Γουίλιαμς, ερευνητής στην Αμερικανική Υπηρεσία Γεωλογικών Ερευνών, ο οποίος δεν συμμετείχε στις εκθέσεις. Περίπου το 90% της θερμότητας που παγιδεύεται από τα αέρια του θερμοκηπίου καταλήγει στους ωκεανούς, επισήμανε ακόμη η έκθεση του ΟΗΕ.
Τον επόμενο μήνα, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών διοργανώνει ειδική σύνοδο για να συζητήσει την άνοδο της στάθμης των θαλασσών. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας έχει επιταχυνθεί, με τον ρυθμό να είναι πλέον ο ταχύτερος που έχει σημειωθεί τα τελευταία 3.000 χρόνια, όπως δήλωσε ο Γκουτέρες.
Μεταξύ 1901 και 1971, ο παγκόσμιος μέσος όρος ανόδου της θάλασσας ήταν 1,3 εκατοστό ανά δεκαετία. Μεταξύ 1971 και 2006 εκτινάχθηκε σε 1,9 εκατοστά ανά δεκαετία, ενώ στη συνέχεια, μεταξύ 2006 και 2018, έφτασε τα 3,7 εκατοστά ανά δεκαετία. Την τελευταία δεκαετία, οι θάλασσες αυξήθηκαν κατά 4,8 εκατοστά.
Η έκθεση του ΟΗΕ ανέδειξε επίσης πόλεις στις 20 πλουσιότερες χώρες οι οποίες ευθύνονται για το 80% των αερίων που παγιδεύουν τη θερμότητα, όπου η άνοδος της στάθμης των θαλασσών χτυπάει μεγάλα πληθυσμιακά κέντρα.
Στις πόλεις αυτές, όπου η άνοδος της στάθμης της θάλασσας τα τελευταία 30 χρόνια ήταν τουλάχιστον 50% υψηλότερη από τον παγκόσμιο μέσο όρο, περιλαμβάνονται η Σαγκάη, το Περθ της Αυστραλίας, το Λονδίνο, το Ατλάντικ Σίτι του Νιου Τζέρσεϊ, η Βοστώνη, το Μαϊάμι και η Νέα Ορλεάνη.
