Γιώργος Παξινός
«Οι Ελληνες θεωρούμαστε ένας συνδυασμός αίγλης και αθλιότητας»
Tης Αννας Γριμανη
EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Συνειδητά είμαστε Ελληνες, συνειδητά κρατάμε τις αξίες του
πολιτισμού μας από την αρχαιότητα και πάλι συνειδητά θα πρέπει να
βάλουμε νυστέρι στο ρουσφέτι, στον εγωκεντρισμό και στην ασυδοσία,
που για δεκαετίες μαστίζουν τη χώρα, με κορυφαία εκδήλωση τη
φοροδιαφυγή.
Πώς φτάνει σε εσάς η κρίση της Ελλάδας;
Ρεαλιστικά, καθώς τα τελευταία χρόνια βρίσκομαι πιο πολύ στην
Ελλάδα, και γίνομαι κοινωνός της νέας πραγματικότητας. Βλέπω
μαγαζιά να κλείνουν και επιστημονικά εργαστήρια να χάνουν το
ειδικευμένο προσωπικό τους. Επιπλέον, με πονάει όταν έχει το BBC
ανταπόκριση από την Ελλάδα και το θέμα είναι συνήθως αρνητικό:
δωροδοκίες πολιτικών και συνδικαλιστών, απεργίες, ανεργία, επαιτεία
προς την Ευρώπη.
Ποιος φταίει;
Οι λόγοι είναι πολλοί, αλλά λόγω του επαγγέλματός μου -ιατρική
έρευνα- θα εστιάσω σε δύο. Μπορεί να μην είναι οι σημαντικότεροι,
όμως πρέπει να συνυπολογιστούν – έχουν οικονομικό και προσωπικό
κόστος. H Ελλάδα σκοτώνει 1.600 ανθρώπους το χρόνο στους δρόμους
της. Το καλοκαίρι έκανα μια μελέτη επί μισή ώρα στον παραλιακό
δρόμο της Ιθάκης. Από τα 58 αυτοκίνητα που πέρασαν, μόνο στα 16 οι
οδηγοί φορούσαν ζώνες, ενώ από τους 40 μοτοσικλετιστές μόνο οι δύο
φορούσαν κράνος. Στις χώρες της Ε.Ε. κάθε νεκρός σε τροχαίο
αποτιμάται ότι στοιχίζει ένα εκατομμύριο ευρώ. Το ετήσιο κόστος,
λοιπόν, της εξαθλιωτικής αυτής αδιαφορίας ανέρχεται στα 1,6 δισ.
ευρώ, με επιπλέον το σύνθετο κοινωνικοοικονομικό κόστος των 11.000
αναπήρων του δρόμου ετησίως. Επίσης, οι Ελληνες είναι πρώτοι στην
κατά κεφαλήν κατανάλωση τσιγάρων στην Ευρώπη. Τα 28 δισ. τσιγάρα
που καπνίστηκαν στη χώρα μας το 2010 κόστισαν 4,8 δισ. ευρώ και το
κόστος για την ιατρική περίθαλψη, λόγω καπνίσματος, έφτασε τα 3,4
δισ. ευρώ ετησίως. Εντούτοις, το πακέτο τα τσιγάρα κοστίζει 14 ευρώ
στην Αυστραλία, ενώ 4 ευρώ στην Ελλάδα – εδώ οι καπνιστές δεν
πληρώνουν το οικονομικό κόστος του εθισμού τους.
Πώς φαντάζεστε τον Ελληνα της εποχής μετά την κρίση;
Θα είναι πολύ πιο φτωχός σε υλικά αγαθά, αλλά ίσως να έχει μια πιο
ανθρώπινη ζωή – εάν προσγειωθεί κατάλληλα στη νέα πραγματικότητα.
Οι Ελληνες δεν θα έχουν τη δυνατότητα αγοράς τόσων αυτοκινήτων και
οι πόλεις μπορεί να πεζοδρομηθούν. Θα αναπνεύσει ο λαός καθαρό
αέρα, θα χρησιμοποιήσει το ποδήλατό του, θα περπατήσει ξανά στους
δρόμους, ίσως και να τραγουδήσει τα βράδια… Αυτά θα είναι καλά για
τη σωματική και ψυχική υγεία του.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Το πόσο πιο εύκολα μπορείς να κάνεις φίλους στην Ελλάδα παρά
οπουδήποτε αλλού βρεθείς.
Η υπέροχη εκδοχή των Ελλήνων.
Φιλοξενία, μεγαλοψυχία, λεβεντιά, ηρωισμός.
Ο,τι με απογοητεύει.
Τα αυτοκίνητα που σταθμεύουν επάνω στα πεζοδρόμια και αναγκάζουν
τους αναπήρους και τα μικρά παιδιά να κάνουν το… χορό του Ζαλόγγου
μέσα στην κυκλοφορία.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο
κόσμο;
Θεωρούμαστε ένας συνδυασμός αίγλης, από την αρχαία ιστορία μας, και
αθλιότητας, από εποχής διακυβερνήσεως των δύο μεγάλων κομμάτων.
Παράγει πολιτισμό ο σημερινός Ελληνας ή είναι προσκολλημένος
σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Για τον μικρό πληθυσμό μας πάνε καλά και η λογοτεχνία, και το
θέατρο, και η μουσική μας.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Η υπερηφάνεια ότι κάποτε υπήρχαν προσωπικότητες σε αυτήν τη χώρα
που έκαναν ένα άλμα στη σκέψη της ανθρωπότητας.
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Tου Ελύτη: «Της δικαιοσύνης ήλιε νοητέ/ και μυρσίνη συ δοξαστική/
μη παρακαλώ σας μη/ λησμονάτε τη χώρα μου».
* Ο Γιώργος Παξινός είναι καθηγητής Ψυχολογίας και Ιατρικών
Επιστημών στο Neuroscience Research Australia του Πανεπιστημίου της
Νέας Νότιας Ουαλίας στο Σίδνεϊ. Θα εισέλθει στην Ακαδημία Αθηνών ως
αντεπιστέλλον μέλος στις 20 Νοεμβρίου.
