Της Αννας Γριμάνη
H ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Είναι κάτι ασυναίσθητο, δεν το καταλαβαίνεις, δεν ξέρεις ούτε
καν ότι υπάρχει και γιατί υπάρχει. Ερχεται από το περιβάλλον σου,
τους γονείς σου, τα παιδικά σου χρόνια, ακόμη και από το αν έζησες
αρχικά σε άλλη χώρα.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Ισως μια πασχαλίτσα, έναν φιλικό κοκκινολαίμη. Αλλά κι αυτά πάλι
δεν είναι μόνον ελληνικά, κι αυτό ίσως είναι το ωραίο: είναι μικρά,
αδύναμα πλάσματα ενός τόσο μεγάλου συνόλου.
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Το ότι μερικές φορές κάτι το ιδιαίτερο μπορεί και μας ενώνει,
εμάς που στην καθημερινότητα νοιαζόμαστε μόνο για τον εαυτό μας.
Παράδειγμα τα τελευταία χρόνια, το απίθανο εκείνο πνεύμα ευγένειας
των δεκαπέντε ημερών κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων (που
έκτοτε τόσο πολύ έχει χαθεί) ή η αλληλεγγύη στις πρόσφατες
πυρκαγιές.
Αυτό που με χαλάει.
Το ότι περιμένουμε όλα να τα κάνει το κράτος, λες και δεν
είμαστε εμείς οι ίδιοι το κράτος. Η έλλειψη εκτίμησης και αγάπης
για τον κοινόχρηστο χώρο γύρω μας με όλα τα πράγματά του, λες και
δεν είναι δικά μας. Η ελληνική γραφειοκρατία, το ότι λίγοι δημόσιοι
υπάλληλοι καλούνται να βγάλουν τη δουλειά των πολλών. Η
ανταποδοτικότητα της κρατικής μηχανής σε σύγκριση με την ιδιωτική.
Το «δεν βαριέσαι…», η ασυνέπεια, η αγένεια και άλλα.
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Είναι ό,τι κάνεις εσύ ο ίδιος. Είναι πώς βλέπεις τον κόσμο όλο,
τη ζωή. Είναι σίγουρο ότι ο τόπος μας δεν είναι το κέντρο του
κόσμου, αλλά αυτό δεν είναι κατ’ ανάγκη και το τέλος του
κόσμου!
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει κολλημένος
σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Πιστεύω ότι υπάρχουν άπειρα παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι η
απάντηση είναι ένα τρανταχτό ναι. Σήμερα πια δεν έχει νόημα ο
στείρος εθνικισμός. Αν κοιτάξεις γύρω σου σε οποιονδήποτε
πολιτιστικό τομέα, βλέπεις ότι δεν είναι αυτός που αναδεικνύει την
όποια επιτυχία. Από την άλλη μεριά όμως, όλοι φέρουμε μέσα μας
κάποια χαρακτηριστικά γνωρίσματα της κουλτούρας μας παρ’ όλο που το
αίμα που ρέει στις φλέβες όλων μας έχει το ίδιο χρώμα.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται στον σύγχρονο
κόσμο;
Η μόνη ταυτότητα που δεν έχει εθνικά όρια είναι αυτή της
ποιότητας – το χρώμα ή η γλώσσα στην οποία είναι γραμμένη, μικρή
σημασία έχει. Αναμφίβολα ο ανταγωνισμός, όσο αυξάνονται οι αριθμοί
και ποιότητα, είναι και θα γίνεται πιο σκληρός. Θέλει δουλειά,
προσπάθεια και πάλι άλλη δουλειά.
Το ελληνικό «γιατί» μου κι ένα «πρέπει» που πέταξα.
Το ελληνικό «γιατί» μου είναι να προσπαθώ να καταλάβω γιατί
καθετί είναι όπως είναι. Να καταλαβαίνω το μη ελληνικό, για να
βλέπω το ελληνικό και να προσπαθώ ακριβώς να «μην» το πετάξω.
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Δυστυχώς, και το εννοώ, διαβάζω πολύ λίγη ποίηση και έτσι δεν
έχει νόημα να απαντήσω.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Το ότι ως λαός έχουμε κάνει πολλά. Αλλά με ενοχλεί αφάνταστα να
προσπαθούμε να πιστεύουμε (δυστυχώς πολλές φορές δεν χρειάζεται καν
προσπάθεια) ότι είμαστε μόνον ήρωες, μόνο καλοί, ότι έχουμε μόνο
δίκαιο, ότι το κλίμα μας είναι το πιο καλό, ο ουρανός μας είναι ο
πιο γαλανός…Το όραμα, ας μην ξεχνάμε, χρειάζεται βάσεις επάνω στις
οποίες να πατήσει.
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Σοβαρότητα, δουλειά και προπάντων ευγένεια.
* Ο Αλέξανδρος Τομπάζης είναι αρχιτέκτων.
