Της Αννας Γριμάνη
H ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Ανάμεσα στα μέρη του σώματος, η ραχοκοκαλιά δείχνει να είναι η
πιο ελληνική. Αλλά αντιπροσωπεύει το αίσθημα ή τη συνείδηση; Ισως
το συνδυασμό τους. Και εάν συμβαίνει έτσι: είναι το σημείο του
κουράγιου. Επιπροσθέτως, φυσικά, η ραχοκοκαλιά είναι «εκεί» που
βιώνουμε αυτή τη γλυκιά ανατριχίλα έξαψης που μας θυμίζει ότι
υπάρχει ένας ευρύς κόσμος γύρω μας – περίεργος και γοητευτικός καθ’
όμοιο τρόπο.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Μια χελώνα με το όνομα Αντώνης. Ζύγιζε 1,2 κιλά, σχεδόν όσο και
μια ανθρώπινη καρδιά. Βρέθηκε και τυλίχτηκε με στοργή το καλοκαίρι
του 1974 ο Αντώνης, χαμένος στην κρύα Τυρολία, μίλια μακριά από το
σπίτι, με τη δικιά του όμως στέγη πάνω από το κρυμμένο, περιέργως
προϊστορικό κεφάλι του.
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Ατομα που προσωποποιούν μια τέτοια εκδοχή ανήκουν σε κακές
παιδικές ιστορίες και ξεπερασμένα βιβλία Ιστορίας. Ας παραμείνουν
λοιπόν εκεί, κλειδωμένοι σε μια λήθη δύο διαστάσεων.
Αυτό που με χαλάει.
Το μείγμα της υπερηφάνειας, της άγνοιας και της υστερίας που
παρελαύνει ως εθνικό ήθος.
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Το προσόν: κάποιος δεν χρειάζεται να ζει στην Ελλάδα για να
είναι Ελληνας. Το μειονέκτημα: η δυσκολία τού να φανταστεί κάποιος
τον εαυτό του Αφρικανό, Αριανό ή ακόμη και Μακεδόνα.
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει κολλημένος
σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Ρητορική ελληνικότητα; Δεν γνωρίζω κάτι τέτοιο. Είναι
μεταδοτικό; Οπως και άλλοι άνθρωποι, οι Ελληνες της νέας εποχής τα
πάνε καλά στο να θυμούνται ότι η ανάγκη επιβεβαίωσης της εθνικής
ταυτότητας κάποιου είναι συνήθως σημάδι αδυναμίας. Σύμφωνα με την
εμπειρία μου, μια υγιής αυτοπεποίθηση εκφράζεται διαφορετικά. Και
όταν αυτό γίνεται, είναι βέβαιο ότι θα παράγει κουλτούρα.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται στον σύγχρονο
κόσμο;
Θα ήθελα να φανταστώ ένα διαβατήριο με υδάτινο εξώφυλλο. Οταν το
ανοίγεις, να απελευθερώνει ένα άρωμα πεύκου, λαδιού και μελιού.
Κατά το ξεφύλλισμα των σελίδων του, κάποιος θα άκουγε τον
εκκωφαντικό ήχο τριζονιών.
Το ελληνικό μου «γιατί» κι ένα «πρέπει» που πέταξα.
Ενας Γερμανός ποιητής κάποτε είπε: «Το τριαντάφυλλο είναι χωρίς
αιτία». Λοιπόν, έτσι και οι Ελληνες. Οσο για το «πρέπει»… νόμιζα
ότι υπήρχε μόνο σε μια γλώσσα, όπως είναι τα Γερμανικά. Είστε
σίγουρη ότι η ελληνική γλώσσα μπορεί χωρίς αυτό; Πρέπει το πρέπει
να υφίσταται;
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Μια γιαγιά που συνάντησα κατά τα εφηβικά μου χρόνια, η οποία
όταν άκουσε για τις νομαδικές διαδρομές του πατέρα μου στη
μεταπολεμική Ευρώπη, αναφώνησε: «Ωχ, το κωλόπαιδο, ωχ το
παλικάρι»!
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Ο ελληνικός ήλιος. Εχει το «πλάτος» μιας ανθρώπινης
πατούσας.
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Φανταστείτε αυτό το παράδοξο: μια αδιάσπαστη αλληλουχία
διασταυρώσεων. Θα πρέπει να είναι αρκετά πλατιές για παιδικά
καροτσάκια, αλλά πολύ στενές για τανκ. Και να μην έχουν χώρο για
κανένα εικονοστάσι απ’ αυτά που τοποθετούνται στα σημεία των
θανατηφόρων ατυχημάτων.
* Ο Αρης Φιορέτος είναι συγγραφέας, ζει μόνιμα στο Βερολίνο και
το τελευταίο του μυθιστόρημα «Η αλήθεια για τον Σάσα Κνις»
κυκλοφορεί στα Ελληνικά από τις εκδόσεις «Καστανιώτη».
