EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Της Αννας Γριμάνη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Την καθόρισε μια για πάντα ο Ισοκράτης στον Πανηγυρικό του: η
ελληνικότητα είναι μέθεξη στην ελληνική παιδεία ανεξάρτητα από
οποιαδήποτε καταγωγή. Ριζωμένη στην ελληνική γλώσσα, στην
παγχρονική της διάσταση, είναι μια συνεχής κατάκτηση διά της
ελληνικής παιδείας. Ατοπική και Αχρονική είναι η ελληνικότητα,
διάφανη συνείδηση για όσους τη βιώνουν. Τώρα και πάντα.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Μια καρέκλα καφενείου στην ακρογιαλιά.
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Οταν έχει ως πρότυπο ζωής τον Οδυσσέα.
Αυτό που με χαλάει.
Η αδικαιολόγητη εριστικότητα. Η υποτέλεια που πρέπει να δείχνει
κανείς στους ταξιτζήδες των Αθηνών, ιδιαίτερα, για να μπορέσει να
πάει εκεί που θέλει ο ίδιος και όχι εκεί που πάει ο ταξιτζής. Ο
ραγιαδισμός, γενικότερα.
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Στο εξωτερικό σίγουρα είναι προσόν. Είναι τεράστιο το κεφάλαιο
του φιλελληνισμού σε πάρα πολλές χώρες, αν και πολύ συχνά δεν
αξιοποιείται. Γίνεται όμως μειονέκτημα όταν υπερτερεί η
αυταρέσκεια, ο σωβινισμός και η οίηση του ξερόλα.
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει κολλημένος
σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Ολοι οι λαοί παράγουν πολιτισμό. Το θέμα είναι τι λέμε
πολιτισμό. Αν εννοούμε τις τέχνες, τις επιστήμες και τα γράμματα,
σε όλους αυτούς τους τομείς πολλοί είναι οι Ελληνες που έχουν
διαπρέψει και διαπρέπουν μέσα και έξω από την Ελλάδα.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται στον σύγχρονο
κόσμο;
Εξαρτάται από τους ίδιους.
Το ελληνικό μου «γιατί» κι ένα «πρέπει» που πέταξα.
Γιατί ενώ υπάρχουν τόσοι ικανοί άνθρωποι στην Ελλάδα, η ίδια η
χώρα δεν εμφανίζει το ανάλογο αναπτυξιακό επίπεδο; Αν κατανοεί
κανείς την πραγματικότητα και «συνεργάζεται» μ’ αυτήν, δεν
χρειάζεται κανένα πρέπει.
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Επειδή η ερώτηση αφορά «ποιητή» και όχι «ποιητές», εκείνος με
τον οποίο γαλουχήθηκα και με συνοδεύει μόνιμα είναι ο Αλεξανδρινός
και ολίγον Kωνσταντινουπολίτης -άρα ολίγον συγχωριανός μου-
Καβάφης.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Ρυθμός, Αρμονία, Ελευθερία, Φιλία.
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Η ελληνική γλώσσα.
* Ο Χρήστος Κλαίρης είναι καθηγητής Γενικής Γλωσσολογίας στη
Σορβόνη, στο Πανεπιστήμιο Paris Descartes. Πρόσφατα βιβλία του στις
εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα είναι: Γραμματική της Νέας Ελληνικής,
Δομολειτουργική-Επικοινωνιακή (σε συνεργασία με τον Γεώργιο
Μπαμπινιώτη) και Λειτουργική Γλωσσολογία.
