EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Της Αννας Γριμάνη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Είναι σπόρος στην καρδιά μας, που βλασταίνει με τα μηνύματα των
γονιών και των δασκάλων μας και γίνεται συναίσθημα. Η επίγνωση, με
την πάροδο του χρόνου, της συμβολής της Ελλάδος στη διαμόρφωση του
δυτικού πολιτισμού μετατρέπει αυτό το συναίσθημα σε συνείδηση.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Τις αρχές των απλών ανθρώπων, οι οποίοι «ρίζωσαν» στ’ άγονα
βουνά και τα έκαναν χωράφια, για να ζήσουν.
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Ο Ελληνας που πέτυχε να δημιουργήσει χωρίς συμβιβασμούς και
χρησιμοποιεί την επιρροή ή τον πλούτο του για να προσφέρει στο
κοινωνικό σύνολο και κατ’ εξοχήν στους νέους.
Αυτό που με «χαλάει».
Η πλημμελής εκπαίδευση των νέων μας σε όλα τα επίπεδα. Η
αδυναμία μας να τους εμπνεύσουμε και να τους δώσουμε πρότυπα
συμπεριφοράς. Ο παραλογισμός των καταλήψεων των σχολείων και των
πανεπιστημίων. H δογματική πια διεκδίκηση των διευκολύνσεων, αντί
του «αιείν αριστεύειν».
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Ο σημερινός Ελληνας είναι πολίτης του κόσμου. Αν βασιστεί στις
αρετές του, είναι προσόν που είναι Ελληνας. Αν προτάξει τις
αδυναμίες του, είναι μειονέκτημα.
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει
προσκολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Τα πανεπιστήμια της Βόρειας Αμερικής και της Ευρώπης έχουν
εκατοντάδες Ελληνες καθηγητές και ο Μιχάλης Δουκάκης, Ελληνας
δεύτερης γενιάς, παραλίγο να γίνει πρόεδρος των ΗΠΑ. Οι Ελληνες που
διακρίθηκαν, πέτυχαν διότι αναζήτησαν ευκαιρίες και τις
αξιοποίησαν. Η ελληνικότητα δεν έβλαψε, αλλά ούτε προδιέγραψε το
αποτέλεσμα.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται στον σύγχρονο
κόσμο;
Πιστεύω ότι κάθε Ελληνας εκτός Ελλάδος δημιουργεί τη δική του
ταυτότητα. Η πρώτη γενιά μεταναστών προσπαθεί να κρατήσει την
ελληνικότητα μέσα από τις παραδόσεις και να σπουδάσει τα παιδιά
της. Η δεύτερη συχνά βρίσκεται στην κορυφή. Αλλοι που ήρθαν για
σπουδές, δούλεψαν σκληρά και πέτυχαν, συνειδητοποιώντας ότι ο
δρόμος της επιστροφής δεν ήταν ανοιχτός, έτσι, ο νόστος της Ελλάδας
παραμένει στην καρδιά τους.
Το ελληνικό μου «γιατί» και ένα «πρέπει» που πέταξα.
Γιατί η σύγχρονη Ελλάδα δεν κατάφερε ν’ αξιοποιήσει το ανθρώπινο
δυναμικό της; Γιατί οι Ελληνες πολίτες και οι ηγέτες τους
προτάσσουν κατά κανόνα το προσωπικό έναντι του γενικού συμφέροντος;
Γιατί οι Ελληνες είναι χρόνια διχασμένοι; Δεν πέταξα το «πρέπει να
βρούμε τον τρόπο να μεγιστοποιήσουμε τις αρετές μας».
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Ισως είναι αυθαίρετο να ξεχωρίσει κανείς έναν από τους εθνικούς
μας ποιητές, Σολωμό, Παλαμά, Καβάφη, τους δύο βραβευμένους με
Νομπέλ ποιητές, Σεφέρη και Ελύτη, τον Βαλαωρίτη, τον Ρίτσο. Το
«Αξιον εστί» αγγίζει βιώματα, πάθη και ελπίδες της εποχής μου, γι’
αυτό ο Ελύτης είναι η δική μου επιλογή. «Για να γυρίσει ο ήλιος
θέλει δουλειά πολλή».
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Εκείνη του Χαρίλαου Τρικούπη ήταν: «Η Ελλάδα πρέπει να ζήση και
θα ζήση». Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να ευημερήσει και να
δημιουργήσει νέο πολιτισμό, το μυστικό είναι η σωστή παιδεία και η
αξιοποίηση του εξαιρετικού δυναμικού των νέων που διαθέτει.
Η οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Οι Ελληνες, πάντα λίγοι σε αριθμό, επικράτησαν με τη δύναμη του
πνεύματος. Οι πρώτες εστίες στην Κρήτη και στις Μυκήνες, η
δημιουργία ελληνικής ταυτότητας με τον Τρωικό Πόλεμο. Η ελληνική
γραφή. Οι αποικίες στη Μικρά Ασία και στη Μεσόγειο. Η αναχαίτιση
των Περσών και ο κλασικός πολιτισμός. Η αλαζονεία της αθηναϊκής
κυριαρχίας και η ήττα στον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Ο Μέγας
Αλέξανδρος και η διάδοση του ελληνικού πολιτισμού. Η βυζαντινή
περίοδος και ο χριστιανισμός. Η τραγωδία του τουρκικού ζυγού, η
σταδιακή απελευθέρωση των Ελλήνων. Δύο παγκόσμιοι πόλεμοι και η
τραγωδία της Μικράς Ασίας. Δύο πρόσφατες δικτατορίες, ο εμφύλιος
πόλεμος και η Κύπρος. Η σημερινή Ελλάδα, χώρα της Ευρώπης και εστία
του δυτικού πολιτισμού, που η ίδια κληροδότησε στον κόσμο, είναι η
οδός των Ελλήνων. Μπορεί η ιστορική μας πορεία να διδάξει τη σύνεση
στις επόμενες γενιές, που θα παραλάβουν τη σκυτάλη;
* Ο Βασίλης Ζαννής είναι καθηγητής Βιοχημείας/Ιατρικής και
διευθυντής Μοριακής Γενετικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου
της Βοστώνης. Υπηρέτησε 22 χρόνια ως καθηγητής Βιοχημείας στην
Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης και υπήρξε ιδρυτικό μέλος
της Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση
(ΑΔΙΠ).
