EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Της Αννας Γριμάνη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Στην Ελλάδα, θα έλεγα ότι βιώνεται ως αίσθημα, ενώ στο εξωτερικό
γίνεται συνείδηση και υπερηφάνεια. Επικαλείσαι σχεδόν πάντα την
ελληνική σου καταγωγή και αναφέρεσαι όσο το δυνατόν περισσότερο
στην ιστορική κληρονομιά του τόπου σου.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Ενα μικρό ανάγλυφο κόσμημα του Χριστού, που μου έκαναν δώρο οι
γονείς μου όταν ήμουν στο γυμνάσιο. Δεν το αποχωρίστηκα εδώ και
είκοσι πέντε χρόνια. Μου θυμίζει ποιος είμαι, από πού έρχομαι, τι
θυσίες έγιναν ώστε να φτάσω έως εδώ και με κρατάει «κοντά» στην
Ελλάδα, όπως και στην πραγματικότητα.
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Ο κάτοικος ενός μικρού απομακρυσμένου νησιού, ιδιαίτερα το
χειμώνα, με ανύπαρκτη συγκοινωνία, περιορισμένη ιατροφαρμακευτική
περίθαλψη και παντελή έλλειψη κοινωνικών εκδηλώσεων. Που, παρά τις
αντιξοότητες, του είναι αδιανόητο να εγκαταλείψει το βράχο του, κι
αν ακόμη αυτό γίνει μια μέρα, θα επισκευάσει -εφόσον χρειαστεί- το
σπίτι του και σιγά-σιγά, το καλοκαίρι, θα επιστρέφει σε αυτό. Οταν
συνταξιοδοτηθεί, αυτός ο υπέροχος Ελληνας τουλάχιστον ένα μεγάλο
μέρος του χρόνου του θα το περνάει εκεί.
Αυτό που με χαλάει.
Η κακομοιριά, το «δεν βαριέσαι», η έλλειψη τάξης και σεβασμού
των κανόνων και η συνήθεια που έχουμε, για οτιδήποτε στραβό και
ανάποδο, να φταίει πάντοτε κάποιος άλλος, ενώ εμείς στη θέση του,
όπως λέμε, «θα κάναμε καλύτερα τη δουλειά».
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Πλεονέκτημα όταν ζεις στο εξωτερικό, καθώς ο χαρακτήρας του
Ελληνα έλκεται από τις προκλήσεις, βάζει στόχο την επιτυχία και
δουλεύει σκληρά για να την κατακτήσει. Μειονέκτημα όταν ζεις στην
Ελλάδα και πνίγεσαι στην καθημερινότητα της μετριότητας (με αρκετές
εξαιρέσεις φυσικά). Oι περισσότεροι Ελληνες ονειρεύονται μια θέση
στο Δημόσιο, ανεξάρτητα από σπουδές και άλλες προοπτικές, κι όταν
το επιτυγχάνουν, μετά παραπονιούνται για τη δουλειά τους ότι δεν
είναι ενδιαφέρουσα.
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει
προσκολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Το μεγαλύτερο ποσοστό των Ελλήνων είναι κολλημένοι στη ρητορική
ελληνικότητα, και σε αρκετές περιπτώσεις ξεπερνούν τα αποδεκτά
όρια. Μπορεί να μην έχουμε το επίπεδο των προγόνων μας, αλλά
εξακολουθούμε να δίνουμε το «παρών» στα σημαντικά ραντεβού της
ιστορίας.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο
κόσμο;
Ευγενικός και φιλόξενος λαός, υπερήφανος, με έθιμα και
παραδόσεις και με φυτεμένο το μεράκι της επιτυχίας, σε όποιον τομέα
και αν επιδίδεται.
Το ελληνικό μου «γιατί» και ένα «πρέπει» που πέταξα.
Εμαθα να λέω αυτό που πιστεύω, «γιατί» είμαι Ελληνας –
ανεξάρτητα από το γεγονός ότι η θέση σου στα πράγματα μπορεί να
δημιουργήσει πρόβλημα και παρεξηγήσεις, πιστεύω ότι πρέπει να λες
τα πράγματα με το όνομά τους. Οσο για το «πρέπει» που πέταξα: ότι η
σύζυγος δεν είναι Ελληνίδα και προς το παρόν ζούμε στο Παρίσι. Προς
άμυνά μου, έχω φυσικά δύο επιχειρήματα, ότι η ευτυχία είναι υπεράνω
καθολικών αντιλήψεων και συγκεκριμένων τρόπων σκέψης και, ακόμη,
ότι το Παρίσι είναι μία από τις ομορφότερες πόλεις του κόσμου.
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Ο Κωνσταντίνος Καβάφης – χωρίς δεύτερη σκέψη.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Η Κάρπαθος και το μικρό μου χωριό, το Μεσοχώρι. Η παραλία
Λεύκος, η ανάμνηση των παιδικών μου χρόνων και των καλοκαιρινών της
εφηβείας. Κοιτάζοντας πίσω, είναι το καταφύγιό μου -μια συνεχής
πηγή ανανέωσης και αισιοδοξίας-, ένας κόσμος που δεν μπορεί κανείς
να μου τον πάρει, ένας κόσμος που με ορίζει και με εμπνέει.
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Μεσόγειος, κεντρική οδός, πολύ δύσκολη και ελεγχόμενη πρόσβαση
από άλλες οδούς, ασυγχρόνιστα φανάρια, με κακή συντήρηση και
εντελώς χαρακτηριστική αρχιτεκτονική, όπου το παρελθόν συνυπάρχει
με το παρόν και τους εντυπωσιακούς ουρανοξύστες – ένα παρόν ικανό
για το χειρότερο και το καλύτερο.
* Ο Νίκος Παραγιός είναι καθηγητής στο τμήμα των Εφαρμοσμένων
Μαθηματικών, στην Ecole Centrale de Paris, και υπεύθυνος της
ερευνητικής ομάδας στο Εθνικό Ιδρυμα της Γαλλίας, για την
Πληροφορική και τον Αυτοματισμό (ΙΝRIA, Saclay, Ile-de-France).
