EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Της Αννας Γριμανη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Συνείδηση θα έλεγα ότι είναι και διαμορφώνεται από το περιβάλλον
όπου ζούμε. Αυτό διαφαίνεται και από τη ζωή εκτός Ελλάδας ή Κύπρου.
Οι Ελληνες στο εξωτερικό προσπαθούμε να διατηρούμε την ελληνικότητά
μας μέσα από τις παραδόσεις και τα έθιμα της πατρίδας μας και μπορώ
να ισχυριστώ με βεβαιότητα ότι πολλές φορές αυτά τα βιώματά μας
είναι εντονότερα από εκείνων που κατοικούν στον ελλαδικό χώρο. Η
επίγνωση της ελληνικότητας είναι ένα στοιχείο συνδέσμου για εμάς
τους Ελληνες της διασποράς και μας ενώνει σαν οικογένεια. Η
ελληνική σημαία που κυματίζει στο εξωτερικό μάς ξυπνά δυνατότερα
συναισθήματα.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Τα παιδιά μου και, με μια συμβολική έννοια, τη μικρή ηλικία
τους, ακριβώς γιατί τότε προσπάθησα να βάλω τις βάσεις για την
εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας και να τους μεταδώσω την ελληνική
κουλτούρα, έτσι ώστε, μεγαλώνοντας, να μην απομακρυνθούν από τις
ρίζες τους και να θυμούνται πάντα από πού κατάγονται.
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Ο Μέγας Αλέξανδρος – «εν τη ενώσει η δύναμις». Ο μεγάλος
στρατηλάτης, η εθνικότητα του οποίου διεκδικείται από άλλους, στη
σύντομη ζωή του προσέφερε σημαντικά στον ελληνικό πολιτισμό,
συνδυάζοντας στοιχεία από τρεις ηπείρους και αναδεικνύοντας τη
Μεγάλη Ελλάδα αλλά και τη σημασία του δυναμικού μιας ενωμένης
Ελλάδας. Αυτό βρίσκεται σε τραγική αντιστοιχία με την αναβίωση της
Μεγάλης Ιδέας, τον προηγούμενο αιώνα.
Αυτό που με χαλάει.
Η φιλαυτία που οδηγεί σε απουσία αλληλοϋποστήριξης. Η απουσία
αλληλεγγύης. Το να προσφέρεις περιμένοντας αντάλλαγμα. Το να
πράττεις βασιζόμενος στο προσωπικό συμφέρον. Η έλλειψη συλλογικής
νοοτροπίας.
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Μπορεί να είναι το ένα ή το άλλο, ανάλογα με το πώς κανείς το
χειρίζεται.
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει
προσκολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Προσπαθεί να τα συγκεράσει. Αναπαράγουμε πολιτισμό με τα
ερεθίσματα που δεχόμαστε από το εξωτερικό, είτε παράγουμε πολιτισμό
παντρεύοντας νέες ιδέες με τις ελληνικές ρίζες και τα διαχρονικά
μηνύματα που λαμβάνουμε από τα έργα των αρχαίων. Η αλήθεια είναι
ότι η ακτινοβολία που έχουν δώσει οι αρχαίοι Ελληνες στον παγκόσμιο
πολιτισμό είναι γεγονός αξεπέραστο. Στον σημερινό κόσμο προσπαθούμε
να ξαναχτίσουμε τον δικό μας ελληνικό κόσμο, έχοντας αρχίσει από το
μηδέν, όχι μόνο το 1821 αλλά και μετά. Οι άλυτες καταστάσεις της
ελληνικής κοινωνικής πραγματικότητας, ο ανταγωνισμός σε διεθνές
επίπεδο και οι άμεσες συγκρίσεις των συγχρόνων με τους αρχαίους
Ελληνες είναι αδύνατον να έχουν άλλο αποτέλεσμα από τη νοσταλγική
λατρεία του ιστορικού μεγαλείου που ο πολιτισμός των αρχαίων
Ελλήνων αποπνέει.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο
κόσμο;
Με αυτήν της ιστορικής κληρονομιάς τους. Οι Ελληνες έχουν ανάγκη
τα σημεία αναφοράς της ιστορίας τους, έτσι ώστε να έχουν
αναγνωρισιμότητα σε μια κοινωνία συμμετοχικής και ανταγωνιστικής
παγκοσμιοποίησης. Το ενδιαφέρον είναι ότι υπάρχει ένα εμπεδωμένο
διεθνές κλίμα ευρείας παραδοχής και θαυμασμού των επιτευγμάτων των
αρχαίων Ελλήνων, και αυτό μας περιβάλλει πάντοτε.
Το ελληνικό μου «γιατί» και ένα «πρέπει» που πέταξα.
Το «καθώς πρέπει» πέταξα, όταν δεν έχει ιδιαίτερη σημασία.
«Γιατί» όχι;
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Ο Οδυσσέας Ελύτης, «…για να γυρίσει ο ήλιος, θέλει δουλειά
πολλή!».
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Η μόνη ισορροπία είναι η δυναμική των ανθρώπων και των
γεγονότων. Δεν επιβιώνει πια τίποτα στατικό. Υπάρχει μια συνεχής
αλληλεπίδραση παραγόντων που έχουν να κάνουν με τον τρόπο που
αντιδρούμε στις αλλαγές που συμβαίνουν γύρω μας. Και τελικά
κατανοούμε ότι πραγματικά «εν οίδα ότι ουδέν οίδα» και «γηράσκω αεί
διδασκόμενος», διαχρονικές έννοιες και αδιαπραγμάτευτες αλήθειες,
αν και προερχόμενες ένθεν και ένθεν του Αιγαίου.
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Οδός Ονείρων. Ακολουθώντας την προσπαθούμε να γίνουμε καλύτεροι,
αποφεύγοντας να πάρουμε την Οδό της Μετριότητας.
* Ο Γιώργος Ντάγγας είναι καθηγητής Καρδιολογίας στο
Πανεπιστήμιο Columbia και στο Πρεσβυτεριανό Νοσοκομείο της Νέας
Υόρκης. Επίσης, πρόεδρος του συμβουλίου επιτροπών Παγκοσμίου
Δικτύου Ελλήνων Γιατρών και Βιοεπιστημόνων.
