EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Της Αννας Γριμανη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Ενας μη Ελληνας δεν μπορεί να την αισθάνεται. Ωστόσο, η σχέση
του με την Ελλάδα τον καθοδηγεί να την αποδώσει, όσο το δυνατόν, ως
ένα σύνολο γνωρισμάτων, εθίμων, αξιών, πεποιθήσεων και παραδόσεων
που συνιστούν την ελληνική πολιτισμική και πολιτιστική ταυτότητα.
Ισως και να τη συνειδητοποιεί, χωρίς όμως να την προσδιορίζει, αφού
η ελληνικότητα είναι έννοια που εξελίσσεται και προσαρμόζεται στις
αλλαγές.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
«Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη,
περπατώντας η δόξα μονάχη
μελετά τα λαμπρά παλικάρια
και στην κόμη στεφάνι φορεί
γινωμένο από λίγα χορτάρια
που ‘χαν μείνει στην έρημη γη…»
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Η ικανότητα προσαρμογής του. Τα καταφέρνει παντού και σχεδόν
πάντα!
Αυτό που με χαλάει.
Η έλλειψη σεβασμού για το περιβάλλον και την αισθητική των
πόλεων.
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Στην Ελλάδα φαίνεται να είναι προσόν και στο εξωτερικό
μειονέκτημα ή μήπως το αντίθετο;
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει
προσκολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Παράγει, αλλά υποτιμά την ιδιαίτερη αξία του νεοελληνικού
πολιτισμού, σε αντίθεση με εκείνη του αρχαίου ελληνικού
πολιτισμού.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο
κόσμο;
Είναι ευδιάκριτη η ταυτότητα του Ελληνα που περιέρχεται τον
σύγχρονο κόσμο, με τα στερεότυπα του κοσμοπολίτη, του μερακλή, του
γενναιόδωρου, του γλεντζέ, του καταγόμενου από την αρχαία Ελλάδα.
Στερεότυπα, όμως, που δεν καλύπτουν τις τρέχουσες ανάγκες του
σύγχρονου Ελληνα.
Το ελληνικό μου «γιατί» κι ένα «πρέπει» που πέταξα.
Γιατί δεν προωθούν τον νεοελληνικό πολιτισμό τόσο στο εξωτερικό
όσο και στα τουριστικά κέντρα της Ελλάδας; Μέρος του σύγχρονου
πολιτισμού, τα επίλεκτα ελληνικά κρασιά, που δεν τα βρίσκεις στο
εξωτερικό και στους προορισμούς αιχμής. Κάθε μου «πρέπει» υπάρχει
χάριν μιας σειράς συμβατικών «έπρεπε» που πέταξα. Οσο μεγαλώνεις,
μαθαίνεις να μην επιβάλλεις σε άλλους τις προκαταλήψεις σου.
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Ο Κρητικός Βιτσέντζος Κορνάρος, που έγραψε την καλύτερη ελληνική
ποίηση μετά την κλασική εποχή. Δεν ήταν απλός παραμυθάς ή λαϊκός
ριμαδόρος. Ηταν λόγιος ποιητής με αναγεννησιακή μόρφωση, βαθιά
συναίσθηση της ελληνικής γλώσσας και δεξιοτεχνία μυθιστοριογράφου.
Ομως, στο πανεπιστήμιο ο πρώτος και ο καλύτερος είναι πάντοτε ο
Καβάφης.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Η ελληνική γλώσσα, όπως εξελίσσεται ανά τους αιώνες. Γλώσσα
πλαστική, ευέλικτη, μουσική, ποιητική και αειθαλής. Δανείζει και
δανείζεται με αφάνταστη ευκολία. Π.χ. στη λέξη «γκολτζής», η οποία
διαθέτει αγγλικά και τουρκικά συστατικά, αλλά είναι γνήσια ελληνική
λέξη χάρη σε ένα τελικό σίγμα!
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Είναι η Ευρώπη, η Μεσόγειος, τα Βαλκάνια. Αλλά και η Αμερική, η
Αυστραλία, η Νιγηρία και η Χιλή. Οπου και η ελληνική διασπορά.
* O καθηγητής David Holton κατέχει την έδρα Νεοελληνικών Σπουδών
στο University of Cambridge. Είναι ο εμπνευστής της έκδοσης
«Cambridge in Athens – Οι Νεοελληνικές Σπουδές, παρελθόν, παρόν και
μέλλον» με κείμενα οκτώ άλλων καθηγητών και του ιδίου. Το βιβλίο
κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Περίπλους.
