EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Της Αννας Γριμανη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Και τα δύο· είναι η συνείδηση του αισθήματος και το αίσθημα της
συνείδησης που αλληλοσυμπληρώνονται και αλληλοεμπνέονται, όπως ο
ήλιος με το απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Ενα ορφανό και μονόφθαλμο γατάκι στα Στύρα, έναν γλυκό Οκτώβρη.
Μια παπαρούνα στο Λιμένι, έναν γελαστό Μάη.
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Ο υπέρτατος συνδυασμός χαρίσματος, χαρακτήρα και πολιτισμού.
Αυτό που με χαλάει.
Η εμμονή μας με την απαισιοδοξία και την ευθυνοφοβία, η ελλιπής
κοινωνική και περιβαλλοντική συνείδηση, όπως το κάπνισμα (εκεί όπου
υποτίθεται ότι έχει απαγορευτεί) και το σκουπίδι, εκεί που δεν
ανήκει. Η αδυναμία μας να εστιάσουμε στο θετικό και στις
δυνατότητες της χώρας απέναντι στις παγκόσμιες προκλήσεις και
προσκλήσεις και ιδίως να ενστερνιστούμε την επιχειρηματικότητα και
την καινοτομία ως τρόπο ζωής και πηγή έμπνευσης και δράσης – ιδίως
ανάμεσα στους νεότερους.
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Εχει, πιστεύω, περισσότερο νόημα σε βάση δυναμική και εξελικτική
και σίγουρα γίνεται ολοένα και μεγαλύτερη ευκαιρία, παρά δυστοκία,
το να είσαι Ελληνας σήμερα – αλλά αυτό είναι πάντα συνάρτηση του τι
πιστεύει και πώς πορεύεται ο κάθε Ελληνας. Το θέμα πρέπει να
τοποθετηθεί στη βάση τού ότι είμαστε, είτε το θέλουμε είτε όχι,
πλανητική πολιτιστική, πνευματική, επιστημονική και ναυτιλιακή
υπερδύναμη (και ίσως με τον πιο διαχρονικό τρόπο «πλανητάρχες», για
να χρησιμοποιήσω έναν όρο προσφιλή στα εντόπια κοινά).
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει
προσκολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Και τα δύο· ο σύγχρονος παραγόμενος πολιτισμός είναι ως επί το
πλείστον αγαθό με μελλοντική, διαχρονική αξία και συνεπώς συχνά
αγνοούμενο ή υποτιμώμενο σε σημερινή βάση – το θέμα είναι πόσο και
πώς η ιστορική (όχι ρητορική) ελληνικότητα θα μπορέσει να
διαμορφώσει, να ανελίξει και να διαφυλάξει τη μελλοντική
ελληνικότητα.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο
κόσμο;
Είμαστε όλοι «παιδιά» του Αλεξάνδρου (του Μεγάλου) -του κατ’
ουσίαν εφευρέτη και δημιουργού της παγκοσμιοποίησης- και με αυτή
την ταυτότητα περιέρχονται τα Αλεξανδρινά τέκνα ανά την υφήλιο – με
όλα τα συν και πλην αυτής της εξισώσεως…
Το ελληνικό μου «γιατί» κι ένα «πρέπει» που πέταξα.
«Γιατί» ένας λαός με τόσες δυνατότητες περιμένει από τους άλλους
την άδεια να αναγνωρίσει το μέγεθος των ικανοτήτων του, τη στιγμή
που οι άλλοι συχνά με σύμπλεγμα κατωτερότητας τον εξωθούν στην
αυτο-βδελυγμία και την αυτο-υποβάθμιση; Πέταξα το «πρέπει» να
γεφυρώσω και να συμφιλιώσω τη διττή μου ταυτότητα. Είμαι και
παραμένω Ελληνας στην Αμερική και Αμερικανός στον υπόλοιπο κόσμο,
με όλα τα επακόλουθα αυτής της ανισότητας.
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Ο Αλεξανδρινός μη Νομπελίστας «Νικίας» της ανθρώπινης ψυχής και
καρδιάς Κωνσταντίνος Καβάφης και, βέβαια, το λατρευτό μου ποίημά
του – η Ιθάκη…
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Είμαστε θεματοφύλακες μιας γλώσσας και ενός πολιτισμού θεμελιακά
πλανητικού, και με αυτή την έννοια ο «ταπεινός» δημοδιδάσκαλος σε
κάποια ξεχασμένη ελληνική κωμόπολη είναι «αρχιτέκτονας» του
παγκόσμιου σκέπτεσθαι και γίγνεσθαι-, με δομικούς λίθους τον νου
και την ψυχή των παιδιών που εκπαιδεύει και μορφώνει-, ιδίως εάν
αυτά είναι «παιδιά» του Αλεξάνδρου από άλλες φυλές. Αυτήν τη γλώσσα
και τον πολιτισμό φυλάσσω κι εγώ με τον τρόπο μου στη «Νέα
Αλεξάνδρεια»…
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Η Οδός των Ελλήνων ΕΙΝΑΙ ο ίδιος ο παγκόσμιος χάρτης.
*Ο Ηλίας Γ. Καραγιάννης είναι τακτικός καθηγητής
Επιχειρηματικότητας και Καινοτομίας στη Σχολή Διοίκησης του
Πανεπιστημίου George Washington στην Ουάσιγκτον των ΗΠΑ.
