EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Tης Αννας Γριμανη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Είναι εσωτερική κατάσταση, που αργά ή γρήγορα αντικατοπτρίζεται
σε πράξη.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Την αντανάκλαση μιας αχτίδας του ήλιου στο πέλαγος -μικρογραφία
του μετασχηματισμού της στιγμής σε αιωνιότητα-, την πρώτη παιδική
μου ανάμνηση και ένα ανοιξιάτικο μεσημέρι στη Θεσσαλονίκη.
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Πότε ποιητής και αρχιτέκτονας και πότε παιδί και περιστέρι, κι
όταν «μεθύσει» πίνοντας σταγόνα-σταγόνα την ακροθαλασσιά, την
ηρεμία του διασπά η πρόσκαιρη Ιθάκη που ξεμακραίνει… όσο εκείνος
γνωρίζει τους κόσμους που θα χτίσει – με την ανάμνηση της αιώνιας
ελληνικής πολιτείας, του κόσμου του μικρού του μέγα, που δεν
αντέχει να μη σπέρνει μέχρι τα έσχατα.
Αυτό που με χαλάει.
Η μικροψυχία επί της ουσίας και όλες οι εκφάνσεις της που
ανέκαθεν υπήρχαν και ευθύνονται για πολλά «δεινά» – υποδούλωση,
φόβος, σκοταδισμός, αδιαφορία, οκνηρία… όσα δεν αφήνουν τον άνθρωπο
να ψηλώσει. Ας σκεφτούμε τον αντίποδά της, εκείνο το εν αφθονία
στοιχείο γύρω μας στη μεταστοιχειωτική παρουσία των στύλων του
Σουνίου αλλά και στο μεγαλείο ενός φτωχικού κυκλαδίτικου σπιτιού.
Και μέσα μας, στη συστηματικότητα του Αριστοτέλη και την ασταμάτητη
ενέργεια του Αλέξανδρου, αλλά και στη φωτεινή αύρα ενός κοριτσιού
που χαμογελά, στη μαγεία ενός παππού που τραγουδά το ποτάμι της
ζωής στο εγγονάκι του ή στο θάρρος του γιατρού που τρέχει σε χώρες
μακρινές για να βοηθήσει εθελοντικά.
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Προσόν αλλά και υποχρέωση. Από τη στιγμή που γεννιόμαστε με
Ελλάδα νοητή και χειροπιαστή μέσα μας, πρέπει να πράττουμε ανάλογα.
Αλλοι μας εκτιμούν, άλλοι μας παρανοούν ή μας πολεμούν – Ελληνας
είναι όποιος έχει αυτή την Ελλάδα μέσα του.
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει
προσκολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Παράγει ο Ελληνας, όχι οι «Ελληνες», που νομίζουν ότι εκ γλώσσας
ή αίματος, εν απραξία, κατάφεραν κάτι, από τις επιστήμες και τις
τέχνες – ένα ευρύ φάσμα δημιουργικότητας για τους Ελληνες της
Ελλάδας και της διασποράς και άλλους, που μέσα τους, διαχρονικά,
άνθησε το μπόλιασμα της νοητής Ελλάδας.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο
κόσμο;
Του ποιητή της καινοτομίας, του πρωτεργάτη του λόγου και της
ανθρωπιάς. Ιδανικά μεν, δυνητικά δε, και μερικώς πραγματικά
καμωμένα.
Το ελληνικό μου «γιατί» κι ένα «πρέπει» που πέταξα.
Γιατί να μη βοηθούμε πιότερο την επόμενη άνοιξη να μεσουρανήσει
πιο γρήγορα; Πρέπει να μπορώ να τα καταφέρω όλα μόνος μου – πέτα το
και ένωσε τα χέρια!
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Ο Ελύτης αλλά και ο Καβάφης. Επίσης, ο Πλάτωνας, από την
ποιητική του πλευρά. Και ορισμένες φορές εκείνος ο λακωνικότατος
επιτάφιος του Σεικίλου.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
«Από τον Ηλιο στο Νου στην Πράξη στον Κόσμο, με Αγάπη για την
Αρμονία και την Ανθρωπότητα».
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Κάτω από κάθε ηλιομέθυστο κοχύλι, ένας ζωντανός οργανισμός, που
αγκαλιάζει όλη τη γη, προσφέροντας σε μια διαρκή δυναμική σχέση με
την ανθρωπότητα ιδέες και σάρκα μέσα από προσεκτικά αναθρεμμένες
επιλεκτικές μεμβράνες πολιτισμού.
* Ο Νίκος Μαυρίδης είναι διδάκτωρ του Τεχνολογικού Ινστιτούτου
Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), διευθυντής του Εργαστηρίου Διαδραστικών Ρομπότ
και Μέσων. Επίκουρος καθηγητής του πανεπιστημίου των Αραβικών
Εμιράτων.
