EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Tης Αννας Γριμανη
H ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Χωρίς δισταγμό, είναι συνείδηση. Eίναι η τάση των Ελλήνων να
ενεργούν σύμφωνα με μια νοοτροπία που κληρονομήθηκε από τότε που
δημιουργήθηκε η ελληνική γλώσσα και ο ελληνικός πολιτισμός. Θα
έλεγα ότι είναι ένα γονίδιο, που κληροδοτείται από τη μία γενιά
στην άλλη. Ωστόσο, δύσκολα μπορεί κάποιος να το περιγράψει, όπως
συμβαίνει και με τη μετάφραση μερικών ελληνικών λέξεων.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Το πιο μικρό νησί των Κυκλάδων, τη Δήλο, ένα υπαίθριο μουσείο –
νεκρόπολις σήμερα, αλλά αναλλοίωτος μάρτυρας της Μεγάλης
Ελλάδας!
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Ο Ιωάννης Καποδίστριας. Διαπρεπής Ελληνας στο εξωτερικό,
φιλελεύθερος διαφωτιστής, ιδεαλιστής δημοκράτης και λάτρης της
Ελλάδος, οραματιστής της ευρωπαϊκής ιδέας. Δεν δίστασε να έλθει στη
μόλις αναστηθείσα Ελλάδα και να προσφέρει τις γνώσεις και την
εμπειρία του στην οργάνωση του νεοσύστατου κράτους, θέτοντας σε
κίνδυνο τη ζωή του. Το τραγικό τέλος του, στο Ναύπλιο, απέδειξε
τρανά πόσο δύσκολο είναι να κυβερνηθούν οι Ελληνες.
Αυτό που με χαλάει.
Οι φράσεις «δεν βαριέσαι, δεν χάλασε ο κόσμος», όταν λέγονται
για να δικαιολογήσουμε ένα μέτριο αποτέλεσμα, τη στιγμή που
μπορούμε να πλησιάσουμε το τέλειο. Παγκοσμιοποίηση σημαίνει συνεχής
και αμείλικτος συναγωνισμός και όχι ευκαιρία εκμετάλλευσης των
αδυνάτων.
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Προσόν όταν βρίσκεσαι στο εξωτερικό και το οργανωμένο εκεί
περιβάλλον αναδεικνύει τις δυνατότητές σου.
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει
προσκολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Ναι, παράγει στους τομείς της διανόησης, των τεχνών και της
επιστήμης, όμως τα δεινά της οικονομίας δεν του επιτρέπουν το έργο
αυτό να έλθει στην επιφάνεια.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο
κόσμο;
Μερικοί ως γνήσιοι Ευρωπαίοι και άλλοι ως γνήσιοι Ανατολίτες. Ας
ελπίσουμε ότι μια αναμόρφωση της συνολικής παιδείας θα ευνοήσει τα
παιδιά μας για την πρώτη ταυτότητα.
Το ελληνικό μου «γιατί» κι ένα «πρέπει» που πέταξα.
Γιατί να θεωρούμε την Ελλάδα μόνο χώρα διακοπών; Οσον αφορά το
πρέπει από το οποίο απηλλάγην, συνίσταται στην κατάκτηση του να μη
γίνεται πάντοτε το δικό μου, αλλά να υποχωρώ, κυρίως όταν τούτο
βοηθάει στον κοινωνικό διάλογο και στη συνεννόηση.
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Ο Nίκος Γκάτσος, ο ποιητής που τραγουδήθηκε από τους πιο
μεγάλους Ελληνες ερμηνευτές και μελοποιήθηκε από τον Μάνο
Χατζιδάκι. «Τ’ αστέρι του Βοριά / θα φέρει η ξαστεριά / μα πριν
φανεί μέσα από το πέλαγο πανί / θα γίνω κύμα και φωτιά / να σ’
αγκαλιάσω ξενιτιά…»
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Η φράση από το δεύτερο βιβλίο του Θουκυδίδη, γνωστό ως Επιτάφιος
του Περικλέους, που λέει: «…και μόνον εμείς (οι Αθηναίοι) όχι
κινούμενοι από το συμφέρον μας, αλλά επειδή πιστεύουμε στην
ελευθερία, χωρίς φόβο, παρέχουμε σε όποιον μας ζητήσει τη βοήθειά
μας».
Υπενθυμίζει την πιο μεγάλη αρχή του διεθνούς δικαίου (που
υφίσταται από το 400 π.Χ.), η οποία, όταν καταπατείται, οδηγεί στις
συρράξεις και στα προβλήματα που ζούμε καθημερινά τα τελευταία
χρόνια.
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Η οδός της εργατικότητας των Ελλήνων στις τέχνες, στην
επιστημοσύνη και, κάποτε, στη διοίκηση. Δυστυχώς όμως, υπάρχει και
η αρνητική εικόνα, όπως την περιέγραψε ο Herge μέσω του Tintin στο
πρόσωπο του Ρασταπόπουλου.
* Ο Φώτης Μπερής είναι καθηγητής Αιματολογίας στην Ιατρική Σχολή
του Πανεπιστημίου της Γενεύης στην Ελβετία.
