EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Της Αννας Γριμανη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Είναι συνείδηση. Συνώνυμη σχεδόν με την ιστορικότητα, από τη
γέννηση της επιστημονικής σκέψης με τους προσωκρατικούς φιλοσόφους
ώς τη φιλοσοφία του φωτός του Ελύτη – μια συνέχεια της καθαρότητας
τ’ ουρανού. Από την αξία του μέτρου των προσωκρατικών ώς την
απλότητα και τη σεμνότητα του γλυκού του κουταλιού. Ελάχιστες
χώρες, μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού, έχουν το προνόμιο
της ιστορικότητας σε τόσο μεγάλο βάθος χρόνου.
Πώς φτάνει σ’ εσάς η κρίση της Ελλάδας;
Με την κρίση στην παιδεία, που τη φοβάμαι πιο πολύ απ’ όλα και
την έζησα στο πανεπιστήμιο στην Ελλάδα. Η οικονομική κρίση είναι
πρόσκαιρη για να λυγίσει μια χώρα που έχει αποδείξει σε πορεία
χιλιετιών ότι μπορεί να ξεπερνά τις δυσκολίες και τις καταστροφές,
διατηρώντας ανέπαφο τον πυρήνα της ταυτότητάς της.
Ποιος φταίει;
Ολοι μας, που έχουμε χάσει τη συνείδηση του πραγματικού πολίτη
να αναγνωρίζει τις ευθύνες του και ν’ αντιλαμβάνεται ότι το μέλλον
μας εξαρτάται από την παιδεία και όχι από τις τράπεζες.
Πώς φαντάζεστε τον Ελληνα της μετά την κρίση εποχής;
Πιο προσγειωμένο, απαλλαγμένο από πρόσφατα κακοήθη ένστικτα,
όπως αυτά του υπερκαταναλωτισμού και της καχυποψίας για το
κράτος.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα;
Γλυκό νεραντζάκι με κρύο νερό σε έναν κήπο με γιασεμιά… και τη
μικρή αδελφή μου, την Κωσταλένα.
Η υπέροχη εκδοχή των Ελλήνων.
Οπως ακριβώς την είδε ο Ελύτης: «Ομορφη και παράξενη πατρίδα/
ωσάν αυτή που μου ‘λαχε δεν είδα/ Ρίχνει να πιάσει ψάρια πιάνει
φτερωτά/ Στήνει στη γη καράβι κήπο στα νερά/ Κλαίει, φιλεί το χώμα,
ξενιτεύεται/ Μένει στους πέντε δρόμους, αντρειεύεται/ Κάνει να
πάρει πέτρα, την επαρατά…/ Κάνει να τη σκαλίσει, βγάνει θάματα/
Μπαίνει σ’ ένα βαρκάκι, πιάνει ωκεανούς/ ξεσηκωμούς γυρεύει, θέλει
τύραννους»…
Ο,τι με απογοητεύει.
Το ότι αφήσαμε κάποιους να μας πείσουν ότι η αξία μας ανήκει στο
παρελθόν και στα μουσεία. Ετσι ξεχάσαμε τη διαχρονικότητα των
ελληνικών ιδεών, του καθαρού λόγου, του μέτρου, του συνειδητού
πολίτη, και κάναμε τον μπακλαβά απόλαυση και τον εύκολο πλουτισμό
αξία και μαγκιά!
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο
κόσμο;
Με αυτήν του Οδυσσέα.
Παράγει πολιτισμό ο σημερινός Ελληνας ή είναι προσκολλημένος
σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Βέβαια παράγει. Πόσοι λαοί μπορεί να καυχηθούν ότι στη λαϊκή
μουσική τους τραγουδούν ποιήματα δημιουργών βραβευμένων με Νομπέλ;
Ή μήπως η απόλυτη συμμετρία και η αισθητική τελειότητα του
κεντήματος της γιαγιάς, ακόμη και στο πιο φτωχικό σπίτι, δεν είναι
πολιτισμός; Τα πανεπιστήμιά μας νοσούν, αλλά δεν είναι επ’ ουδενί
οι αποκλειστικοί χώροι έκφρασης και παραγωγής πολιτισμού.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Η αρχή της «κοινής λογικής». Αλλά και η διαύγεια του ελληνικού
ήλιου…
Η οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Η οδός της συνέχειας, της ιστορικότητας και του καθαρού λόγου. Η
σύγχρονη οδός των Ελλήνων, ό,τι κι αν συμβαίνει, έχει αγιόκλημα και
γιασεμιά στην ευθεία της, που δύσκολα ριζώνουν αλλού και ούτε
πουθενά μυρίζουν τόσο όμορφα όσο στον τόπο μας.
* Ο Ευάγγελος Μιχελάκης είναι καθηγητής Καρδιολογίας και
αντιπρόεδρος του τμήματος έρευνας (vice Chair.-Research) στην
Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Edmonton στην Alberta του Καναδά.
Διευθύνει την έρευνα του τομέα Παθολογίας. Kατέχει επίσης την έδρα
Πνευμονικής Υπέρτασης (Canada Research Chair In Pulmonary
Hypertension).
