EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Tης Αννας Γριμανη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση; Είναι και αίσθημα,
και συνείδηση.
Πάντα αισθάνομαι, ιδίως στην ιδιωτική μου ζωή, σαν κομμάτι μιας
ατελείωτης παράδοσης, μιας δημιουργικής φυλής, ενός φιλότιμου λαού.
Και συνεχώς συνειδητοποιώ στον επαγγελματικό βίο μου πόσο
διαφορετικός ή ίσως πόσο φτωχός θα ήταν ο κόσμος δίχως Ελληνες.
Πώς φτάνει σ’ εσάς η κρίση της Ελλάδας;
Δεν είναι κάτι το καινούργιο, γνωρίζω την κρίση όσο υπάρχω. Η
ίδια, στην απόχρωση της φτώχειας, όταν άλλοι έτρωγαν με χρυσά
κουτάλια, με ανάγκασε πριν από 40 χρόνια να μεταναστεύσω. Και αυτή
η κρίση στη μορφή της κοινωνικής κατάρρευσης και αδικίας με κράτησε
εκτός Ελλάδος. Στη σημερινή της εκδοχή φτάνει παντοιοτρόπως σαν τη
Λερναία Υδρα που απειλεί ακόμη και την ύπαρξη.
Ποιος φταίει;
Πρόκειται για εκφυλιστική κρίση της κοινωνίας, της παιδείας, του
πολιτισμού, της οικογένειας, ιδίως όμως της πολιτείας και των
δημοκρατικών θεσμών. Φταίνε οι πολιτικοί που εισήγαγαν, επέτρεψαν
και καλλιέργησαν τη διαφθορά, έκλεισαν τα μάτια στην τρομοκρατία εν
ονόματι κομματικών συμφερόντων, έκλεψαν οι ίδιοι το κράτος και τώρα
το παίζουν εκλεγμένοι αντιπρόσωποι του λαού.
Πώς φαντάζεστε τον Ελληνα της μετά την κρίση εποχής;
Εχοντας ως βάση ότι οι πιο ειλικρινείς και δημιουργικοί θα
μεταναστεύσουν, εάν δεν το έχουν ήδη κάνει, τους απομείναντες αλλά
υπεύθυνους για την κρίση φαντάζομαι, δυστυχώς, ότι θα είναι του
τύπου «άλλαξε ο Μανωλιός και έβαλε την κάπα αλλιώς».
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Οταν επισκέπτομαι το χωριό μου για να πω μια καλημέρα στους
λιγοστούς συγχωριανούς μου, που ακόμη δεν έδιωξε η ανεργία, να πιω
μαζί τους ένα ελληνικό μέτριο καφεδάκι στο καφενείο του
μπαρμπα-Στέφου και να ανάψω τα καντηλάκια στα μνήματα των γονιών
μου.
Η υπέροχη εκδοχή των Ελλήνων.
Αυτός που βιώνει τις αναφαίρετες και οικουμενικά αναγνωρισμένες
αρετές της φυλής μας, και το δείχνει προοδεύοντας εκτός Ελλάδος,
δημιουργώντας γνώση, επιστήμη και τέχνη. Και αυτός που κάτω από
δύσκολες συνθήκες αναζητεί και δημιουργεί στην Ελλάδα.
Ο,τι με απογοητεύει.
Παραθέτω έναν προσωπικό μου στίχο: «Φύγαν πολλοί στην ξενιτιά/
όπως η φτώχεια ορίζει/ μπήκαν τα φίδια στη φωλιά/ και το θεμέλιο
τρίζει».
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο
κόσμο;
Δεν βρίσκω ομοιογενή ταυτότητα. Η μετάβαση από την αρχαιότητα
στη σημερινή παγκοσμιοποίηση συνοδεύτηκε από απάρνηση της
ταυτότητας λόγω χριστιανοποίησης, και αργότερα με την έλλειψη
επαφής με τον δυτικό κόσμο και την Αναγέννηση. Οι τόσες
επιστημονικές ανακαλύψεις στον σημερινό κόσμο γίνονται ερήμην της
συμβολής των Ελλήνων.
Παράγει πολιτισμό ο σημερινός Ελληνας ή είναι προσκολλημένος
σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Δεν καλλιεργείται η παραγωγή πολιτισμού, εάν εξαιρέσει κανείς
λίγες προσωπικές προσπάθειες. Απαιτεί προϋποθέσεις ο πολιτισμός,
παιδεία, πρότυπα, αναγνώριση, δημιουργικά υπόβαθρα – που δυστυχώς
λίγα υπάρχουν.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Ο σεβασμός στις αδιαπραγμάτευτες πανανθρώπινες αξίες, όπως μου
τις δίδαξαν οι αναλφάβητοι γονείς μου: «Φύγε από δω, να μάθεις
γράμματα και να γίνεις άνθρωπος», μου είπαν.
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Παραθέτω το στίχο του Διονυσίου Σολωμού: «Δυστυχής, παρηγορία
μόνη σού ‘μεινε να λες, περασμένα μεγαλεία και διηγώντας τα να
κλαις». Οσον αφορά τη μετά κρίσιν εποχή, ας φέρουν πίσω τα διωγμένα
παιδιά, να δημιουργήσουν μια καινούργια, βιώσιμη και δίκαιη
πατρίδα. Θα ήταν η καλύτερη συμβολή και στον παγκόσμιο
πολιτισμό.
* Ο Σόλων Θάνος είναι καθηγητής Οφθαλμολογίας της Ιατρικής
Σχολής στο Πανεπιστήμιο του Munster στη Γερμανία και διευθυντής του
Ινστιτούτου Πειραματικής Οφθαλμολογίας.
