Κωνσταντίνος Στρατάκης

Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;

Είναι αίσθημα, γιατί αντικατοπτρίζει τις εμπειρίες μας όπως

αυτές μετουσιώνονται σε μνήμες. Παράδειγμα ελληνικότητας ως αίσθημα

είναι το δάκρυ του μετανάστη στη θέα σχεδόν οποιουδήποτε πράγματος

έχει να κάνει με την πατρίδα. Είναι όμως και συνείδηση, που

δημιουργείται από τη γραπτή ιστορία της και το ελληνικό πνεύμα -από

τον Ομηρο στον Ελύτη και το σήμερα-, ενώ συνοψίζεται στον ορισμό

του Ελληνα ως «αυτού που μετέχει ημετέρας παιδείας».

Πώς φτάνει σε εσάς η κρίση της Ελλάδας;

Από τις διεθνείς ειδήσεις και από τις στρατιές νέων παιδιών που

ζητούν ευκαιρίες – τα μηνύματα που λαμβάνω έχουν κατά πολύ αυξηθεί

τα τελευταία δύο χρόνια.

Ποιος φταίει;

Η έλλειψη αξιοκρατίας σε όλους τους τομείς – ακόμη και στα

πανεπιστήμια, στα σχολεία.

Οταν οι καλύτεροι δεν προωθούνται, τότε όλα καταρρέουν, δεν

υπάρχει μέλλον, ούτε δυναμισμός, ούτε παραδείγματα προς μίμηση για

τους νεότερους. Από την πλημμελή διαχείριση της κρίσης, ο

καπετάνιος αποδείχτηκε ανίκανος στη φουρτούνα. Η δημοκρατία είναι η

παροχή ίσων ευκαιριών σε όλους και η Ελλάδα σήμερα δεν έχει

δημοκρατία.

Πώς φαντάζεστε τον Ελληνα της εποχής μετά την κρίση;

Η νέα γενιά, οι εικοσάρηδες του σήμερα, βλέπουν την κατάρρευση

του συστήματος και χάνουν όλες τις ανέσεις που ήξεραν, όμως είναι

απαλλαγμένοι από τις αγκυλώσεις του παρελθόντος. Εχουν μια αγάπη

στο παλιό και όμορφο, όπως φαίνεται από την αναγέννηση του

ελληνικού κινηματογράφου και τις εξαιρετικές μουσικές παραγωγές,

και δείχνουν ενδιαφέρον για το περιβάλλον. Είναι «συγχρονισμένοι»

στο Διαδίκτυο και μετέχουν της σημερινής παγκοσμιότητας – να τους

δώσουμε, λοιπόν, χρόνο και ευκαιρίες και θα δούμε θαύματα…

Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.

Πολλά μικρά που αγάπησα: από τη σοκολάτα αμυγδάλου ΙΟΝ μέχρι το

ποτηράκι της ρακής του Κρητικού παππού μου. Το μικρό εκκλησάκι στο

βράχο της άκρης ενός νησιού να λούζεται από τον καλοκαιρινό

ήλιο.

Η υπέροχη εκδοχή των Ελλήνων.

Τολμά, παλεύει, ονειρεύεται, δεν υποτάσσεται, ελπίζει, παράγει,

μένει πάντοτε νέος και οξυδερκής, δυνατός και υπέροχος.

Ο,τι με απογοητεύει.

Η έλλειψη σωφροσύνης, η αδυναμία αυτοκρισίας, η ανεξήγητη

επιθετικότητα, μια αίσθηση «εκτός τόπου και χρόνου» όταν απαιτείται

ωριμότητα.

Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο

κόσμο;

Ο Ελληνας είναι πάντα μετανάστης, ακόμη και στην ίδια την

πατρίδα του, είναι φευγάτος… Αυτή είναι η ταυτότητα του Ελληνα για

χιλιετίες.

Παράγει πολιτισμό ο σημερινός Ελληνας ή είναι προσκολλημένος

σε μια ρητορική ελληνικότητα;

Ναι, παράγει· είμαι πάντα εντυπωσιασμένος από τον αριθμό νέων

βιβλίων, θεάτρων, εκδηλώσεων, για το μέγεθος της χώρας.

Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.

«Αιέν αριστεύειν και υπείροχον έμμεναι άλλων» από την Ιλιάδα. Το

είχα στο δωμάτιό μου στην Αθήνα, καθώς μεγάλωνα μαθητής της

Βαρβακείου… Με τα χρόνια, κατάλαβα ότι σε αυτό όφειλε ο Αχιλλέας

τόσο τη διάκρισή του όσο και το θάνατό του.

Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.

Κάπου μεταξύ του Κεντρικού Θεάτρου και του Πανεπιστημίου της

Παγκόσμιας Πόλης. Είναι μια οδός χαοτική, πολυπολιτισμική,

αμάλγαμα, βοά από ζωή, πρωτοστατούν απίθανα μυαλά, επιστήμονες,

επιχειρηματίες, καλλιτέχνες, που δύσκολα επικοινωνούν ο ένας με τον

άλλο, όμως ο υπόλοιπος κόσμος τούς θαυμάζει και, παρά το χάος,

επανειλημμένα επισκέπτεται την Οδό.

* Ο Κωνσταντίνος Στρατάκης είναι επιστημονικός διευθυντής του

Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού [Scientific Director, Eunice

Kennedy Shriver National Institute of Child Health & Human

Development (NICHD) – National Institutes of Health] των ΗΠΑ.