Μιχάλης Κοσμόπουλος

Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;

Και τα δύο, αλλά νομίζω ότι το συναίσθημα υπερισχύει. Παρότι

συνειδητά γνωρίζω τα αρνητικά μας σημεία, αισθάνομαι και διαρκώς θα

αισθάνομαι Ελληνας.

Πώς φτάνει σε εσάς η κρίση της Ελλάδας;

Τον τελευταίο καιρό δυστυχώς από παντού – από τις ειδήσεις

διεθνώς, από τους φίλους και γνωστούς στην Ελλάδα, από την

ομογένεια, που πονάει για τις μεγάλες δυσκολίες της πατρίδας, από

τα ερωτήματα των φοιτητών μου στο πανεπιστήμιο, οι οποίοι απορούν

για τα όσα ακούν και βλέπουν από τα ΜΜΕ σχετικά με την ελληνική

κρίση.

Ποιος φταίει;

Επιφανειακά είναι εύκολο να πεις ότι φταίμε εμείς, οι

Νεοέλληνες, που γίναμε υλιστές και χάνουμε την πνευματικότητα και

την ανθρωπιά μας. Βαθύτερα, όμως, τον τρόπο αυτό ζωής δεν τον

επιλέξαμε εμείς και, όπως λέει ο Michael Herzfeld, από γενέσεως του

νέου ελληνικού κράτους έχουμε τελέσει υπό το «κρυπτο-αποικιακό»

καθεστώς ισχυρότερων κρατών, που επί γενιές καλλιέργησαν προς

όφελός τους τη νοοτροπία της εξάρτησης και των κενών ιδανικών.

Πώς φαντάζεστε τον Ελληνα την εποχή μετά την κρίση;

Θέλω να ελπίζω ότι στο τέλος αυτής της πορείας θα έχουμε

επαναπροσδιορίσει το τι είναι σημαντικό στη ζωή, ξαναβρίσκοντας

έτσι την απλότητα και τα ψυχικά χαρίσματά μας.

Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα. Μυρωδιές.

Τη μυρωδιά της αλμύρας πλάι στη θάλασσα. Τη μυρωδιά του πεύκου

στην κάψα του καλοκαιριού. Τη μυρωδιά του βρεγμένου χώματος μετά

την ανοιξιάτικη βροχή.

Η υπέροχη εκδοχή των Ελλήνων.

Πνευματικότητα. Δεν είναι δυνατόν να παραβγούμε με τους ξένους

στον πλούτο και στα υλικά αγαθά – κι αυτό δεν έχει νόημα. Εκεί,

όμως, που διαπρέπουμε και το ξέ-ρουμε είναι στα γράμματα, στις

τέχνες, τις επιστήμες.

Ο,τι με απογοητεύει.

Η παρακμή της ελληνικής παιδείας εντός της Ελλάδος, αλλά και

στον ελληνισμό της Διασποράς. Φοβάμαι ότι, αν αφήσουμε να

προχωρήσει η διαδικασία αφελληνισμού της τωρινής γενιάς των Ελλήνων

του εξωτερικού, έχουμε χάσει το παιχνίδι.

Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο

κόσμο;

Νομίζω ότι το πιο δυνατό χαρακτηριστικό μας είναι η

εφευρετικότητα, όπως και η θέληση για να επιτύχουμε. Στην Αμερική

το ελληνικό όνομα διακρίνεται σε διάφορους τομείς, αλλά ιδιαίτερα

στις επιστήμες και στον επιχειρηματικό κόσμο.

Παράγει πολιτισμό ο σημερινός Ελληνας ή είναι προσκολλημένος

σε μια ρητορική ελληνικότητα;

Οπωσδήποτε παράγει πολιτισμό ποιότητας. Αλλά ο πολιτισμός αυτός

χάνεται μέσα στο θόρυβο και στην οχλοβοή των όσων συμβαίνουν γύρω

μας. Απαιτείται προσπάθεια για να μην αφεθεί ο σύγχρονος αυτός

πολιτισμός να βουλιάξει.

Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.

Η ξενιτιά, με τη δύσκολη, βασανιστική, ανεκπλήρωτη νοσταλγία για

την πατρίδα.

Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.

Η διάκριση μέσω του πνεύματος. Ακούγεται αφηρημένο, αλλά πιστεύω

ότι ως Ελληνες μόνο στη μόρφωση και τη γνώση μπορούμε να

στηριχθούμε για να φτιάξουμε μια καλύτερη ζωή.

* Ο Μιχάλης Κοσμόπουλος είναι καθηγητής Αρχαιολογίας και κάτοχος

της Διακεκριμένης Εδρας Ελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Missouri

των ΗΠΑ.