Πάνος Δελούκας
«Θα υπάρξει μια γενιά χαμένη για την Ελλάδα»
Tης Αννας Γριμανη
EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Πρωταρχικά είναι συναίσθημα. Είναι το γαλάζιο της θάλασσας, είναι
το φως, είναι τα τραγούδια που έμαθες ν’ αγαπάς από μικρός –
δύσκολο να μεταφράσεις τα λόγια τους σε άλλη γλώσσα. Αλλά η
ελληνικότητα είναι κι αυτό που νιώθεις μπροστά σε ένα αρχαίο
μνημείο ή σε ένα σύγχρονο γλυπτό του τόπου σου.
Πώς φτάνει σε εσάς η κρίση της Ελλάδας;
Η κρίση δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο, έχει αγγίξει όλη την
Ευρώπη, αλλά στην Ελλάδα πήρε μεγαλύτερες διαστάσεις. Πέρα από τη
στυγνή πραγματικότητα που κανείς βιώνει με μια βόλτα στο εμπορικό
κέντρο της Αθήνας ή μιλώντας με φίλους, αυτό που έντονα
αντικατοπτρίζει την κρίση είναι τα μηνύματα που λαμβάνω καθημερινά
από νέους επιστήμονες, οι οποίοι ζητούν μια θέση στην επιστημονική
κοινότητα του εξωτερικού, αφού στη χώρα τους στερούνται κάθε
προοπτική δουλειάς. Θα υπάρξει μια γενιά χαμένη για την Ελλάδα.
Ποιος φταίει;
Η ευθύνη σε μεγάλο βαθμό είναι συλλογική. Από τον γονιό, τον
συγγενή, τον φίλο, που θέλει να βολέψει μη αξιοκρατικά σε μια θέση
το παιδί του, από τον κάθε πολίτη που κάνει τη δουλειά του χωρίς να
ζητήσει ή να δώσει απόδειξη μέχρι βέβαια τον πολιτικό, που
συνεχίζει να μην κάνει καμία ενέργεια για να εκσυγχρονιστεί το
αντιπαραγωγικό κρατικό χαρτοβασίλειο.
Πώς φαντάζεστε τον Ελληνα της εποχής μετά την κρίση;
Λιγότερο ατομικιστή και περισσότερο πολίτη με συνείδηση. Ακόμη, τον
νέο άνθρωπο να ξεκινά την επαγγελματική ζωή του χτίζοντας και όχι
επιζητώντας να βρει τα πάντα έτοιμα από την οικογένεια.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Το γαυράκι – δίπλα στο κύμα μ’ ένα ποτηράκι ούζο.
Η υπέροχη εκδοχή των Ελλήνων.
Μια μπλε πινελιά στον οικουμενικό χάρτη.
Ο,τι με απογοητεύει.
Η χρόνια αδιαφορία του κράτους να επενδύσει συστηματικά στην
έρευνα, παρέχοντας υποδομές και δίνοντας τις δυνατότητες στους
επιστήμονες να δημιουργήσουν εντός των συνόρων. Και η συνεχιζόμενη
αδυναμία του κρατικού μηχανισμού να εκσυγχρονιστεί – που σημαίνει
την αδιαφορία των κρατούντων.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο
κόσμο;
Ο απανταχού Ελληνας παραμένει υπερήφανος για την ταυτότητά του,
παρά το στραπάτσο που έχει υποστεί η εικόνα της χώρας μας. Ακόμη, ο
Ελληνας του κόσμου επιζητεί να συσπειρώσει το ελληνικό στοιχείο
γύρω του, χωρίς όμως να ορθώνει τοίχους στην κοινωνία και την
κουλτούρα της που τον περιβάλλουν. Κυρίως, ο Ελληνας έχει δείξει
ότι μπορεί να προσφέρει έργο και να καταξιωθεί σε όποια κοινωνία
βρεθεί.
Παράγει πολιτισμό ο σημερινός Ελληνας ή είναι προσκολλημένος
σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Αναμφισβήτητα παράγει, αλλά με μικρότερο βεληνεκές από ότι πρίν –
και μιλώ για την Ελλάδα του 20ού και του 21ου αιώνα. Σε προσωπικό
επίπεδο, η προσφορά του ευρύτερου ελληνισμού τόσο στις τέχνες όσο
και στα γράμματα έχει λαμπρά παραδείγματα. Στη μουσική ίσως να
υπάρχει σήμερα πενία στη δημιουργία συνθέσεων και στίχων που να
αγγίζουν βαθύτερα – δεν νομίζω ότι είναι τυχαίο το ότι, όταν
βρεθούμε με μια παρέα, τραγουδάμε πιο παλιά τραγούδια.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Η φιλοξενία ως γνώρισμα του ελληνικού χαρακτήρα.
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Αμφίδρομη τόσο εισροής καινούργιων ιδεών όσο και εξαγωγής
κουλτούρας και αξιών, αρκεί αυτές να διαφυλάσσονται πρωτίστων
εντός.
* Ο Πάνος Δελούκας είναι Ερευνητής Α στο τμήμα Ανθρώπινης Γενετικής
του Ινστιτούτου Sanger στο Κέμπριτζ και, από το Σεπτέμβριο,
καθηγητής Καρδιοαγγειακής Γενομικής στο Πανεπιστήμιο Queen Mary στο
Λονδίνο.
