Δημήτρης Μπερτσίμας
«Τα καλύτερα χρόνια της Ελλάδας είναι στο μέλλον μας»
Tης Αννας Γριμανη
EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Είναι αίσθηση. Εχοντας ζήσει πάνω από τη μισή μου ζωή στο
εξωτερικό, αισθανόμουν πάντοτε έλξη προς καθετί ελληνικό. Η μόνη
μουσική που ακούω είναι η ελληνική, τα μυθιστορήματα που κυρίως
διαβάζω είναι ελληνικά και από τους διδακτορικούς φοιτητές μου και
προσωπικούς φίλους μου, δυσανάλογα περισσότεροι είναι οι Ελληνες.
Δεν νομίζω ότι σκέφτομαι ορθολογιστικά την ελληνικότητα, γιατί
είναι εντυπωμένη αίσθηση μέσα μου από την εποχή που ήμουν
παιδί.
Πώς φτάνει σε εσάς η κρίση της Ελλάδας;
Από το γεγονός ότι οι νέοι, η ελπίδα της χώρας, δεν βρίσκουν
εργασία. Από το ότι οι μισθοί αξιότατων συναδέλφων μου καθηγητών
στα ελληνικά πανεπιστήμια και οι συντάξεις στενών συνταξιούχων
συγγενών μου, οι οποίοι εργάστηκαν σε όλη τη ζωή τους, έχουν φτάσει
σε εξαιρετικά χαμηλά, αναξιοπρεπή επίπεδα.
Ποιος φταίει;
Η έλλειψη κοινωνικής συνείδησης από πολλούς Ελληνες, η μη κατανόηση
δηλαδή της αρχής ότι, εκτός από τον εαυτό μας, έχουμε όλοι
υποχρέωση προς το σύνολο. Ζωντανό παράδειγμα αυτής της λογικής
είναι εκείνοι που, αν και έχουν πολύ υψηλές αποδοχές, τις
αποκρύπτουν για να γλιτώσουν τη φορολογία. Οπως και άλλοι που
κατέχουν θέσεις ευθύνης και χρηματίζονται, καταστρατηγώντας τους
νόμους για ίδιον όφελος.
Πώς φαντάζεστε τον Ελληνα της εποχής μετά την κρίση;
Είμαι αισιόδοξος για το μέλλον μας μετά την κρίση. Εχουμε ικανούς,
δημιουργικούς και έξυπνους ανθρώπους. Η χώρα μας ξεπέρασε την
Τουρκοκρατία, τη Μικρασιατική Καταστροφή, τη γερμανική κατοχή, τον
Εμφύλιο, τη δικτατορία. Τα καλύτερα χρόνια της είναι στο μέλλον
μας. Φαντάζομαι την ελληνική οικονομία να βασίζεται πολύ
περισσότερο από σήμερα σε εταιρείες υψηλής τεχνολογίας, όπου η
αξιοκρατία κυριαρχεί σαν κριτήριο στις αποφάσεις. Φαντάζομαι τους
μετά την κρίση Ελληνες με μεγαλύτερη κοινωνική συνείδηση.
Φαντάζομαι ικανούς νέους ανθρώπους να βρίσκουν δουλειά κυρίως λόγω
των προσόντων τους και όχι των γνωριμιών τους.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Τα ελληνικά γραμματόσημα του 1896 προς τιμήν των πρώτων Ολυμπιακών
Αγώνων. Από μικρός έως και σήμερα αγάπησα τα γραμματόσημα, από τα
οποία έμαθα τόσα για την ιστορία, τη γεωγραφία και τους σημαντικούς
ανθρώπους της χώρας μας και του κόσμου, διαμορφώνοντας άποψη για
την αισθητική. Πάντοτε έβρισκα ότι τα ολυμπιακά γραμματόσημα του
1896 συνδέουν την αρχαία Ελλάδα με τη σύγχρονη εποχή με έναν
εξαιρετικά καλαίσθητο τρόπο.
Η υπέροχη εκδοχή των Ελλήνων.
Οταν η πίστη δείχνει ότι μπορούμε να καταφέρουμε οτιδήποτε βάζουμε
στο μυαλό μας. Και αυτό το βλέπει κανείς ιδιαίτερα στο εξωτερικό,
παρατηρώντας την εξαιρετική πορεία Ελλήνων σε ποικίλες περιοχές
δράσης.
Ο,τι με απογοητεύει.
Η έλλειψη αξιοκρατίας σε πολλούς τομείς της ελληνικής ζωής. Από την
ηλικία των 22 χρόνων, έχω μεγαλώσει στο ακαδημαϊκό περιβάλλον του
ΜΙΤ, όπου το κυριότερο χαρακτηριστικό είναι η αξιοκρατία. Εχω δει
από πρώτο χέρι πόσο καλά λειτουργούν τα πράγματα όταν οι αξιότεροι
άνθρωποι βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης και οι αποφάσεις λαμβάνονται
με βάση το ποια είναι η καλύτερη ιδέα και όχι ποιος το
σκέφτηκε.
Παράγει πολιτισμό ο σημερινός Ελληνας ή είναι προσκολλημένος
σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Βεβαίως και παράγει – Ελληνες επιστήμονες, φιλόσοφοι,
μουσικοσυνθέτες, σκηνοθέτες, συγγραφείς, εξακολουθούν να κάνουν
σημαντικά πράγματα.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Από τον πατέρα μου έμαθα ότι η εντιμότητα και το να λέει κανείς την
αλήθεια είναι τρόπος ζωής. Οι πράξεις να είναι συνεπείς με τα
λόγια, δηλαδή ό,τι λες να το κάνεις και ο λόγος σου να έχει
σημασία.
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Η ελπίδα αλλά και η πίστη ότι η κοινωνική συνείδηση, η αξιοκρατία
και το κύρος της χώρας θα αυξηθούν, ότι η ελληνική οικονομία θα
είναι εύρωστη, βασισμένη σε εταιρείες υψηλής τεχνολογίας, ενώ τα
πανεπιστήμια θα αποτελούν τον βασικό μοχλό ανάπτυξης της χώρας.
* Ο Δημήτρης Μπερτσίμας είναι τακτικός καθηγητής στη Σχολή
Διοίκησης Επιχειρήσεων Sloan του ΜΙΤ (Τεχνολογικού Ινστιτούτου της
Μασαχουσέτης).
