Αντώνης Εφραιμίδης
«Δυστυχώς, χωρίς τη θεραπεία-σοκ δεν θα υπήρχε ελπίδα για την
Ελλάδα»
Tης Αννας Γριμανη
EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Είναι και τα δύο. Η συνείδησή μου έχει αποτυπώσει σε βάθος την
πολιτιστική μας κληρονομιά και ταυτόχρονα αισθάνομαι μια συνάφεια
με τη χώρα μου. Το βρίσκω δύσκολο, εάν όχι αδύνατον, να κάνω το
διαχωρισμό τους.
Πώς φτάνει σ’ εσάς η κρίση της Ελλάδας;
Με οδύνη, αλλά χωρίς έκπληξη. Ηταν αναμενόμενη. Ιδίως πρόσφατα, που
βλέπαμε μια κατάσταση «μέθης» σε κάθε πτυχή της κοινωνίας. Το
ερώτημα είναι κατά πόσο μπορούσε η κρίση να είχε αποφευχθεί.
Ποιος φταίει;
Δύσκολο ερώτημα. Ολοι μας λίγο-πολύ, αλλά σαφώς τη μεγαλύτερη
ευθύνη χρεώνεται η πολιτική ηγεσία. Φυσικά, δεν βοήθησαν ούτε οι
διεθνείς συγκυρίες. Ομως, εάν θέλουμε να το ψάξουμε σοβαρά, πρέπει
να ψηλαφήσουμε το μίτο της Αριάδνης προς τα πίσω, ώς το 1821. Το
σημερινό κατάντημα ακολούθησε τη Μεταπολίτευση, τη χούντα, την
άρρωστη μετεμφυλιακή νοοτροπία και πρακτική, τον Εμφύλιο και τον
Διχασμό… και πάει λέγοντας, μέχρι τις σαθρές βάσεις επάνω στις
οποίες χτίστηκε το ελληνικό κράτος μετά την Τουρκοκρατία.
Πώς φαντάζεστε τον Ελληνα της εποχής μετά την κρίση;
Είμαι φύσει αισιόδοξος – ουδέν κακόν αμιγές καλού. Δυστυχώς, χωρίς
τη θεραπεία-σοκ δεν θα υπήρχε ελπίδα. Θα ανακάμψουμε, δίχως
αμφιβολία, αλλά χρειάζεται εγρήγορση και προσοχή. Είναι εύκολο να
ολισθήσουμε ξανά στον γνώριμο δρόμο της αποσύνθεσης. Εύχομαι να
υπάρξει κοινωνική ωρίμαση και να αναδυθούν νέες πολιτικές δυνάμεις
με χαρισματική ηγεσία, η οποία να μεταδώσει στην κοινωνία ένα
όραμα. Με άλλα λόγια, πρέπει να αρχίσουμε από την αρχή.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Το θρόισμα του πεύκου, το φλοίσβο της θάλασσας, όχι για την
επιφανειακή τους γοητεία, αλλά για τους συνειρμούς που μου
προκαλούν.
Η υπέροχη εκδοχή των Ελλήνων.
Οταν μοιάζουν με αθλητές οι οποίοι εκτινάσσονται από το εφαλτήριο
της κληρονομιάς, που τους δίνει την αρχική ώθηση, και συνεχίζουν
μόνο με τις δικές τους δυνάμεις και αρετές.
Ο,τι με απογοητεύει.
Από πού να αρχίσω; Θλίβομαι όταν βλέπω μια χώρα που θα μπορούσε να
είναι παράδεισος να φτάνει σε τριτοκοσμική αποσύνθεση· ένα
παράδειγμα είναι η προπέτεια και η άγνοια που απεικονίζονται
καθημερινά στον δημόσιο βίο μας.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο
κόσμο;
Θα κάνω μια απλοποιημένη παρομοίωση. Οπως ο Κρητικός ή ο Ηπειρώτης
ή ο Πόντιος περιέρχονται σήμερα τη χώρα μας όχι ως πολίτες της
ιδιαίτερης πατρίδας τους, αλλά ως πολίτες της Ελλάδας, έτσι και
κάθε Ελληνας πρέπει να περιέρχεται τον σύγχρονο κόσμο ως πολίτης
της υφηλίου. Η παγκοσμιοποίηση φέρνει καταλυτικές αλλαγές, σαν
χιονοστιβάδες, που δεν γίνεται να τις αγνοήσουμε, και ο κίνδυνος
είναι οι ασφυκτικές, εθνικιστικές παρωπίδες.
Παράγει πολιτισμό ο σημερινός Ελληνας ή είναι προσκολλημένος
σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Αφθονοι Ελληνες συνεχίζουν να δημιουργούν, τόσο στην Ελλάδα όσο και
στο εξωτερικό. Υπάρχουν όμως και πολλοί που αναμασούν το ένδοξο
παρελθόν και αποπροσανατολίζουν εαυτούς και αλλήλους. Ως λαός
είμαστε η ενσάρκωση των Τζέκιλ και Χάιντ.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Η πεμπτουσία του πολιτισμού μας, το απόσταγμα των χιλιετηρίδων του
ελληνισμού, εστιασμένο στον άνθρωπο και στη δημιουργία γνώσης. Ο
ανθρωποκεντρισμός και ο καινοτόμος εναγκαλισμός του ορθολογισμού
αποτελούν τα θεμέλια του λεγόμενου δυτικού πολιτισμού που, παρά τις
σπασμωδικές αντιδράσεις των πανταχόθεν σκοταδιστών, τείνει να
επικρατήσει σε παγκόσμια κλίμακα.
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Η οδός της τόλμης και της αρετής. Σήμερα είναι ένας ανήφορος. Και
είναι η «τελική εξέταση» του λαού και της κοινωνίας μας σε μια
πορεία αμοιβαίας αλληλεπίδρασης με τον υπόλοιπο κόσμο. Και είναι
γεμάτη παγίδες.
* Ο Αντώνης Εφραιμίδης είναι καθηγητής ηλεκτρολόγος μηχανικός στο
University of Maryland των ΗΠΑ, όπου κατέχει την έδρα Cynthia Kim
Eminent για την Τεχνολογία της Πληροφορίας και τον τίτλο του
διακεκριμένου πανεπιστημιακού καθηγητή (Distinguished University
Professor). Είναι εξωτερικό μέλος του Συμβουλίου Ιδρύματος στο
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.
