Πάρις Σφήκας
Πονάει να ακούς στο εξωτερικό τις λέξεις «ladoma» και «fakelaki»
Tης Αννας Γριμανη
EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Γνωρίζοντας τα στάδια της «ζωής στα ξένα» -από το Κάιρο των
ομογενών μέχρι την Κύπρο, τις ΗΠΑ των εκατομμυρίων Ελληνοαμερικανών
και την Ευρώπη-, η αναφορά σε καθετί ελληνικό δημιουργεί στους
απανταχού Ελληνες έντονη συναισθηματική φόρτιση. Ωστόσο, η αντίληψή
μας για τον κόσμο βασίζεται στη συνείδηση, διαμορφωμένη από την
παιδεία και τις παραδόσεις μας. Οι Ελληνες μαθαίνουμε το σωστό, το
τίμιο, το ανθρώπινο – ανάμεσα στην υπερηφάνεια που αισθανόμαστε για
τον Ελληνα σημαιοφόρο όταν εισέρχεται πρώτος στο Ολυμπιακό Στάδιο
και την απόρριψη από μέρους μας του συνθήματος «έτσι σας “νικάνε”
αυτοί που σας χρωστάνε» υπάρχει συναισθηματισμός και λογική
συνείδηση. Η ελληνικότητα είναι ο ορθός συνδυασμός των δύο.
Πώς φτάνει σ’ εσάς η κρίση της Ελλάδας;
Με τα αρνητικά δημοσιεύματα για μια πολύ κακή Ελλάδα. Με την έκθεση
συναδέλφων στο εξωτερικό -άνθρωποι μορφωμένοι, καλλιεργημένοι και
σκεπτόμενοι-, με λέξεις όπως «fakelaki» και «ladoma», και αυτό
πονάει. Μ’ έναν διάχυτο φόβο ότι η μικρή Ελλάδα είναι το κουνούπι
που θα μολύνει τον γίγαντα και θα τον γονατίσει με ελονοσία, με
κάποια… αναγνώριση των θυσιών των πολιτών στη χώρα.
Ποιος φταίει;
Επιφανειακά, το αδηφάγο κράτος, η αναξιοκρατία, η έλλειψη θεσμών
και ηγετών, η παραβατικότητα, η ατιμωρησία, ο οχαδελφισμός.
Ουσιαστικά, η εγωπάθεια και ο ατομικισμός που καλλιεργήσαμε εδώ και
δεκαετίες σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας.
Πώς φαντάζεστε τον Ελληνα της μετά την κρίση εποχής;
Στην τωρινή «κρίση» θα ήταν ευχής έργον να διορθώσουμε τα κακώς
κείμενα. Κι επειδή οι επιστήμονες είμαστε άκρατα ρομαντικοί και
οπτιμιστές, ονειρεύομαι μια Ελλάδα με λουθηρανική ηθική και
σύστημα. Με την αυθεντικότητα και την ευρηματικότητα του Ζορμπά,
αλλά ελεγχόμενη από την ευρύτερη κοινωνική αίσθηση ευθύνης.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Τα μικρά Ελληνόπουλα του Δημοτικού στο Κάιρο, στο Σικάγο και στη
Βοστώνη, ντυμένα τσολιάδες για την παρέλαση της 25ης Μαρτίου.
Η υπέροχη εκδοχή των Ελλήνων.
Οι γονείς μου. Οι δάσκαλοί μου. Τα νεαρά παιδιά που με ακούν στο
μάθημα, επιδεικνύοντας έφεση για γνώση.
Ο,τι με απογοητεύει.
Σε πραγματικά βαθύ επίπεδο, το πόσο γρήγορα αποδεικνύονται φρούδες
οι ελπίδες που γεννώνται για κάθε ενδεχόμενη αλλαγή στη χώρα.
Ειλικρινά, νόμιζα ότι η Ελλάδα είχε αρχίσει πια να στρίβει την
πλάτη στην κομματοκρατία, την αναξιοπιστία και την έλλειψη
κοινωνικής συνείδησης, όμως διαψεύστηκα: «Εχουμε νόμους που
ψηφίζονται, αλλά δεν εφαρμόζονται». Η κοινωνία μας ανέπτυξε ένα
ισχυρότατο ανοσοποιητικό σύστημα ενάντια στον ιό της οιασδήποτε
αλλαγής.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο
κόσμο;
Η φήμη που μας χάρισαν οι πρόγονοί μας είναι το καλύτερο διαβατήριο
εισόδου σε όλο τον κόσμο – οι πόρτες μάς ανοίγονται διάπλατα. Στο
εξωτερικό, η πλειονότητα των Ελλήνων διαχειρίζεται αυτό το κεφάλαιο
με αποτελεσματικότητα, στο εσωτερικό υποβαθμίζουμε ακόμη ένα
επιχείρημα τεκμηρίωσης του γιατί μας χρωστάει η υφήλιος.
Παράγει πολιτισμό ο σημερινός Ελληνας ή είναι προσκολλημένος
σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Και τα δύο. Υπάρχουν Ελληνες που αποτελούν εξαίρετους παγκόσμιους
πολίτες και που συντήκουν τα θετικά της ελληνικής γαλούχησης με την
καινοτομία και το δυναμισμό των «ξένων». Από την άλλη, χύνονται
τόνοι μελάνης στην αναπαραγωγή ξεπερασμένων, υπερβολικών και ενίοτε
απλώς λανθασμένων ιδεοληψιών.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Η οικογένεια, ως βασικός πυρήνας της ελληνικής κοινωνίας, είναι ο
απαραίτητος θεμέλιος λίθος της όποιας δημιουργικότητάς μου.
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Η οδός της ορθότητας, που με τη δημιουργικότητα φέρνει πρόοδο και
ανάπτυξη – έχουμε την ικανότητα να βρούμε αυτήν τη σωστή
κατεύθυνση.
* Ο Πάρις Σφήκας είναι ερευνητής υψηλότερης βαθμίδας (Senior
Physicist) στον τομέα Φυσικής στο CERN στη Γενεύη και συντονιστής
Φυσικής του Πειράματος CMS. Είναι καθηγητής Φυσικής Στοιχειωδών
Σωματιδίων στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
