Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

«Στην πατρίδα μας έχουμε μια παροιμία: Όταν κινδυνεύεις με πνιγμό, μπορείς να αγκαλιάσεις ακόμα κι ένα φίδι για να σωθείς», λέει ο Μ.Α., οικοδεσπότης μας στο διαμέρισμα της Θεσσαλονίκης. Δεν φανταζόταν ότι κάποτε θα έπεφτε στην ανάγκη διακινητών. Όπως διηγείται, αρχικά σκόπευε να στείλει την οικογένειά του στο εξωτερικό αεροπορικώς. Το σχέδιό του όμως δεν προχώρησε καθώς οι αρχές δεν τους επέστρεψαν να εκδώσουν διαβατήρια. Γι' αυτό επέλεξε να ακολουθήσει τις προσφυγικές ροές.

Στο Κουσάντασι ένας Σύρος ανέλαβε να τους περάσει απέναντι. Ζήτησε όμως διπλάσια τιμή (2.500 ευρώ για κάθε άτομο) απ’ ό,τι συνήθιζε με τους πρόσφυγες. «Αφού είστε Τούρκοι, θα είναι πιο ριψοκίνδυνο», τους είπε. Η οικογένεια του Μ.Α. είναι μία από τις δύο που έφτασαν στα Στεγνά τον Σεπτέμβριο.

Στην πατρίδα του ο Μ.Α. εργαζόταν ως γενικός διευθυντής εκπαιδευτικών ιδρυμάτων του Γκιουλέν προτού χάσει τη δουλειά του. Σε μια από τις εφόδους της αστυνομίας στο σπίτι του, λέει ότι του κατέσχεσαν 25 βιβλία του Τούρκου κληρικού ως τεκμήρια ενοχής. «Ξαφνικά, από υπεύθυνο σχολείων με βάφτισαν τρομοκράτη, σε μια νύχτα», τονίζει.

Μετά την άφιξή τους στη Ρόδο και μέχρι να ολοκληρωθούν οι τυπικές διαδικασίες καταγραφής, οι δύο οικογένειες παρέμειναν επί 24 ημέρες στα κρατητήρια του αστυνομικού τμήματος Αρχαγγέλου. Ο χώρος δεν ήταν ιδανικός για παιδιά, όμως τους δινόταν η ευκαιρία προαυλισμού, ενώ τους είχαν επισκεφθεί και εκπρόσωποι μη κυβερνητικών οργανώσεων. «Ήταν καλοί μαζί μας», λέει ο Μ.Α.

«Όταν μας έδωσαν τα χαρτιά για να φύγουμε, κλαίγαμε και μαζί μας έκλαιγαν και οι αστυνομικοί».

Ο Μ.Κ. όμως ταλαιπωρήθηκε περισσότερο, καθώς κρατήθηκε παραπάνω. Έφτασε στην Ελλάδα ένα μήνα μετά την προσγείωση 8 Τούρκων στρατιωτικών με ελικόπτερο στην Αλεξανδρούπολη. «Μπορεί να νόμιζαν ότι ήμασταν στρατιωτικοί. Αλλά ο ένας ζύγιζε 140 κιλά και ο άλλος κούτσαινε από τροχαίο ατύχημα που είχε παλιότερα. Πώς θα ήμασταν στρατιώτες;», λέει.

Η αναμονή

Τόσο ο Μ.Κ. όσο και ο Μ.Α. περιμένουν εδώ και μήνες την απάντηση στο αίτημά τους για άσυλο. Υπολογίζουν ότι περισσότερες από 10 οικογένειες γκιουλενιστών ζουν σήμερα στην ίδια μοίρα, στη Θεσσαλονίκη. Δεν έχει γίνει γνωστή στην «Κ» από την Υπηρεσία Ασύλου η πορεία αντίστοιχων αιτημάτων: πόσα έγιναν δεκτά και πόσα απορρίφθηκαν.

Η διαδικασία λήψης σχετικών αποφάσεων πάντως δεν είναι πιο γρήγορη ούτε στο εξωτερικό. Εκπρόσωποι αντίστοιχων υπηρεσιών ευρωπαϊκών κρατών ανέφεραν στην «Κ» ότι τα αποτελέσματα συνήθως αργούν αρκετούς μήνες. Στις ΗΠΑ φαίνεται ότι οι καθυστερήσεις είναι μεγαλύτερες. Όπως λέει στην «Κ» ο δικηγόρος Todd Pilcher που έχει εκπροσωπήσει αρκετούς υποστηρικτές του Γκιουλέν ή φερόμενους ως γκιουλενιστές, μια συνέντευξη για άσυλο μπορεί να οριστεί ακόμη και τρία χρόνια μετά την κατάθεση αιτήματος.

«Το σύστημα ασύλου στις ΗΠΑ βρίσκεται σε κρίση κυρίως λόγω του μεγάλου αριθμού ανθρώπων που εγκαταλείπουν την Κεντρική Αμερική για να ξεφύγουν από τη βία και ζητούν προστασία. Αυτές οι υποθέσεις έχουν προτεραιότητα», λέει. Σε κάθε περίπτωση όπως εξηγεί ο Αμερικανός δικηγόρος οι αιτούντες θα πρέπει να προσκομίσουν στοιχεία που αποδεικνύουν τη σχέση τους με το κίνημα του Γκιουλέν (όπως μαρτυρίες άλλων μελών, ή απολυτήρια συγκεκριμένων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων), αλλά και ότι εάν παρέμεναν στην Τουρκία θα κινδύνευαν.

Προτού περάσει στην Ελλάδα, ο Μ.Α. πούλησε το οικογενειακό Toyota και, μαζί με ρευστό που είχε στην άκρη (έχουν παγώσει οι τραπεζικοί του λογαριασμοί), νοίκιασε το διαμέρισμα στη Θεσσαλονίκη. Επέλεξε αυτή την πόλη, όπως λέει, γιατί μετά τη Ρόδο, η Αθήνα τού φάνηκε χαοτική.

«Κατάλαβα ότι η ζωή μας αρχίζει να γίνεται κάπως φυσιολογική όταν τα δύο μεγαλύτερα παιδιά μου πήγαν τον Νοέμβριο στο σχολείο. Είναι σημαντική για εμάς η εκπαίδευση», λέει.

Ο Μ.Κ. εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη για να βρίσκεται κοντά στη μικρή κοινότητα Τούρκων πολιτών που έχει δημιουργηθεί εκεί. Νοικιάζει ένα διαμέρισμα και είναι αρκετά μοναχικός. Αποφεύγει, όπως λέει, να επισκέπτεται συχνά τις οικογένειες για να μην τις ενοχλεί. Στο κινητό του έχει φωτογραφίες της κόρης του. «Εδώ, είναι από μια επίσκεψή της στη NASA», λέει με καμάρι, δείχνοντας μια εικόνα με την κόρη του πλάι σε στολή αστροναύτη.

Περιμένει με αγωνία τη στιγμή που θα μπορέσει να λάβει πίσω τα ταξιδιωτικά του έγγραφα από τις ελληνικές αρχές για να φύγει στις ΗΠΑ. Λέει ότι, όπως η σύζυγός του, έτσι και αυτός έχει αμερικανική βίζα με την οποία ταξίδεψε παλιότερα και παραμένει σε ισχύ, αλλά ανησυχεί μήπως τη χάσει.

«Φοβάμαι μήπως χάσω και το μυαλό μου όσο περιμένω», λέει. «Κάθε πρωί ξυπνάω με θλίψη».