Της Αννας Γριμάνη
H ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Και τα δύο, γιατί με τις αισθήσεις απολαμβάνουμε την ελληνική
Φύση, τα έργα των προγόνων μας -φιλοσόφων, ιστορικών, ποιητών και
καλλιτεχνών- και τα επιτεύγματα των σύγχρονων δημιουργών, και με τη
συνείδηση κατανοούμε, επεξεργαζόμαστε και βελτιώνουμε τα διδάγματα
που πήραμε από το οικογενειακό, διδακτικό και εργασιακό περιβάλλον
στο οποίο εκτεθήκαμε κατά την πορεία της ζωής μας.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Να περπατάω στα σοκάκια του χωριού, στο νησί της λίμνης των
Ιωαννίνων, να κάθομαι στην ακρολιμνιά κάτω από τον πλάτανο,
μελετώντας, διαλογιζόμενος ή προγραμματίζοντας μελέτες μου ή και,
πολλές φορές, απολαμβάνοντας εδέσματα που πλουσιοπάροχα μας δίνει η
λίμνη.
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Είναι μια φαντασίωση, είναι μια επιθυμητή έννοια. Πολύ φοβούμαι
όμως ότι οι Νεοέλληνες έχουν μπολιαστεί με τον καταναλωτισμό,
ικανοποιούνται με εφήμερες, μη εγκεφαλικές απολαύσεις και δεν
ακολουθούν κανόνες και νόμους.
Αυτό που με χαλάει.
Η δυσκολία επιτέλεσης έργου. Η γραφειοκρατία, οι συντεχνίες, η
αδιαφορία, η έλλειψη οραμάτων και προγραμματισμού, η έλλειψη
συνεργασιμότητας, ο εγωκεντρισμός.
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Προσόν, γιατί ζούμε σε μια χώρα όπου το φως του ήλιου
περισσεύει, μια χώρα με άφατο φυσικό κάλλος και με προϊόντα της
θάλασσας ή και της γης μας, που αποτελούν τα ουσιώδη συστατικά για
μια υγιεινή διατροφή. Αλλά και μειονέκτημα, γιατί δεν σεβόμαστε το
φυσικό περιβάλλον. Η επιτέλεση του έργου είναι ολοένα και
δυσκολότερη λόγω των «αγκυλώσεων» που προανέφερα.
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει κολλημένος
σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Παρά τις δυσκολίες, ο Νεοέλληνας παράγει πολιτισμό. Στη μουσική:
Χατζιδάκις, Θεοδωράκης, Μητρόπουλος, Παπαθανασίου. Στη ζωγραφική:
Κοκκινίδης, Τέτσης, Ψυχοπαίδης. Στην ποίηση: Ελύτης, Δημουλά,
Καρούζος, Σαχτούρης, Σεφέρης. Στην πεζογραφία: Καζαντζάκης,
Τσίρκας. Στη φιλοσοφία: Αξελός, Καστοριάδης. Υπάρχουν και λίγες
ερευνητικές μονάδες που δημιουργούν πρωτότυπο, πρωτοποριακό και
διεθνώς αναγνωρίσιμο έργο στις βασικές επιστήμες. Πρέπει να
τονιστεί, όμως, το σημαντικό επιστημονικό, πολιτισμικό αλλά και
κοινωνικό έργο από Ελληνες που επέλεξαν ή αναγκάστηκαν να ζουν και
να παράγουν στη διασπορά.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται στον σύγχρονο
κόσμο;
Ως μια μειονότητα που παρουσιάζει πρωτοποριακό, επιστημονικό και
πολιτισμικό έργο. Αλλοι που βρίσκονται σε ευρωπαϊκές χώρες με
παράδοση βελτιώνονται εκπαιδευόμενοι πολιτισμικά και κοινωνικά, ενώ
άλλοι, όχι ευκαταφρόνητοι σε αριθμό, απολαμβάνουν τα αγαθά του
καταναλωτισμού.
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Ο Στυλιανός Χαρκιανάκης, Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας. Απολαμβάνω
όμως και το μεγαλείο του Ελύτη, του Σεφέρη και του Ρίτσου (μέσα από
τη μελοποίηση του έργου τους από τον Θεοδωράκη) και της Κικής
Δημουλά στην τελευταία, μάλιστα, καλλιτεχνική της σύμπραξη με τον
Ψυχοπαίδη.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Είμαι περήφανος γιατί με τη μικρή προσφορά μου στην
ιατροβιολογική επιστήμη ενεργώ συχνά στον διεθνή επιστημονικό χώρο
ως πρεσβευτής της Ελλάδας και των Νεοελλήνων.
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Χαράχτηκε από τους προγόνους μας και συνεχίζει να χτίζεται από
τους σύγχρονους ποιητές και μουσικούς και από μια χούφτα φυσικών,
μαθηματικών και βιοεπιστημόνων, που δυστυχώς στην πλειοψηφία τους
εργάζονται στη διασπορά. Τελευταία, η Οδός των Ελλήνων έγινε
εντονότερη από την παραδειγματική επιτέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων
και την επιτυχή συμμετοχή μας στα διεθνή αθλητικά γεγονότα.
* Ο Χαράλαμπος Μ. Μουτσόπουλος είναι καθηγητής της Ιατρικής
Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, διευθυντής του Τμήματος
Παθοφυσιολογίας.
