Της Αννας Γριμάνη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Είναι και αίσθημα και συνείδηση. Στην υποκριτική τέχνη οι
μεγάλοι δάσκαλοι πίστευαν πως ο ηθοποιός που παίζει μόνο με το
αίσθημα είναι τρελός, ενώ ο ηθοποιός που παίζει μόνο με το μυαλό
ψυχρός και πως μόνο ο συνδυασμός των δύο αυτών στοιχείων δημιουργεί
τον ηθοποιό με την ολοκληρωμένη έκφραση. Πιστεύω πως και κάθε
άνθρωπος για να εκφράσει ολοκληρωμένα αυτό που είναι, θα πρέπει η
αντίληψή του να συνδυάζει το αίσθημα με τη συνείδηση.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Τη χορωδία των τζιτζικιών μέσα στη μεσημεριανή ησυχία στο
Ακρωτήρι, λίγο έξω από τα Χανιά.
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Ο Ελληνας που σέβεται τη διαφορετικότητα, αυτός που δεν
απορρίπτει αλλά και δεν μιμείται οτιδήποτε ξένο προς αυτόν.
Αυτό που με χαλάει.
Θα περιοριστώ στο δικό μου χώρο… Με χαλάει το ότι δεν πληρώνεται
ο Ελληνας ηθοποιός για τις δίμηνες πρόβες που κάνει, στερούμενος
και τα ένσημά του. Το ότι στην τηλεόραση ο ηθοποιός πληρώνεται 6
μήνες μετά την ημέρα που δούλεψε, ενώ ο τεχνικός πληρώνεται με την
εβδομάδα. Το ότι δεν κάνουν τίποτε οι ίδιοι οι ηθοποιοί για να
αλλάξουν αυτή την κατάσταση ώστε να πάψουν να τους αντιμετωπίζουν
ως ερασιτέχνες. Το ότι τα κόμματα δεν ενδιαφέρονται. Το ότι οι
βουλευτές ηθοποιοί δεν κάνουν απολύτως τίποτε. Το ότι μετέτρεψαν το
επάγγελμα του ηθοποιού σε χόμπι. Το ότι πολλοί νομίζουν πως το να
είσαι ηθοποιός είναι εύκολο και τρέχουν να γίνουν «πλούσιοι και
διάσημοι». Το ότι γεμίσαμε δραματικές σχολές.
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Είναι μεγάλο προσόν να ζεις στην Ελλάδα και μεγάλο μειονέκτημα
να εργάζεσαι στην Ελλάδα.
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει κολλημένος
σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Ο πολιτισμός δεν είναι μόνο τα μουσεία, οι αρχαιολογικοί χώροι
και τα καλλιτεχνικά ή πνευματικά επιτεύγματα, είναι και η ποιότητα
των ηθών, των σχέσεων και της αισθητικής μέσα στην κοινωνία στην
καθημερινή ζωή. Με τη χυδαιότητα της πολιτικής ζωής και την
πανούκλα της τηλεόρασης, οποιαδήποτε έκφραση πολιτισμού θαμπώνει
και πνίγεται.
Το ελληνικό μου «γιατί» κι ένα «πρέπει» που πέταξα.
Γιατί το ρουσφέτι και το βόλεμα να υπερισχύει της αξιοκρατίας;
Γιατί ο Ελληνας να προτιμά να πάρει τη «θέση» ο ακατάλληλος «δικός
του» και όχι ο πιο κατάλληλος; Γιατί κάθε τι ουσιαστικό να
παραμερίζεται και να προβάλλεται ό,τι έχει να κάνει με αίμα – ψέμα
– σπέρμα; Προσπαθώ να πετάξω όλα τα «πρέπει» που μας φόρτωσαν και
μας φορτώνουν για να μετατρέψουν τον καθένα μας σε ένα ακόμη
πρόβατο του κοπαδιού. Κρατάω μόνο το «πρέπει να βρω τη δική μου
φωνή».
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Ο Καβάφης, που μέσα από αισθήσεις και βιώματα έγραψε ποιήματα
για την ανθρώπινη κατάσταση στη χαρά, στη λύπη, στον έρωτα, στη
μοναξιά, στα γηρατειά, στις σχέσεις μας με ανθρώπους -χώρους –
αντικείμενα. Ποιήματα που ξυπνούν το παρελθόν, φωτίζουν το παρόν
και μας προετοιμάζουν γι’ αυτά που έρχονται…
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
1) Το πατρικό μου και η γειτονιά μου στην Αγία Παρασκευή, όπου
μεγάλωσα και συνεχίζω να μένω.
2) Σούρουπο στις κερκίδες της Επιδαύρου περιμένοντας να αρχίσει
η παράσταση.
3) Ιούλιος. Αυλή ταβέρνας. Κάτω από πλάτανο με τον κορμό βαμμένο
άσπρο. Χαλίκι, παλιό ξύλινο τραπέζι, ψάθινη καρέκλα, χάρτινο
τραπεζομάντιλο, γάτες που περιφέρονται από παρέα σε παρέα και σε
κοιτούν στα μάτια, βασιλικοί φυτεμένοι σε τενεκέδες λαδιού. Ολα
αυτά μία ώρα πριν από την προβολή των έντεκα του συνοικιακού
σινεμά. Βεβαίως, έχει προηγηθεί ο απογευματινός καφές στη
βεράντα.
Η οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Στην αρχαία εποχή θα ονομαζόταν «οδός Φωτός» φτιαγμένη από
«εργολάβους» όπως ο Σωκράτης, ο Αριστοτέλης, ο Αισχύλος, ο
Σοφοκλής, ο Περικλής και πολλοί πολλοί άλλοι. Στον εικοστό αιώνα η
οδός αυτή συνεχίστηκε ως «οδός Οραματιστών», φτιαγμένη από
«εργολάβους» όπως ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο Κουν, ο Τσαρούχης, ο
Χατζιδάκις, ο Χορν, ο Ελύτης, ο Σεφέρης, ο Καβάφης και πολλοί
πολλοί άλλοι. Σήμερα η οδός αυτή στην είσοδο έχει μια πινακίδα που
γράφει «Παράκαμψη – Εκτελούνται Εργα – Αγνώστων Εργολάβων».
* Ο Ανδρέας Μανωλικάκης είναι πρόεδρος του Μεταπτυχιακού
Προγράμματος Master του Actors Studio MFA στο Pace University της
Νέας Υόρκης, ισόβιο μέλος του Actors Studio και μέλος του
διοικητικού συμβουλίου του.
