Της Αννας Γριμάνη
H ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Είναι κυρίως συνείδηση και τρόπος σκέψης. Είναι παιδεία και
γλώσσα, αποκρυστάλλωση αισθημάτων, αλλά και αίσθημα υπερηφάνειας
που είναι δύσκολο να εξωτερικευτεί χωρίς να ευτελιστεί.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Το χρώμα της θάλασσας στο Μπάλο όπως φαίνεται από το κάστρο της
Γραμβούσας και όλα τα υπόλοιπα μέρη της Κρήτης που γνώρισα πριν
προλάβει να τα αλλάξει ο μαζικός τουρισμός.
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Ολοι αυτοί που προσπάθησαν και έκαναν την Αθήνα να λειτουργεί
σαν μια πραγματικά σύγχρονη πρωτεύουσα κατά τη διάρκεια των
Ολυμπιακών Αγώνων του 2004.
Αυτό που με χαλάει.
Η δύσοσμη «πατσουλί» πατριδοκαπηλία των ημερών, το γεγονός ότι
δεν παραιτήθηκε κανείς μετά τα 70+ θύματα των φετινών πυρκαγιών, το
γεγονός ότι η συντηρητικότητα της στείρας αντίθεσης σε κάθε αλλαγή
έχει βαφτιστεί «προοδευτική» πολιτική, το γεγονός ότι η μνήμη μου
υπερχείλισε και δεν μπορώ πια να θυμηθώ όλα τα ονόματα της λίστας:
Στοϊλίδης, Χατζούδης, Ηλιάκης… Σιαλμάς…
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Η εθνικότητα σήμερα παίζει πολύ μικρότερο ρόλο από ό,τι σε
οποιαδήποτε στιγμή του παρελθόντος. Εχοντας αυτό υπόψη, σε έναν
κόσμο που αλλάζει τόσο γρήγορα, η προσαρμοστικότητα και η ικανότητά
μας να λειτουργούμε κάτω από χαοτικές συνθήκες είναι σίγουρα
προσόν. Επίσης, στο διεθνές περιβάλλον προσόν αποτελεί και η
σχετικά μετριοπαθής εικόνα της Ελλάδας. Από την άλλη, η παιδεία των
Ελλήνων δεν ακολουθεί τις εξελίξεις και, βέβαια, το να έχεις την
υποχρέωση συναναστροφής με το ελληνικό κράτος είναι πάντα ένα
εμπόδιο που διογκώνεται όσο οι ρυθμοί της ζωής γίνονται πιο
απαιτητικοί.
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει κολλημένος
σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Ο πολιτισμός είναι ιδιότυπο «προϊόν» μια και η ποιότητα είναι
πάντοτε πιο σημαντική από την ποσότητα. Ο Ελληνας σαφώς και παράγει
πολιτισμό, αλλά πρωτίστως «καταναλώνει» χωρίς να τον απασχολεί
ιδιαίτερα η ποιότητα. Επενδύει άτσαλα και ελλιπώς στην παιδεία, την
οποία μπερδεύει με την επαγγελματική κατάρτιση, υπονομεύοντας έτσι
τη μελλοντική «παραγωγή».
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται στον σύγχρονο
κόσμο;
Ψάχνουν να την βρουν, ταλαντευόμενοι ανάμεσα στη φολκλόρ
εσωστρέφεια και τον εγωκεντρισμό τους και τη δυναμική εξωστρέφεια
που επιβάλλει η σύγχρονη πραγματικότητα. Ελπίζω να τείνουμε στη
δεύτερη.
Το ελληνικό μου «γιατί» κι ένα «πρέπει» που πέταξα.
«Γιατί» θα πρέπει να περιφρονούμε συστηματικά τους θεσμούς;
Παρατηρώντας από μακριά καταλαβαίνει κανείς πόσο μεγάλη ζημιά
κάνουμε στους εαυτούς μας αντιμετωπίζοντας τους θεσμούς σαν να
είναι από λάστιχο κατά το εκάστοτε δοκούν. Εάν κάτι δεν μας
πηγαίνει καλά θα «πρέπει» να φταίει κάποιος εξωτερικός παράγοντας.
Η κλασική ελληνική μανία καταδίωξης: όλοι συνωμοτούν εναντίον μας
για να μη μας αφήσουν να εκπληρώσουμε αυτό για το οποίο είμαστε
γενετικώς δικαιωματικά προορισμένοι…
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Ταλαντεύομαι μεταξύ του Καβάφη για την «Ιθάκη» και του Ελύτη για
το «Αξιον Εστί».
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Η τέχνη στην αναζήτηση της λεπτής ισορροπίας που χαρακτηρίζει
την ελληνική φιλοσοφία ζωής. Αξία διαχρονική που γίνεται όλο και
πιο επίκαιρη καθώς οι προσωπικοί στόχοι θολώνουν από τους
επιταχυνόμενους ρυθμούς ζωής.
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Στις παρυφές της Ευρώπης με προορισμό κάτι σαν τη Φλόριντα της
Μεσογείου. Με σοβαρές επενδύσεις στο ανθρώπινο δυναμικό,
εξωστρέφεια, σεβασμό στο περιβάλλον, ο προορισμός μπορεί να γίνει
πιο θελκτικός…
* Ο Μιχάλης Μπλέτσας είναι διευθυντής Πληροφορικής του
Εργαστηρίου Μέσων Επικοινωνίας (Media Lab) του Πανεπιστημίου ΜΙΤ
της Βοστώνης.
