EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Της Αννας Γριμάνη
H ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Eίναι ένα κράμα αισθήματος και συνείδησης. Είναι η αγάπη για τη
χώρα μας και η επίγνωση μιας πολιτιστικής παράδοσης που διαρκεί
περισσότερα από 2.500 χρόνια.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Τη μυρωδιά του γιασεμιού μετά τη δύση του ηλίου.
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Ο Ελληνας που πρωτοπορεί στην επιστήμη ή στην τέχνη.
Αυτό που με «χαλάει».
Κυρίως δύο πράγματα: το μειωμένο αίσθημα προσωπικής ευθύνης –
όταν κάτι πάει στραβά, συνηθίζουμε να ρίχνουμε την ευθύνη σε άλλους
ή στην κακή περίσταση, αλλά ποτέ στον εαυτό μας. Και το μειωμένο
αίσθημα κοινωνικής συνείδησης – όπως λέμε «ο Ελληνας είναι
νοικοκύρης μόνο μέσα στο σπίτι του». Με μικρές προσωπικές θυσίες,
θα βελτιώναμε τη ζωή όλων μας, συμπεριλαμβανομένης και της δικής
μας.
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Προσόν να έχεις γεννηθεί και μεγαλώσει σε μια πανέμορφη χώρα, με
μακρά και ένδοξη ιστορία κι έναν πολιτισμό που αποτελεί τα θεμέλια
της σύγχρονης Ευρώπης.
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει κολλημένος
σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Ναι, ο σύγχρονος Ελληνας παράγει πολιτισμό: δύο Νομπέλ
Λογοτεχνίας, σύγχρονη μουσική, φημισμένη στην Ευρώπη και την
Αμερική, η διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων είναι τα κυριότερα
σύγχρονα πολιτισμικά μας παραδείγματα.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται στον σύγχρονο
κόσμο;
Με την «ατομική» τους ταυτότητα. Ο καθένας ανάλογα με το
χαρακτήρα του, τις επιδόσεις του, τις επιτυχίες και τα πιστεύω
του.
Το ελληνικό μου «γιατί» κι ένα «πρέπει» που πέταξα.
Γιατί να μη συνεργαζόμαστε καλύτερα μεταξύ μας και να
πετυχαίνουμε περισσότερα στο εξωτερικό, απ’ ό,τι στη χώρα μας;
Γιατί δεν αναλογιζόμαστε ότι μπορεί κι εμείς να σφάλλουμε σε
κάποιες αντιλήψεις μας, ώστε να αντιμετωπίζουμε και τις καταστάσεις
με περισσότερη μετριοπάθεια;
Οσο για το «πρέπει» που πέταξα; Ισως τα μικρά «πρέπει», γιατί το
αίσθημα της υποχρέωσης «να προσφέρω κάτι στην κοινωνία», είναι για
μένα ένα μεγάλο «πρέπει», με το οποίο μεγάλωσα και το ταυτίζω με
την έρευνά μου, συνεπώς δεν σκέφτηκα ποτέ να το πετάξω.
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Ο Σεφέρης απηχεί εντονότερα μέσα μου. Από τον Βασιλιά της Ασίνης
ακόμη θυμάμαι μερικούς στίχους: «…υπάρχουν άραγε ανάμεσα στις
χαλασμένες τούτες γραμμές / η κίνηση του προσώπου / αυτών που
απόμειναν σκιές κυμάτων…».
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
«Μη μου στερείς αυτό που δεν μπορείς να μου δώσεις», όπως είπε ο
Διογένης στον Μέγα Αλέξανδρο.
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Η οδός της Επιστήμης.
* Ο Θάνος Χαλαζονίτης είναι καθηγητής και ερευνητής στη Μοριακή
Βιολογία και Βιοχημεία του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου (HUG) της
Γενεύης.
