EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Της Αννας Γριμανη
H ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Είναι συνείδηση που αποκτάται με βιώματα από την ελληνική
οικογένεια και με τη μελέτη της ιστορίας του έθνους μας. Από την
αρχαιότητα ώς τα χρόνια της τουρκικής σκλαβιάς και τη νεότερη εποχή
της Ελλάδας, είναι συγκλονιστικό να σκεφτεί κανείς πώς η
ελληνικότητα διατηρήθηκε από γενιά σε γενιά, από τους Ελληνες του
κόσμου, ώς τα πέρατα της οικουμένης.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Το γαλάζιο της ελληνικής θάλασσας τα πρωινά και το κυματάκι όπως
ακούγεται να σκάει στην ακρογιαλιά.
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Ο πολυμήχανος Ελληνας, ο Οδυσσέας. Ο Ελληνας που δουλεύει σκληρά
και, σε πρόσφορο έδαφος, διαπρέπει, που θέλει την καλύτερη μόρφωση
για τα παιδιά του και κάνει θυσίες για να το πετύχει! Ο Ελληνας που
προωθεί, στο εξωτερικό κυρίως, την επιστήμη και την τεχνογνωσία και
που εντός Ελλάδας -το 2004 με τους Ολυμπιακούς Αγώνες- έδειξε, έστω
και για λίγο, ένα άλλο επίπεδο δουλειάς και συμπεριφοράς.
Αυτό που με χαλάει.
Η σημερινή κατάσταση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και η έλλειψη
οργανωμένης έρευνας, ώστε να είναι δυνατόν να επιστρέψουν στον τόπο
τους επιφανείς Ελληνες επιστήμονες, η έλλειψη στόχου για να
εξελιχθούμε στα πεδία της τεχνολογίας και της βιομηχανίας. Με
χαλάει η «εγκεφαλική αιμορραγία» του κράτους, που διώχνει τα δυνατά
μυαλά και δυσκολεύει τόσο τις συναλλαγές του Ελληνα πολίτη με τον
δημόσιο τομέα. Με τρελαίνει η ιδέα ότι ιστορικά είμαστε οι πρώτοι
που αναπτύξαμε επιστήμες, όπως η Ιατρική, και σήμερα δεν είμαστε
πρωτοπόροι.
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Είναι προσόν, εφόσον έχεις επίγνωση της ιστορικής σου
κληρονομιάς και σαν «πυξίδα» την ακολουθείς, ώστε να διακριθείς –
από την αρχαιότητα, οι Ελληνες έζησαν με το «αιέν αριστεύειν».
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει
προσκολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Ο σύγχρονος Ελληνας παράγει πολιτισμό και διακρίνεται στην
τέχνη, αλλά αναμφίβολα παράγει και ένα σημαντικότατο επιστημονικό
και ερευνητικό έργο στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια της Ευρώπης και των
ΗΠΑ, όπου οι Ελληνες μεγαλουργούν, έχοντας πάντα τη νοσταλγία της
επιστροφής.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο
κόσμο;
Με την ελληνική τους ταυτότητα, αυτή που παραδειγματικά κρατούν
την εποχή της παγκοσμιοποίησης. Είναι συγκινητική η στάση των
Ελλήνων της Διασποράς, στην προσπάθειά τους να διατηρήσουν την
ελληνική γλώσσα και την αφοσίωσή τους στα έθιμά μας. Για τη νέα
γενιά, βέβαια, που δεν έχει γνώση της αρχαίας ελληνικής και ούτε
της ιστορίας, νομίζω ότι το ζήτημα της ταυτότητας κλονίζεται – δεν
κατανοούν ακριβώς τη βαρύτητα του να είσαι Ελληνας. Στη σύγχρονη
πραγματικότητα, οι Ελληνες είμαστε πολίτες του κόσμου με εθνική
ταυτότητα, που εξαρτάται από τον καθένα μας πόσο θέλει να τη
διατηρήσει.
Το ελληνικό μου «γιατί» και ένα «πρέπει» που πέταξα.
Γιατί οι Ελληνες να διαπρέπουν στα πανεπιστήμια του εξωτερικού
και γιατί να μη δημιουργούνται ερευνητικά κέντρα στην Ελλάδα –
κοιτίδα των γραμμάτων, της επιστήμης και του πολιτισμού; Το πρέπει
που πέταξα είναι το «πρέπει να περιμένεις» σε κάθε συναλλαγή μου με
το ελληνικό Δημόσιο – αρνούμαι να συμβιβαστώ ότι πρέπει να περιμένω
μήνες για να βάλω τηλέφωνο στο σπίτι μου!
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Ο Ελύτης και ο Σεφέρης, χωρίς να ξεχνώ τον Διονύσιο Σολωμό του
εθνικού μας ύμνου.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Η ελληνική παιδεία. Η αλήθεια των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων.
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
H ιστορική τους διαδρομή, όπως αποτυπώνεται, με κυρίαρχη
παρουσία, μέσα από πολέμους και εθνικές συμφορές. Από τη
Μικρασιατική Καταστροφή ώς το δράμα της Κύπρου και το ζήτημα της
Μακεδονίας -που μας κρατάει σε εγρήγορση- στην Οδό των Ελλήνων,
διαφυλάσσονται οι αξίες και ο πολιτισμός των προγόνων μας.
* Η κ. Πολυξένη Κουτκιά-Μυλωνάκη είναι ενδοκρινολόγος
(Νευροενδοκρινολογικό τμήμα Γενικού Νοσοκομείου Μασαχουσέτης,
Βοστώνη) και τ. λέκτορας του Πανεπιστημίου Harvard.
