EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Της Αννας Γριμανη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Η ελληνικότητα είναι συνείδηση θεμελιωμένη σε ιστορική
επισκόπηση και στα ήθη και έθιμα με τα οποία μεγαλώσαμε. Αυτός ο
ευρύτερος ορισμός είναι η δύναμη που επέτρεψε την εξάπλωση του
ελληνισμού, ιδίως στους ελληνιστικούς χρόνους, σε πολλές ομάδες
ανθρώπων. Το αίσθημα είναι παράγωγο της συνείδησης, όταν
ταυτοποιηθούμε με την ελληνική κοινότητα, ένα αίσθημα όμως που
γίνεται κινητήρια δύναμη και ωθεί τους Ελληνες σε
δημιουργικότητα.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Ενα ελληνικό νησάκι, τόσο μικρό, που δεν χρειάζεσαι καν
αυτοκίνητο για να το διασχίσεις από τη μία άκρη στην άλλη, ωστόσο η
θάλασσά του φαίνεται να σε ενώνει με τον υπόλοιπο κόσμο και το
νησάκι να είναι ο ομφαλός της Γης!
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Ο Οδυσσέας, που ταξιδεύει ανήσυχος σε νέες στεριές και θάλασσες
με στόχο του, πάντα, την παλιννόστηση, την επάνοδο στις ρίζες
του.
Αυτό που με χαλάει.
Η έλλειψη επαγγελματισμού στη σύγχρονη Ελλάδα – έχει ποτέ
αρνηθεί ταξί να σας πάρει επειδή δεν πάτε προς τη δική του «σωστή»
κατεύθυνση; Απ’ ό,τι ξέρω, μόνο στην Ελλάδα συμβαίνει αυτό.
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Μεγάλο προσόν, με την προϋπόθεση ότι η επίγνωση της ιστορικής
κληρονομιάς σε κάνει να θέλεις να γίνεις αντάξιός της και όχι να
επαναπαυτείς σε αυτήν. Ο κόσμος όλος παραμένει θαμπωμένος από την
ελληνική παράδοση και σου ανοίγει τις πόρτες.
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει
προσκολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Το πολιτισμικό κέντρο βάρους έχει μετατοπιστεί από την Ελλάδα σε
άλλα μέρη, παγκόσμια. Ο Ελληνας που το αποδέχεται, φέροντας μέσα
του μια μακρά παράδοση πολιτισμικών συμβολών, μπορεί και γίνεται
παραγωγικός. Αλλιώς, καταλήγει απλώς θύμα μιας ενδοσκοπικής
αρχαιοπληξίας.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο
κόσμο;
Υπάρχουν πολλαπλές ταυτότητες: του φοβισμένου ταξιδιώτη, του
απόγονου του Πλάτωνα, του μάγκα Ζορμπά αλλά και του υπεύθυνου
πολίτη της Γης, που θέλει να κάνει τον ελληνισμό του σεβαστό σε
όλους. Καμιά φορά, είναι θέμα τύχης σε ποιο περιβάλλον θα βρεθείς
και θα σε επηρεάσει στην επιλογή της ταυτότητάς σου.
Το ελληνικό μου «γιατί» και ένα «πρέπει» που πέταξα.
Γιατί να είναι τόσο στενόκαρδοι μερικοί σημερινοί Ελληνες στους
γείτονες λαούς; «Γιατί» να μη γίνει μια αριστούχος Αλβανίδα
σημαιοφόρος – την ελληνική σημαία θα σηκώσει. Πέταξα το «πρέπει» να
θυμόμαστε (διάβαζε «να ζούμε») κυρίως το παρελθόν, καθώς ο εχθρός
του περασμένου αιώνα ίσως να είναι ο πιο χρήσιμος φίλος του
σήμερα.
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Αναμφισβήτητα ο Καβάφης. Ζώντας μακριά από το θόρυβο της
ελλαδικής καθημερινότητας και κοντά στα κέντρα της ελληνιστικής
εποχής, ο Αλεξανδρινός ποιητής αναγνώρισε και εξέφρασε αιώνιες
ιδέες.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Αμφιβάλλω εάν υπάρχουν αδιαπραγμάτευτες αλήθειες, υποπτεύομαι
ότι κρύβουν δογματισμό. Αλλά το ελληνικό πνεύμα είναι νοοτροπία
ανοιχτή σε κάθε ερώτημα και ίσως η πίστη μου σε αυτό να είναι η
αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου…
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Η αρχαία ελληνική γραμματεία είναι ανεξίτηλη σφραγίδα στο
παγκόσμιο γίγνεσθαι. Από εκεί και πέρα η οδός των σύγχρονων Ελλήνων
χαράχτηκε από τις θετικές συμβολές Ελλήνων που έζησαν ανάμεσα σε
ξένους ανά τους αιώνες και τους χειρίστηκαν, συνήθως, με ηπιότητα
και γενναιοδωρία. Το αποτέλεσμα αυτής της στάσης προδιαθέτει
ευνοϊκά το διεθνές κοινό που βλέπει τους Ελληνες με εμπιστοσύνη και
τους κάνει αποδεκτούς σε όλους τους τομείς, επιστημονικούς,
τεχνικούς, εμπορικούς, ακόμη και πολιτικούς, σε διεθνές επίπεδο.
Σημαντική προϋπόθεση από τη μεριά μας είναι: οι Ελληνες να
επιδοθούν σε σκληρή εργασία αντί για συζήτηση καφενείου και να
κάνουν έντιμες συναλλαγές αντί για άρπα-κόλλα. Θα μπορέσουμε να
ξεπεράσουμε τις αδυναμίες μας και να το κατορθώσουμε;
*Ο κ. Παναγιώτης Παπαμιχάλης είναι καθηγητής Ηλεκτρολογίας στο
πανεπιστήμιο SMU, στο Ντάλας του Τέξας. Διετέλεσε επίσης διευθυντής
ερευνητικών κέντρων της Texas Instruments (Ντάλας και Ιαπωνία) και
πρόεδρος του διεθνούς επιστημονικού οργανισμού IEEE Signal
Processing Society.
