Εμμανουήλ Πάσχος
«Οι Ελληνες θα ξεπεράσουν την κρίση και θα πετύχουν»
Tης Αννας Γριμανη
EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Και τα δύο δεν ξέρω αν μπορείς να ξεχωρίσεις το αίσθημα από τη
συνείδηση. Ελληνικότητα για μένα είναι η διαχρονικότητα της
ελληνικής παράδοσης: μελετούμε τα ελληνικά κείμενα, περπατάμε στο
ίδιο χώμα, πηγαίνουμε στους ίδιους ναούς, μιλάμε την ίδια γλώσσα,
είμαστε Ελληνες.
Πώς φτάνει σ’ εσάς η κρίση της Ελλάδας;
Μαθαίνω την κατάσταση από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Η κρίση είναι
πολύ αισθητή όταν επισκέπτομαι την Ελλάδα. Βλέπω καταστήματα
κλειστά και ακούω από πολλούς ανθρώπους ότι δεν μπορούν να καλύψουν
τις καθημερινές ανάγκες τους.
Ποιος φταίει;
Η άγνοια του λαού και η αμάθεια των ιθυνόντων. Χρόνια τώρα
λαμβάνονται αποφάσεις χωρίς να υπολογίζονται οι συνέπειες και χωρίς
να είναι πληροφορημένος ο κόσμος σε πολλά επίπεδα. Οι περισσότερες
συζητήσεις γίνονται για τις εντυπώσεις και όχι επί της ουσίας.
Σίγουρα πρέπει να εξυγιανθεί ο κρατικός μηχανισμός, να
δημιουργηθούν νέες παραγωγικές μονάδες. Οσο για τα μέσα ενημέρωσης,
έχουν πολλή δουλειά μπροστά τους.
Ο,τι με απογοητεύει.
Η έλλειψη διαφάνειας και ευθύτητας τόσο στις κρατικές όσο και στις
προσωπικές συναλλαγές και σχέσεις. Επίσης, οι καφετέριες γεμάτες
από νέους και νέες, που σπαταλούν άσκοπα το χρόνο τους.
Πώς φαντάζεστε τον Ελληνα της εποχής μετά την κρίση;
Το τι φαντάζομαι και τι επιθυμώ είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Οι
Ελληνες πρέπει να ασχοληθούν με νέες τεχνολογίες. Η παραγωγή
ενέργειας δίνει μια τέτοια ευκαιρία – χρειάζεται εκπαίδευση και
πρακτική κατάρτιση. Οι κλασικές πηγές εισοδήματος, η αλιεία, ο
τουρισμός, είναι τομείς που μπορούν να αναπτυχθούν περαιτέρω. Σε
όλα αυτά χρειάζονται νέα εκπαίδευση, γνώσεις και πείρα σε διεθνές
επίπεδο, κάτι που είναι σε θέση να αποκτήσουν οι Ελληνες.
Ονειρεύομαι να ξεφυτρώνουν στις επαρχίες, μακριά από τις μεγάλες
πόλεις, νέες μικρές εταιρείες, με παραγωγικές μονάδες ποιότητας και
έρευνα για τη βελτίωση προϊόντων. Ετσι, θα μπορούμε να
συναγωνιστούμε σε διεθνές επίπεδο.
Παράγει πολιτισμό ο σημερινός Ελληνας ή είναι προσκολλημένος
σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Σε κάθε γωνιά της Γης, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας,
βρίσκεις επιτυχημένους Ελληνες. Επιπλέον, αρκετοί είναι πρωτοπόροι
σε σημαντικά θέματα αιχμής. Στον δικό μου κλάδο, της Φυσικής, έχουν
κάνει βασικές ανακαλύψεις. Η απλή ρητορική για τους προγόνους μας
είναι άγονη, αλλά σοβαρές μελέτες με εμβάθυνση παράγουν λύσεις και
συμβάλλουν στον πολιτισμό. Ενα παράδειγμα από το πρόσφατο παρελθόν:
στην εποχή του Διαφωτισμού, Ελληνες διανοούμενοι, πολλοί από αυτούς
κληρικοί, έφεραν την Αστρονομία και τις θετικές επιστήμες στους
σκλαβωμένους Ελληνες και αφύπνισαν την εθνική συνείδηση. Οι
επόμενες γενιές αντιπροσωπεύονται, μεταξύ άλλων, από τους αστέρες
τους Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή, Γεώργιο Παπανικολάου, Κωνσταντίνο
Παπαπέτρο κ.ά. Σήμερα έχουμε πρωτοπόρους δημιουργούς και ερευνητές,
οι οποίοι θα μπορούσαν να βοηθήσουν σημαντικά.
H αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Οι Ελληνες θα ξεπεράσουν την κρίση και θα πετύχουν.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Ενα μαντίλι και ένα γράμμα από τη μητέρα μου όταν έφυγα από την
Ελλάδα.
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Φαντάζομαι τους Ελληνες ενωμένους σαν ένα μικρό και ανεπτυγμένο
έθνος με τη δική του προσφορά στην οικογένεια των εθνών. Ελπίζω να
περάσουμε τα δύσκολα χρόνια προσαρμογής και να κρατήσουμε τα καλά
χαρακτηριστικά μας. Οταν ο Ελληνας κατανοήσει τι είχε, τι έχει και
τι του πρέπει, τότε θα κάνει τις απαιτούμενες θυσίες. Γι’ αυτόν το
σκοπό πρέπει να δουλέψουμε όλοι μαζί.
* Ο Εμμανουήλ Πάσχος είναι ομότιμος καθηγητής Θεωρητικής Φυσικής
του Πανεπιστημίου Ντόρτμουντ στη Γερμανία και αντεπιστέλλον μέλος
της Ακαδημίας Αθηνών.
