Δημήτριος Μόνος
«Με απογοητεύει να ρέουν θησαυροί από το ελληνικό σώμα και να
επαιτούμε»
Tης Αννας Γριμανη
EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Ελληνικότητα είναι η συμμετοχή στην ελληνική παιδεία (Ισοκράτης).
Αν αυτό σημαίνει «εν γνώσει», δεν μπορεί παρά να είναι συνείδηση.
Αν το αίσθημα δεν αποκλείει το «εν γνώσει», τότε θα μπορούσε να
είναι και αίσθημα, καθώς αυτό είναι η φυσική εξέλιξη μιας βαθιάς
γνώσης.
Πώς φτάνει σ’ εσάς η κρίση της Ελλάδας;
Σαν μια μεγάλη απογοήτευση. Είναι πρωτίστως κρίση ήθους, που
ιστορικά προηγείται κάθε άλλης κρίσης. Κυρίως να ανησυχούμε γιατί
οι ιθύνοντες δεν έχουν συλλάβει τις διαστάσεις της. Η Ελλάδα ποτέ
δεν λειτούργησε σωστά ως κράτος και οι διεθνείς πιέσεις σε ταχύτητα
και μεγέθη δεν θα επιτρέψουν να συνεχίσει να υπάρχει ως ασθενής. Η
κρίση είναι είτε μια ευκαιρία εξέλιξης και ανόδου είτε η απαρχή
μιας ανεπίστρεπτης κατηφορικής πορείας. Δεν υπάρχει πλέον ευθεία
οδός.
Ποιος φταίει;
Ευθύνη έχουμε όλοι. Ωθούμενοι από ένα ισχυρό αίσθημα
αυτοσυντήρησης, σε ένα σύστημα δίχως κανόνες, οι προηγούμενες
τακτικές μας ίσως εξασφάλιζαν ένα βραχυπρόθεσμο ατομικό «βόλεμα» –
πρακτική που έπρεπε να ξέρουμε ότι, σε βάθος χρόνου, είναι ασύμβατη
με το σύγχρονο διευρυμένο σύστημα λειτουργίας και με τις παγκόσμιες
συνδέσεις .
Πώς φαντάζεστε τον Ελληνα της εποχής μετά την κρίση;
Οι Ελληνες επαναλαμβάνουν τα ίδια λάθη. Η μεταφορά της αποκτηθείσας
γνώσης είναι υπόθεση παιδείας- και οφείλει να λειτουργήσει η
παιδεία. Δεν ελπίζω σε τίποτα καλύτερο εάν δεν ενεργοποιηθούν οι
ζωηφόρες πηγές του ελληνισμού, που είναι οικουμενικός, και ως
τέτοιος πρέπει να κατανοηθεί. Το παράλογο είναι ότι το μπορούμε και
δεν το προσπαθούμε, διότι οι ηγέτες μας είναι μέτριοι και τα λόγια
αυτά τους φαίνονται ξένα.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Αμέτρητες ψηφίδες από γεύσεις, αρώματα, ήχους, εικόνες, ανθρώπινες
σχέσεις που συνθέτουν την ουσία του «είναι» μου.
Η υπέροχη εκδοχή των Ελλήνων.
Να δημιουργούν πολιτισμό για χιλιετίες. Να αναζητούν επίμονα
τρόπους ανόρθωσης του ανθρώπου, με τις τέχνες, τις επιστήμες, τη
γλώσσα, τη δημοκρατία. Ολα λειτουργούν για τον άνθρωπο και
συνοψίζονται χτίζοντας ναούς όπως τον Παρθενώνα και την Αγία Σοφία,
αφιερωμένους στη Θεία Σοφία. Η κρίση αυτή, έστω θανατηφόρα για το
κράτος, αγγίζει μόνο το φλοιό του ελληνισμού.
Ο,τι με απογοητεύει.
Να είμαστε άρχοντες και να το αγνοούμε, να ρέουν θησαυροί από το
ελληνικό σώμα και να επαιτούμε. Η έλλειψη θάρρους να αναλάβουμε την
ευθύνη της μοίρας μας και το να υποστηρίζουμε ότι πάντα φταίνε
άλλοι – έστω κι αν φταίνε.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο
κόσμο;
Αποτελούμε ένα μωσαϊκό εκτυφλωτικού φωτός και απύθμενου σκότους.
Γνωστοί για έναν ασύγκριτο πολιτισμό, γνωστοί και για τα μεγάλα
πάθη, που μπορεί να συντρίψουν τα πάντα.
Παράγει πολιτισμό ο σημερινός Ελληνας ή είναι προσκολλημένος
σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Παράγει, και αυτό συμβαίνει όταν βιώνουμε τον πολιτισμό που ήδη
έχουμε. Η προσκόλληση σε μια όχι ενεργή και παρούσα ελληνικότητα
είναι συμβιβασμένη και ανεπαρκής, αλλά είναι μια ενοχοποιητική
υπενθύμιση – φανταστείτε να μην υπήρχε ούτε καν αυτή…
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Ο ελληνισμός, που απαντά σε καίρια προβλήματα του ανθρώπου έχοντας
λύσει τα δύσκολα αλλά όχι τα εύκολα. Η υπεροχή του, με την ανάγκη
να μπολιαστεί και με νέα στοιχεία, που του λείπουν.
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Η πεμπτουσία του ελληνικού πολιτισμού είναι η γλώσσα μας. Οι λέξεις
και το νόημά τους, φαναράκι στο βαθύ σκοτάδι του σύγχρονου
πολιτισμού. Οφείλουμε να λειτουργούμε σαν δείκτες πορείας για όλη
την ανθρωπότητα. Εχουμε συλλάβει άραγε ποιοι είμαστε και πού μπορεί
να πάμε;
* Ο Δημήτριος Μόνος είναι καθηγητής στο τμήμα Παθολογοανατομίας και
Εργαστηριακής Ιατρικής, διδάσκει Ανοσολογία και Γενετική στην
Ιατρική Σχολή του πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια και είναι
διευθυντής του Εργαστηρίου Ανοσογενετικής στο Children’s Hospital
of Philadelphia.
