Ιάννης Αϋφαντής
«Η ελληνικότητα μπορεί να γίνει και βαρίδι»
Tης Αννας Γριμανη
EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Μερικές φορές το παρακάνουμε εμείς οι Ελληνες και καταλαβαίνω το
γιατί. Νιώθεις εξόριστος που βρίσκεσαι στο εξωτερικό, όταν ξέρεις
τη σημασία τού να είσαι Ελληνας. Αλλά αυτή η ελληνικότητα είναι τα
πάντα και τίποτε… Αίσθημα που μπορεί να σε ανεβάσει μέχρι την
κορυφή και την άλλη στιγμή… βαρίδι που σε σπρώχνει στο βυθό.
Πώς φτάνει σε εσάς η κρίση της Ελλάδας;
Φτάνει από παντού: internet, τηλεόραση, εφημερίδες, οι γονείς μου
στο τηλέφωνο, ο φίλος μου που δεν βρίσκει δουλειά – δυστυχώς, δεν
μπορώ να κρυφτώ… Πονάω όταν μη Ελληνες γνωστοί ακούν συχνά για την
πατρίδα μου τις δύο λέξεις «golden dawn» (Χρυσή Αυγή).
Ποιος φταίει;
Δυστυχώς, φταίνε πολλοί, δεν είναι μόνο τα ξένα κέντρα αποφάσεων
και οι πολιτικοί – που σαφώς φταίνε. Είναι μια κουλτούρα βολέματος,
η οποία βασίλευε στην Ελλάδα τουλάχιστον… από τη μέρα που γεννήθηκα
– υποπτεύομαι και από πριν. Ισως τώρα, σε αυτήν τη φάση της κρίσης,
να κοιταχτούμε όπως πρέπει στον καθρέφτη.
Πώς φαντάζεστε τον Ελληνα της εποχής μετά την κρίση;
Εάν τον σκεφτώ αισιόδοξα, τον φαντάζομαι ενδυναμωμένο, πιο σοφό και
αυτάρκη, έτοιμο ν’ αντιμετωπίσει υπεύθυνα τους άλλους και τον εαυτό
του. Δεν είμαι, όμως, ακόμα τόσο αισιόδοξος…
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Καλοκαίρι μεσημέρι δίπλα στη θάλασσα με 30 – 35° C, σκιά πουθενά
και ο ελληνικός ήλιος να σε κάνει να νιώθεις πιο δυνατός…
Η υπέροχη εκδοχή των Ελλήνων.
Δεν είναι μόνο μία, είναι οι τόσες εκδοχές των Ελλήνων από τη
διαδρομή στην ιστορία τους έως την καθημερινότητά τους, από τον
Οδυσσέα έως τον απλό υπερήφανο Ελληνα – περιπτώσεις που μας δίνουν
το κουράγιο ν’ αγωνιστούμε και να νικήσουμε.
Ο,τι με απογοητεύει.
Από πού ν’ αρχίσω, αλήθεια; Η βία στον αθλητισμό, στην πολιτική,
στην καθημερινή ζωή, στις σχέσεις με όσους δεν μοιάζουν με εμάς. Η
έλλειψη πολιτισμού. Και, κυρίως, ότι μια γενιά νέων Ελλήνων
κινδυνεύει να μείνει χωρίς δουλειά, χωρίς παιδεία, χωρίς ελπίδα και
χωρίς αύριο…
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο
κόσμο;
Με μια ταυτότητα που τη χαρακτηρίζουν «προσόντα». Βλέπω φοιτητές,
επιστήμονες, αθλητές, καλλιτέχνες που ξεχωρίζουν. Βλέπω τους νέους
Ελληνες που δουλεύουν στο εργαστήριό μου και τους θαυμάζω!
Διερωτώμαι πώς θα τους επηρεάσει η κρίση και αν μπορώ να κάνω κάτι
άλλο για να βοηθήσω.
Παράγει πολιτισμό ο σημερινός Ελληνας ή είναι προσκολλημένος
σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Πολιτισμός παράγεται κάθε μέρα και είναι αξιοπρόσεκτο για τις
περιπτώσεις εκείνων που δημιουργούν κάτω από τέτοιες δύσκολες
συνθήκες. Ομως δεν προβάλλεται όσο πρέπει αυτός ο ποιοτικός
πολιτισμός. Για παράδειγμα… άνοιξε την ελληνική τηλεόραση και
κλείσε την αμέσως! Υπάρχει πολιτισμός που σήμερα εξάγουμε; Υπάρχει
η Ελλάδα -με εξαιρέσεις βέβαια- στον ευρύτερο κόσμο;
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Ξέρω από πού έρχομαι, ξέρω την απίστευτη πολιτιστική κληρονομιά της
χώρας μου, τον ήλιο της, την ιστορία της, τους παππούδες που ήταν
πρόσφυγες, τους γονείς που τα έβαλαν όλα στην άκρη για να
σπουδάσουν τον αδελφό μου κι εμένα, τους ήρωες καθηγητές μου στην
Κρήτη, τους παιδικούς φίλους που βλέπω δύο φορές το χρόνο και δεν
έχει αλλάξει τίποτε. Το μέλλον που θα το παλέψουμε…
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Η Οδός που διαμόρφωσε η παιδεία και ο ελληνικός πολιτισμός. Μόνον
αυτό. Η αρχαιότητα και το μέλλον της Ελλάδας. Με ανοιχτά παράθυρα
επικοινωνίας, ας κοιτάξουμε όλους τους απέξω, φίλους κι εχθρούς,
πλούσιους ή φτωχούς, ισχυρούς ή αδύναμους, λευκούς ή μαύρους – θα
τους χρειαστούμε μια μέρα…
* O Ιάννης Αϋφαντής είναι καθηγητής στο τμήμα Παθολογίας της
Ιατρικής Σχολής του New York University (NYU School of Medicine –
Howard Hughes Medical Institute) στη Νέα Υόρκη.
