Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Οι υπεύθυνοι της κλινικής ανέμεναν έφοδο της αστυνομίας και πάσχιζαν να εξαφανίσουν κάθε ίχνος παράνομης δραστηριότητας. Νοσηλευτές έκρυψαν έγγραφα σε μαύρες σακούλες και επιβίβασαν σε αυτοκίνητα έξι νεφροπαθείς, έναν σε αναπηρικό αμαξίδιο και τους υπόλοιπους με ρόμπες που κάλυπταν τους ορούς. Τους κράτησαν στα οχήματα επί πέντε ώρες, κάνοντας κύκλους στο Νέο Δελχί, μέχρι να ολοκληρωθεί η έρευνα.

«Θέλαμε να γυρίσουμε στην Ελλάδα όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, να τελειώσει ο εφιάλτης», λέει η Μαρία-Λουίζ Χαραλάμπη που συνόδευσε τον σύζυγό της στην Ινδία το 2007, σε μια αποστολή για να σώσει τη ζωή του. «Μπορεί να πέρασαν δέκα χρόνια από τότε, αλλά είμαι ακόμα αναστατωμένη».

Πρόσφατα η «Κ» παρουσίασε άγνωστες πτυχές της εμπλοκής Ελλήνων σε κύκλωμα εμπορίας νεφρών με έδρα την Ινδία. Στις 17 Ιουλίου 2017, το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Αθηνών επέβαλε ποινή φυλάκισης εννέα ετών σε 50χρονη έμπορο από τη Δυτική Αττική που κατηγορείται ότι λειτουργούσε ως μεσάζουσα. Εκκρεμεί η εκδίκαση της υπόθεσης σε δεύτερο βαθμό.

Από το 1994 μέχρι και το 2008, απογοητευμένοι από τις ελλείψεις μοσχευμάτων, 48 Ελληνες ταξίδεψαν στην Ινδία αναζητώντας μόσχευμα επί πληρωμή. Εννέα πέθαναν μετά την επέμβαση και σε τέσσερις απορρίφθηκε το μόσχευμα. Ενας εξ αυτών ήταν και ο Σπύρος Χαραλάμπης.

Μετά τη δημοσίευση της έρευνας, η σύζυγός του επικοινώνησε με την «Κ» από τη Βόννη όπου ζει τα τελευταία χρόνια. Γνώρισε και αυτή τον Αμίτ Κουμάρ, τον επικεφαλής γιατρό του κυκλώματος. Στις συνολικά έξι εβδομάδες που πέρασε στην Ινδία, η κ. Χαραλάμπη κατέγραφε τα πάντα. Κράτησε λεπτομερές ημερολόγιο και φωτογράφισε τα δωμάτια, τις αίθουσες αναμονής, τα χειρουργεία.

Το υλικό που συγκέντρωσε και δημοσιοποιείται για πρώτη φορά παρέχει σπάνια πρόσβαση στις συνθήκες νοσηλείας όσων εμπιστεύθηκαν την τύχη τους στον Κουμάρ, τον γιατρό που αποκαλείται στην πατρίδα του «Δρ Τρόμος».

Τον Οκτώβριο του 2007 η κ. Χαραλάμπη και ο σύζυγός της συνάντησαν για πρώτη φορά τον Κουμάρ στην Αθήνα. Πρώην και μελλοντικοί ασθενείς του –περίπου 20 άτομα μαζί με τους συγγενείς τους– είχαν διοργανώσει γεύμα προς τιμήν του σε ταβέρνα της Αγίας Παρασκευής.

Την επομένη η κ. Χαραλάμπη τον επισκέφτηκε στο ξενοδοχείο «Τιτάνια» όπου διέμενε. Κάθισαν στο λόμπι και του έδειξε τις εξετάσεις του άντρα της. Έκανε αιμοκάθαρση από το 2003 και αναζητούσε απεγνωσμένα μόσχευμα. «Είδε τα χαρτιά και είπε ότι θα κόστιζε 42.000 ευρώ», λέει.

Αναχώρηση για Ινδία

Στις 6 Δεκεμβρίου 2007 το ζευγάρι αναχώρησε για το Νέο Δελχί, κουβαλώντας το ποσό σε μετρητά. Πήγαν μόνοι τους, χωρίς τη βοήθεια κάποιου μεσάζοντα, καθώς γνώριζαν αγγλικά και μπορούσαν να συνεννοηθούν. Ο ξενώνας όπου θα διέμεναν βρισκόταν στο προάστιο Γκουργκαόν, σε μια αναπτυσσόμενη περιοχή αποκλεισμένη με μπάρες στις εισόδους. Απείχε περίπου 20 λεπτά από την κλινική όπου γίνονταν οι αιμοκαθάρσεις και οι μεταμοσχεύσεις. Ένας ανήλικος μάγειρας από το Νεπάλ ετοίμαζε τα γεύματα για τους ασθενείς και τους συνοδούς τους, ενώ υπήρχε και αίθουσα με μπιλιάρδο για να σκοτώνουν το χρόνο της αναμονής.

Σχεδόν όλοι εκεί συστήνονταν στο ζευγάρι ως γιατροί και η κ. Χαραλάμπη ήταν δύσπιστη. «Έκαναν φιγούρα. Ηταν αδύνατον να είχαν αυτό τον ρόλο», λέει. «Θεέ μου, εάν κάποιοι από αυτούς είναι αληθινοί γιατροί τότε ίσως είμαι και εγώ», είχε γράψει τότε στο ημερολόγιό της.

Οι μέρες περνούσαν και οι συχνές διακοπές ρεύματος προκαλούσαν σε ορισμένες περιπτώσεις προβλήματα στην αιμοκάθαρση, καθώς δεν λειτουργούσαν πάντοτε οι εφεδρικές γεννήτριες.

Αυτό που ανησυχούσε όμως περισσότερο τους ασθενείς ήταν η μη έλευση του Κουμάρ. Ο ξενώνας είχε γεμίσει με νεφροπαθείς από Τουρκία, Ελλάδα (τουλάχιστον δύο Έλληνες ασθενείς βρίσκονταν εκείνη την περίοδο εκεί), Κροατία, αλλά ο γιατρός ήταν ακόμη στον Καναδά όπου ζούσε η οικογένειά του. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή παρέμενε στο Νεπάλ όπου διατηρούσε επίσης κλινική.

Η επέμβαση

Δέκα ημέρες προτού εμφανιστεί ο Κουμάρ, η κ. Χαραλάμπη δέχθηκε τηλεφώνημα από την Ελλάδα. Την πληροφόρησαν από το Λαϊκό Νοσοκομείο ότι είχε βρεθεί μόσχευμα. Σε αυτές τις περιπτώσεις καλούνται συνήθως τρεις ασθενείς και αναλόγως με την κατάσταση της υγείας του καθενός επιλέγεται ένας εξ' αυτών για την επέμβαση. Για το ζευγάρι των Ελλήνων όμως δεν υπήρχε γυρισμός. Είχαν ήδη εναποθέσει τις ελπίδες τους στον Ινδό γιατρό.

Τελικά, σχεδόν ένα μήνα μετά το ταξίδι τους από την Αθήνα στο Ν. Δελχί, εμφανίστηκε έξω από την κλινική η κόκκινη Μερσεντές του Κουμάρ. Ο Σπύρος Χαραλάμπης χειρουργήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2008. Η επέμβαση φάνηκε να πηγαίνει καλά. Ο δότης ήταν ένας νεαρός Ινδός.

Μεθυσμένος αναισθησιολόγος

Όπως θυμάται η σύζυγός του, η αίθουσα της εντατικής δεν πληρούσε κανόνες υγιεινής ή αποστείρωσης που θα άρμοζαν σε νοσοκομείο, ενώ ο αναισθησιολόγος ήταν συχνά μεθυσμένος.

Μάλιστα, μετά την επέμβαση τους πίεζαν να επισπεύσουν την αναχώρησή τους για Ελλάδα προκειμένου να εξυπηρετήσουν και τους υπόλοιπους ασθενείς που είχαν μαζευτεί. Όπως έχουν τονίσει νεφρολόγοι στην «Κ», είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο να μετακινηθεί ο μεταμοσχευμένος ασθενής τόσο άμεσα και για τόσο μακρινό ταξίδι. Kανονικά πρέπει να παραμένουν υπό παρακολούθηση στο νοσοκομείο για πολλές ημέρες.

Η κ. Χαραλάμπη λέει ότι έδωσε τις 42.000 ευρώ μία ημέρα πριν από τη μεταμόσχευση (τα χρήματα θα κάλυπταν τη διαμονή τους, τις αιμοκαθάρσεις, το χειρουργείο, ενώ δεν ήταν γνωστό το ποσό που θα κατέληγε στον δότη). Διαπίστωσε, όμως, ότι ανάλογα με τη χώρα διέφεραν και οι τιμές που ζητούσε ο Κουμάρ. Οι Τούρκοι πλήρωναν έως και 6.000 ευρώ λιγότερα.

Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, ο Σπύρος Χαραλάμπης εξετάστηκε στο Λαϊκό και δεν παρουσίασε κάποια επιπλοκή. Οι γιατροί, όμως, του ζήτησαν να προσέχει και να τους επισκεφτεί άμεσα εάν νιώσει το παραμικρό. Τρεις ημέρες μετά ανέβασε δέκατα και εισήχθη εκ νέου στο νοσοκομείο. Τέσσερις εβδομάδες αργότερα απέρριψε το μόσχευμα. Συνέχισε τις αιμοκαθάρσεις μέχρι τον Ιούλιο του 2013, όταν πέθανε.

Είχε καταθέσει στην Ελλάδα προανακριτικά περιγράφοντας λεπτομερώς το ταξίδι του και τις δυσκολίες που συνάντησε. Όπως και άλλοι μάρτυρες, όμως, δεν πρόλαβε να παραστεί στην εκδίκαση της υπόθεσης η οποία ξεκίνησε έπειτα από αρκετές αναβολές στις 20 Φεβρουαρίου 2017. «Ήταν τόσο απογοητευμένος από την αναμονή και την έλλειψη μοσχευμάτων στην Ελλάδα και το ήθελε πολύ αυτό το ταξίδι ο άντρας μου», λέει η σύζυγός του.

«Αν αποφάσιζα, όμως, πάλι μόνη μου, δεν θα πήγαινα στην Ινδία».