Το πρόγραμμα της εβδομάδας που πέρασε ήταν ιδιαίτερα φορτωμένο για τον Ρικάρντο Aκά. Οπως άλλωστε και όλος ο τελευταίος χρόνος. Παράλληλα με τις σπουδές του και την απογευματινή του δουλειά τρέχει σχεδόν καθημερινά στον αγώνα ενάντια στο πρώην αφεντικό του και πλέον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ. Καταφέραμε τελικά να μιλήσουμε το απόγευμα της Τρίτης, είχε ήδη φτάσει στην Ουάσιγκτον για να συντονίσει κάποιες από τις διαδηλώσεις που θα γίνονταν για την πρώτη επέτειο του Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Πολλά είχαν αλλάξει από τις ημέρες που είχαμε συναντηθεί στο Μπρονξ λίγο πριν τις εκλογές του ’16. Τότε, σχεδόν κανείς δεν πίστευε πως ο Τραμπ θα κέρδιζε. Ο Ρικάρντο δούλευε σε ένα κτίριο στο Σόχο και θεωρούσε πως αμέσως μετά τις εκλογές θα τον απέλυε – ως απάντηση στα προεκλογικά υποτιμητικά σχόλια του Τραμπ για τους Μεξικανούς είχε φτιάξει ένα βίντεο με τον τίτλο «Ο παράνομος μετανάστης που δουλεύει για τον Τραμπ» και είχε βρει τον μπελά του.
Ο ίδιος ήταν 14 ετών όταν πέρασε τα σύνορα του Μεξικού, εκεί όπου ο πρόεδρος ήθελε να χτίσει το τείχος. Ο Ρικάρντο πάλεψε σκληρά να ενσωματωθεί στη νέα του ζωή. Εμαθε μόνος του τη γλώσσα (κυρίως ακούγοντας τραγούδια), αργότερα πήγε στο σχολείο και επί Ομπάμα κατάφερε να μπει στο πρόγραμμα DACA. Χάρη σε αυτό έβγαλε προσωρινά χαρτιά, έπιασε την πρώτη «νόμιμη» δουλειά (στο κτίριο του Τραμπ) και παίρνοντας υποτροφία ξεκίνησε να σπουδάζει πολιτικές επιστήμες.
Οι αντιδράσεις
Το πρόγραμμα αυτό είχε υποσχεθεί ο Τραμπ προεκλογικά πως θα το καταργούσε, οπότε το βίντεο με την ιστορία του Ρικάρντο κυκλοφόρησε πολύ και δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα των New York Times. Την επομένη, ο Ρικάρντο πήγε στη δουλειά του φοβισμένος για τις αντιδράσεις. Η διοίκηση είχε ενοχληθεί, αλλά όταν μπήκε στην κουζίνα, όλοι οι συνάδελφοί του –μετανάστες στην πλειονότητά τους– άρχισαν να χειροκροτούν και να τον αγκαλιάζουν. Χωρίς να το καταλάβει είχε δώσει φωνή σε χιλιάδες μετανάστες που ζουν και εργάζονται στη χώρα την οποία νιώθουν δεύτερη πατρίδα τους.
Την ημέρα των εκλογών είχε πάει στα κεντρικά της Χίλαρι για να γιορτάσει. Οταν η νίκη του Τραμπ ήταν πλέον δεδομένη, συντετριμμένος γύρισε σπίτι του. Συμπτωματικά το επόμενο πρωί ξύπνησε από τον ταχυδρόμο που του παρέδωσε τον φάκελο με την ανανέωση της προσωρινής άδειάς του. «Κανονικά θα πανηγύριζα, αλλά δεν άνοιξα καν τον φάκελο, τον άφησα στο γραφείο μου και επέστρεψα στο κρεβάτι μου. Ηξερα πως ήταν θέμα χρόνου ο νέος πρόεδρος να την ακυρώσει», εξηγεί στην «Κ». Αυτό θα σήμαινε πως το πτυχίο του δεν θα σήμαινε τίποτα, αφού δεν θα μπορούσε να δουλέψει νόμιμα, πως ήταν πιθανή ακόμα και η απέλασή του. «Ουσιαστικά, θα έπρεπε πάλι να επιστρέψω στο σκοτάδι όπου ζούσα όλα αυτά χρόνια».
Λίγο μετά την ορκωμοσία παραιτήθηκε από τη δουλειά του και επικεντρώθηκε στον αγώνα για τους «Ονειροπόλους» (όπως αποκαλούνται οι νέοι μετανάστες, σαν εκείνον, που παλεύουν για τη συγκεκριμένη άδεια παραμονής). Αρχισε να δίνει συνεντεύξεις, να πηγαίνει και σύντομα να διοργανώνει ο ίδιος διαδηλώσεις. Ηταν μια έντονη χρονιά, ο Τραμπ άλλαζε συνεχώς θέση στο θέμα αυτό – από το ότι οι «“Ονειροπόλοι” δεν είναι τα καλύτερα παιδιά και πρέπει να πάνε σπίτι τους» μέχρι πως «τους λατρεύει». «Ξέρετε, είναι πολύ περίεργη η αίσθηση πως το μέλλον μου, όλα αυτά για τα οποία έχω εργαστεί σκληρά, βρίσκονται στα χέρια του και το χειρότερο: πως μπορεί να το μάθω από ένα tweet μια μέρα που είναι σε κακή διάθεση» λέει ο Ρικάρντο στην «Κ».
«Η Αστόρια είναι πλέον διχασμένη»
Οι προεκλογικές υποσχέσεις για το τείχος στο Μεξικό ή τις μαζικές απελάσεις ήταν αυτές που σε βαθμό έβαλαν τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Αυτό τουλάχιστον ήταν που είχε κερδίσει τους Ελληνες της Αστόρια που είχαμε συναντήσει πριν από τις εκλογές: ο φαρμακοποιός μάς είχε πει ανοικτά πως θα ψήφιζε «Τραμπ δαγκωτό», μαζί του είχαν συμφωνήσει οι δύο πελάτες που περίμεναν στην ουρά, ο σουβλατζής που έψηνε κρέατα στον δρόμο, το ανδρόγυνο που είχε την κάβα με τα ελληνικά κρασιά, ο κρεοπώλης και γενικά και οι 14 άνθρωποι που ρωτήσαμε τυχαία στον δρόμο ποιον θα ψήφιζαν.
Θα περίμενε κανείς πως όντας οι ίδιοι μετανάστες δεν θα στήριζαν κάποιον που τα έχει βάλει με όποιον δεν είναι «καθαρόαιμος» Αμερικανός. Ο κ. Χρήστος που φτιάχνει τον πρωινό φραπέ σε όλη την Αστόρια είχε προσπαθήσει τότε να μας εξηγήσει τη λογική πίσω από την όχι και τόσο αλληλέγγυα στάση προς τους μετανάστες: «Οταν ήρθαμε εμείς στην Αμερική, ήμασταν λίγοι. Τώρα υπάρχει πλεόνασμα και δεν υπάρχουν πολλές δουλειές, πώς θα βγει ένας μετανάστης τώρα; Ασε που αυτοί που έρχονται, αντί να δουλεύουν, ζουν μέσα στην παρανομία». «Και αν αύριο τα βάλει με εσάς;» τον είχα ρωτήσει. «Αποκλείεται. Οι Ελληνες στηρίζουμε τα καζίνα του Τραμπ στο Ατλάντικ Σίτι» μου είχε πει.
«Δεν τον άφησαν…»
Ενα χρόνο μετά του ζητήσαμε να μας δώσει τη δική του αξιολόγηση για τον πρώτο χρόνο του Τραμπ στον Λευκό Οίκο. «Δεν τον άφησαν να φτιάξει το τείχος, ούτε να διώξει τους Σπανιόλους (εννοεί τους Μεξικανούς). Εάν δεν δουλέψουν αυτοί, ποιος θα δουλέψει στα εστιατόρια;» εξηγεί. (Μόνο στη Νέα Υόρκη εκτιμάται πως καλύπτουν 340.000 θέσεις εργασίας). Η οικονομία πάντως, θεωρεί, πως πάει καλύτερα – ο ίδιος πήρε αύξηση αλλά την ίδια στιγμή έχουν ανέβει και οι τιμές «οπότε έρχεται μία ή άλλη» λέει στην «Κ».
Οταν τον ρωτήσαμε τι θα ψήφιζε εάν διεξάγονταν τώρα οι εκλογές, ήταν σαφέστατα πιο επιφυλακτικός από όταν τον πρωτογνωρίσαμε: «Η Αστόρια είναι πλέον διχασμένη, 50-50. Εγώ δεν είμαι σίγουρος εάν θα τον ξαναψήφιζα. Εξαρτάται από το ποιος θα ήταν ο αντίπαλός του. Πάντως, νωρίς είναι, πρέπει να του δώσουμε μια ευκαιρία μήπως και καταφέρει αυτά που έχει υποσχεθεί. Αν και μεταξύ μας, είναι λίγο παλαβός», μου λέει από το τηλέφωνο συνωμοτικά. «Αλλάζει γνώμη και συνεργάτες σαν τα πουκάμισα», καταλήγει.
«Κάθε μέρα με κάτι μας άφηνε άφωνους»
Η απρόβλεπτη και ασταθής συμπεριφορά του Τραμπ ήταν που είχε κάνει προεκλογικά τη βετεράνο Ρεπουμπλικανή πολιτικό Κριστίν Ουίτμαν να βγει πρώτη δημόσια και να μιλήσει εναντίον του, προκαλώντας τότε θύελλα μέσα στο κόμμα της.
«Αλλοι με έπαιρναν να μου κάνουν παρατήρηση πως θα έπρεπε να στηρίξω το κόμμα, άλλοι για να με ευχαριστήσουν που βρήκα το θάρρος να μιλήσω», είχε εξηγήσει στην «Κ» λίγο πριν από τις εκλογές. Μελετώντας τους αριθμούς όσων για πρώτη φορά είχαν εγγραφεί στο κόμμα για να ψηφίσουν, ήταν η μόνη από όσους είχαμε συναντήσει που είχε προβλέψει τη νίκη του Τραμπ. Αυτό ήταν που την είχε ωθήσει να ψηφίσει την Κλίντον. Μια ζωή στο κόμμα (η πρώτη της δουλειά ήταν στην καμπάνια του Ροκφέλερ και για χρόνια ήταν στενή σύμβουλος του Μπους στον Λευκό Οίκο), η ψήφος αυτή δεν ήταν μια εύκολη απόφαση αλλά ένιωθε πως δεν είχε επιλογή, διατηρεί όμως ακόμα στενές σχέσεις με το κόμμα.
Θυμάται πως μετά την ορκωμοσία, πολλοί Ρεπουμπλικανοί πολιτικοί –ικανοποιημένοι που θα επέστρεφαν στον Λευκό Οίκο– είχαν ελπίδα πως ο Τραμπ ως πρόεδρος θα έδειχνε ένα άλλο πρόσωπο. Η ίδια ουδέποτε είχε τέτοια αυταπάτη: «Τον ξέρω χρόνια (σ.σ.: από μια αντιδικία τους για ένα καζίνο του στο Νιου Τζέρσεϊ όταν εκείνη ήταν κυβερνήτης) και ήξερα πως ο προεκλογικός Τραμπ ήταν και ο αυθεντικός».
Ο πρώτος του χρόνος στον Λευκό Οίκο νιώθει πως δυστυχώς επιβεβαίωσε τους φόβους της: «Ηταν πραγματικά μια τρέλα. Κάθε μέρα έκανε και κάτι καινούργιο που μας άφηνε άφωνους – είναι απρόβλεπτος και απόλυτα εγωκεντρικός. Ολα τα θέματα τα γυρίζει σε αυτόν». Σημειώνει όμως πως η δημοτικότητά του πέφτει και πως αυτό δίνει δύναμη σε φωνές μέσα στο κόμμα να τον αποκηρύξουν και βέβαια να μη στηρίζουν τα νομοσχέδια που προσπαθεί να περάσει, αποδυναμώνοντάς τον. «Βέβαια εκείνος καταφεύγει σε διάφορα προεδρικά διατάγματα για να περάσει το δικό του» προσθέτει.
Οσο για το τι γίνεται μέσα στον Λευκό Οίκο, σύμφωνα με την πληροφόρησή της, κυριαρχεί… τρικυμία με έναν πρόεδρο ασταθή. «Νομίζω από τα πιο εύστοχα σχόλια ήταν του φίλου γερουσιαστή Κόρκερ πως “κάποιος είχε αργήσει στη βάρδιά του στον παιδικό σταθμό”, εννοώντας πως κανείς εκείνο το πρωινό δεν επιτηρούσε τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο και εκείνος είχε τουιτάρει πάλι κάποια τρέλα. Εχει γίνει μεγάλη ζημιά. Ο απλός κόσμος αλλά και οι εταίροι μας χάνουν τον σεβασμό τους στον ίδιο και κατά συνέπεια στον θεσμό».
«Χώρες απόπατοι» και μια ιστορία φυλετικού ρατσισμού
«Δεν πίστευα ποτέ πως θα υπήρχε πρόεδρος στην ιστορία του Λευκού Οίκου που θα χρησιμοποιούσε αυτό το λεξιλόγιο», δήλωσε πριν από μερικές ημέρες ο γερουσιαστής Ντούρμπιν. Ο Τραμπ φαίνεται πως θέλοντας να περιγράψει χώρες της Αφρικής, την Αϊτή και το Ελ Σαλβαδόρ, τις αποκάλεσε «χώρες απόπατους».
Η αναφορά αυτή προκάλεσε οργή και ξεκίνησε εκ νέου μια συζήτηση για το εάν ο Αμερικανός πρόεδρος είναι ρατσιστής. Μόνο που η απάντηση σε αυτό το ερώτημα βρισκόταν εδώ και χρόνια στο σπίτι ή μάλλον στο υπόγειο του ερευνητή – δημοσιογράφου Γουέιν Μπάρετ. Εκεί, με είχε κατεβάσει η Ροντ η αποκλειστική νοσοκόμα του – ο ίδιος ήταν βαριά άρρωστος και με δυσκολία είχε σηκωθεί από το κρεβάτι του για να με υποδεχθεί.
Στη μικρή αποθήκη υπήρχαν δεκάδες κούτες με χαρτιά – σημειώσεις και έγγραφα από τα 40 χρόνια ενασχόλησής του με το φαινόμενο Τραμπ: τις σχέσεις του με τη μαφία, την οικονομική κατάρρευση αλλά και μια ιστορία φυλετικού ρατσισμού: «Ο Τραμπ είχε εφεύρει έναν κώδικα που, εάν εμφανιζόταν κάποιος μαύρος αναζητώντας διαμέρισμα στο κτίριό του, ταξινομούνταν έτσι ώστε να μην του προσφερόταν ποτέ διαμέρισμα. Αυτό αποδείχθηκε από το υπουργείο Δικαιοσύνης και τον ανάγκασαν να αλλάξει την εν λόγω πρακτική», είχε εξηγήσει στην «Κ» ο Μπάρετ.
Για τον έμπειρο δημοσιογράφο δεν υπήρχε καμία αμφιβολία πως ο Τραμπ είναι ρατσιστής αλλά και ακατάλληλος για τον Λευκό Οίκο. Οταν επικοινωνήσαμε λίγο μετά τις εκλογές ήταν πλέον καθηλωμένος στο κρεβάτι του. Δεν το είχε βάλει, όμως, κάτω. Ερευνούσε την κόρη και τον γαμπρό τού Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ, θεωρώντας πως εκείνοι θα έκαναν κουμάντο, γιατί απλά «ο Τραμπ θα έχανε αμέσως το ενδιαφέρον να κυβερνήσει». «Απλά δεν μπορώ να πιστέψω πως θα τον δούμε στον Λευκό Οίκο», μου είχε πει λίγο πριν κλείσουμε το τηλέφωνο.
Ο ίδιος, πάντως, δεν πρόλαβε να τον δει. Οταν πριν από ακριβώς ένα χρόνο, το πρωινό της ορκωμοσίας του Ντόναλντ Τραμπ, μπήκα στο Ιντερνετ για να δω εάν είχε κάνει κάποια δήλωση, έμαθα τα νέα. Ο Γουέιν Μπάρετ είχε πεθάνει την προηγούμενη νύχτα.
