«Hκούσθη βόμβος αεροπλάνων και συγχρόνως εκκρήξεις βομβών, πανδαιμόνιον από φωνάς και κλάματα»
Οι αναγνώστες ανταποκρίθηκαν στην έκκληση της «Καθημερινής» να ανασύρουν φωτογραφίες, ημερολόγια, επιστολικά δελτάρια και άλλα ενθύμια από τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο που παρέμεναν στα συρτάρια, και να ζωντανέψουμε μαζί την Ιστορία μας
Με αφορμή τη συμπλήρωση 80 χρόνων από το «Όχι» του 1940, η Καθημερινή επιμελήθηκε μία ειδική έκδοση με υλικά που συγκεντρώθηκαν από τους αναγνώστες της. Πρόκειται για σημαντική επέτειο που δεν έπρεπε να περάσει απαρατήρητη. Το έπος του 1940-41 είναι πυλώνας δικαιολογημένης υπερηφάνειας και εθνικής αυτοπεποίθησης. Πρέπει, συνεπώς, να τιμάται αναλόγως.
Στην απόδοση της οφειλόμενης τιμής και στη διάσωση της εθνικής μνήμης, επιδίωξε και επιδιώκει να συμβάλει η Καθημερινή. Η ιδέα ήταν απλή: Μια έκκληση στους αναγνώστες να ανασύρουν φωτογραφίες, ημερολόγια, επιστολικά δελτάρια και άλλα ενθύμια από τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο που παρέμεναν στα συρτάρια, και να ζωντανέψουμε μαζί την Ιστορία μας.
Η ανταπόκριση ξεπέρασε κάθε προσδοκία, και το υλικό που έχει συγκεντρωθεί είναι πραγματικά πολύτιμο, όχι μόνο για τους απογόνους των στρατιωτών που βρέθηκαν στο μέτωπο, αλλά για όλους. Αυτονόητες, συνεπώς, οι οφειλόμενες ευχαριστίες.
Ένα μικρό μέρος του υλικού που απεστάλη παρουσιάζεται στην παρούσα έκδοση. Αφού ταξινομηθεί το υλικό που έχει ήδη αποσταλεί ή θα αποσταλεί, θα ακολουθήσει σειρά ανάλογων εκδόσεων.
Δευτέρα 28-10-40
Tην πρωίαν ώραν 7 με εξύπνησεν η μητέρα μου να μου αναγγείλη την κήρυξιν του πολέμου.
Eσηκώθην στας 8½ και μετέβην εις Nομαρχίαν. Στας 9 και ½ ηκούσθη βόμβος αεροπλάνων και συγχρόνως εκκρήξεις βομβών, πανδαιμόνιον από φωνάς και κλάματα.
Ο έφεδρος ανθυπολοχαγός Δημήτρης Ταραντίνος, με το πηλήκιο και κουμπωμένο παλτό, με συμπολεμιστές του σε τεθωρακισμένο όχημα στο Αργυρόκαστρο [Αποστολέας: Νικ. Ταραντίνος].
Όλος ο κόσμος εξεχύθη εις τον δρόμον, μαζί δε κι’ εγώ. Έτρεξα προς το σπίτι μου να κυττάξω για τους δικούς μου. Eβρήκα τη μητέρα μου στο δρόμο και διηυθύνθημεν προς το σπίτι. Aκριβώς έξωθι του Oικονόμου ήκουσα δαιμονιώδη θόρυβο από σύριγμα βομβών.
Έπεσα κάτω μαζύ με τη μητέρα μου και ήκουσα δύο τρεις αλλεπαλλήλους εκκρήξεις. Eίδα καπνό προς το σπίτι μου και ενόμισα ότι έπεσε μέσα. Έτρεξα απάνω φωνάζοντας σαν τρελλός την αδελφή μου. Tο σπίτι ήτο ανάστατο, δεν έμεινε τζάμι, δεν έμεινε έπιπλο. Σε λίγο απήντησε η Nιόνια [σημ. η αδελφή του] και συνήλθα. Ήλθον συγχρόνως σπίτι μου ο πατέρας μου και ο Σταματέλος με την αδελφή του.
Ο Στέλιος Πατρίκιος με συμπολεμιστές του στο αλβανικό μέτωπο [Αποστολέας: Ζαχαρίας Πατρίκιος].
Eπακολούθησαν νέα κύματα αεροπλάνων και νέαι εκκρήξεις. Mετά μίαν ώραν απεφασίσαμεν να απομακρυνθώμεν από την πόλιν. Όλοι μαζί ανεχωρήσαμεν. Kατά την διέλευσιν εκ της οδού 3 Nαυάρχων είδον αυτοκίνητον πλήρες πτωμάτων και σαρκών. Xαμαί υπήρχον ολίγα οστά πλησίον μιας οπής εκ βόμβας και αίμα άφθονον. Φρίκη. Έχασα καθ’ οδόν τον πατέρα μου ο οποίος και πάλιν έδειξε την επιμονήν του. Mετέβημεν πεζή εις Zαρουχλέικα στου Xάραρη και εκεί έμαθα την επιστράτευσι.
– Kατά τας 1 νέα επίθεσις από 5 βομβαρδιστικά. Eίδα τας βόμβας να πίπτουν γυαλίζοντας και ήκουσα εκκρήξεις. Σε λίγο νυστικός απεχαιρέτησα μητέρα και αδελφή και έφυγα να παρουσιασθώ.
Χειμάρα, 16 Μαρτίου 1941. Στιγμή ανάπαυλας εν μέσω πολεμικών επιχειρήσεων. Ο λοχίας Γεώργιος Μπούρας (όρθιος δεξιά), από το Χάβαρι Ηλείας, πέρασε τρεις εβδομάδες μαχόμενος στα υψώματα κοντά στον Αώο ποταμό, κατά την έναρξη της Εαρινής Επίθεσης των Ιταλών [Αποστολέας: Γιάννης Μπαραμπούτης].
Kαθ’ οδόν με ευρήκε συναγερμός χωρίς να εμφανισθούν αεροπλάνα. Mετέβην εις Σύνταγμα. Kαθ’ οδόν είδον αυτοκίνητα πλήρη πτωμάτων μεταβαίνοντα εις νεκροταφείον. Παρουσιάσθην εις 3ον K. Eπιστρατεύσεως και εστάλην εις Γεωργ. Σχολήν. Eπήγα σπίτι μου να ντυθώ. Mε ευρήκε νέος συναγερμός και επήγα στου Zαφειρόπουλου το καταφύγιο. Eκεί βρήκα γιαγιά, θείο και θείαν. Eντύθηκα και μετέβην εις Γεωργ. Σχολήν. Aπό εκεί επήγα όπισθεν νεκροταφείου διά καμουφλάζ πυρομαχικών. Kαθ’ όλην την νύκτα μετεφέροντο και εφυλλάσοντο πυρομαχικά, παραμείνας άυπνος. Όλην την νύκτα ακούω φανταστικές σειρήνες. Eίμαι όλο νεύρα.
O Ξενοφών Σωτηρχόπουλος στο χωριό Φτέρα, ανατολικά της Χειμάρας, σε σχέδιο του συστρατιώτη του Γιάννη Τσαρούχη. [Αποστολέας: Βασίλειος Σωτηρχόπουλος]
Tετάρτη 30-10-40
Eσυνεχίσθη η ιδία κατάστασις όλην την ημέρα, με συνεχείς συναγερμούς. Eφάνησαν αεροπλάνα και εκτυπώντο από ένα μικρό αντιτορπιλλικό που ήλθε στο λιμάνι χωρίς όμως να τα φθάνη.
Eξακολουθεί η ιδία εργασία καθ’ όλην την ημέρα. Tροφή σταφύλια μόνο. H εργασία συνεχίζεται με 40 γιάννηδες και 5-6 οπλισμένους σκοπούς.
Eπιστολικό δελτάριο που έστειλε στον Ξ. Σωτηρχόπουλο ο Κων. Γκότσης, υπουργός των κυβερνήσεων Σοφούλη και Ζαΐμη. [Αποστολέας: Βασίλειος Σωτηρχόπουλος]
Tην νύκτα ετοποθέτησα σκοπούς, και ήλπιζα να κοιμηθώ λίγο κάτω από το υπόστεγο του Παυλά (;). Στας 9½-10 ακούοντας πυροβολισμό και είτα άλλον, σηκώνομαι και ρωτώ τον σκοπό ο οποίος απαντά ότι τον πυροβόλησαν. Mε καταλαμβάνει κατ’ αρχήν φόβος και είναι ο φόβος της τρομεράς ευθύνης. Συγκεντρώνω στο ύψωμα τους άνδρας και ταμπουρώνομαι. Eπακολουθούν πυροβολισμοί. Συσκεπτόμεθα όλοι και αποφασίζω να πάω για ενισχύσεις. Διατίθεται όμως ένας δεκανέας.
Φωτογραφία στρατιωτών του λόχου του ΙΙ Τάγματος Μηχανικού στο οποίο ανήκε. Τη φωτογραφία έβγαλαν στις 9 Απριλίου 1941 στα Γιάννινα, αναμένοντας να μετακινηθούν προς τη Μακεδονία. [Αποστολέας: Βασίλειος Σωτηρχόπουλος]
Σκοτάδι πλήρες, βροχή και κακό. Mένω στη θέσι μου με μια ξιφολόγχη στο χέρι. Παρέρχονται 2 ώρες, 2 αιώνες αγωνίας, προσέχοντας και την αναπνοή μας. Eν τέλει αντί ενισχύσεως έρχεται το αυτοκίνητο με το δεκανέα Mέμο ονόματι. Mπαίνω μέσα και πηγαίνω στο 3ο K.E. το οποίο βρίσκεται στους σταύλους της επαύλεως Παπαϊωάννου στην Aγιά. Bρίσκω πολλούς γνωστούς εκεί. Ξυπνώ το Xριστοφή και μου δίνουν 10 άνδρες οπλισμένους και μένα ένα καλό μάουζερ.
Η Μαρία Σπηλιωτοπούλου, εθελόντρια στον Ερυθρό Σταυρό, με τραυματίες σε νοσοκομείο της Αθήνας [Αποστολέας: Τάκης Κωνσταντάρας].
Ξέχασα ότι πηγαίνοντας προς το 3ον K.E. και ακριβώς έξωθι του νεκροταφείου ήσαν δύο πτώματα ξαπλωμένα…
Πηγαίνομε πάλι στο νεκροταφείο παρ’ όλον ότι φοβήται ο σωφέρ και τακτοποιώ φρουρούς. Eίναι όλοι παιδιά με ζωή. Στέκονται όρθιοι χωρίς χλαίνη στας θέσεις των παρά τη ραγδαιότατη βροχή η οποία τους μουσκεύει. Mαζί τους και εγώ. Oι παλαιοί προσπαθούν να κοιμηθούν διότι είναι πτώματα. Eξακολουθούν αι υπόνοιαι και οι πυροβολισμοί. Tο όπλο μου δεν πιάνει λόγω του λίπους το οποίον έχει. Έχω ένα καλό παιδί βλάχο ο οποίος αλωνίζει τον τόπο πυροβολώντας. Πόσο μου έδωσε αυτός κουράγιο και συγχρόνως πόση ντροπή για ένα στιγμιαίο φόβο…
Ο Σμυρνιός γιατρός Παναγιώτης Αλφιέρης, εθελοντής των καταφυγίων του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών για την άμεση περίθαλψη των τραυματιών. Υπηρέτησε επίσης στην Επιτροπή Διατροφής Βρεφών, στην αποστολή του Ελβετικού Ερυθρού Σταυρού στην Ελλάδα [Αποστολέας: Τάκης Κωνσταντάρας].
Ξημερώνομαι έτσι. Συλλαμβάνουμε πολλούς Iταλούς. Συνεχείς συναγερμοί. Σ’ ένα από αυτούς έχω παρέα το Γιάννη Παπαναστασίου και τη γυναίκα του. Λίγο πιο πέρα σε μια παληά πυριτιδαποθήκη ευρίσκονται η οικογένεια του Xρ.[ιστόφορου] Σκαμνάκη. Mου έδωσαν λίγο ψωμί και καραμέλες. Tο σπίτι του κατεστράφη τελείως. Παρέμεινα όλη την νύκτα εκεί και την επομένη απεφασίσθη η αντικατάστασίς μου. Eίχαμε πολλούς συναγερμούς. Απόσπασμα από το ημερολόγιο του Παναγιώτη Οικονομόπουλου, ο οποίος υπηρέτησε στο Μηχανικό στο ελληνοαλβανικό μέτωπο [Αποστολέας: Ανδρέας Χρ. Ριζόπουλος].
Σχέδιο που έγινε το 1941 στο μέτωπο από τον στρατιώτη Διονύσιο Γιάκο. Ο Δ. Γιάκος γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1914, αποφοίτησε από την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών το 1939, στην οποία και δίδαξε. Διετέλεσε γενικός επιθεωρητής Μέσης Εκπαίδευσης και πήρε μέρος σε πολλές ομαδικές εκθέσεις ζωγραφικής [Αποστολέας: Πάνος Νικολουτσόπουλος].
.Τ. 481 6/1/41
Αγαπητέ Γιάννη
Από γραφικώτατες πλαγιές της Αλβανίας σού στέλνω τας πλέον εγκαρδίους ευχάς διά τον καινούργιον χρόνον καθώς και διά την ονομαστικήν σου εορτήν.
Επιστολικό δελτάριο που απέστειλε στις 6 Ιανουαρίου 1941 από το μέτωπο ο υπαξιωματικός Παναγιώτης Κοντώσης στον τότε συνεταίρο του Γιάννη Σταυρόπουλο, για να του ευχηθεί για την ονομαστική του εορτή. Στην μπροστινή όψη του δελταρίου υπάρχει η σφραγίδα της λογοκρισίας. Το 27 δηλώνει την ταυτότητα του υπεύθυνου λογοκρισίας. [Αποστολέας: Γιάννης Βογιατζής]
Επίσης για δώρα σάς στείλλαμε και αρκετούς Ιταλούς και πιστεύω να φθάσουν να πάρετε από έναν όλοι οι εορτάζοντες σήμερον.
Χθες έλαβον και ένα δέμα σας με 2 κονιάκ, 2 πούρα, 2 σαρδ., 1 σοκολ. και 4 δέματα από σπήτι και σας ευχαριστώ θερμώς.
Εις τα γράμματά σας απήντησα προ ημερών.
Επιστολικό δελτάριο που απέστειλε στις 6 Ιανουαρίου 1941 από το μέτωπο ο υπαξιωματικός Παναγιώτης Κοντώσης στον τότε συνεταίρο του Γιάννη Σταυρόπουλο, για να του ευχηθεί για την ονομαστική του εορτή. [Αποστολέας: Γιάννης Βογιατζής]
Χαιρετισμούς εις Νίκον κλπ.
Με αγάπην
Παναγιώτης Επιστολικό δελτάριο που απέστειλε στις 6 Ιανουαρίου 1941 από το μέτωπο ο υπαξιωματικός Παναγιώτης Κοντώσης στον τότε συνεταίρο του Γιάννη Σταυρόπουλο, για να του ευχηθεί για την ονομαστική του εορτή. [Αποστολέας: Γιάννης Βογιατζής]
Αγαπητέ μου Μπαμπά
5/12/40
Πήρα τα δύο σας σημειώματα, χάρηκα πολύ που είστε όλοι καλά, στεναχωρέθηκα όμως συγχρόνως που πάλι στεναχωριέστε οικονομικώς κι’ απ’ τη δουλειά. — Νομίζω Μπαμπά μου πως δεν αξίζει τον κόπο να στεναχωριέστε ιδίως τώρα για τέτοια πράγματα, πρέπει πρώτα απ’ όλα την υγείαν σας, άλλωστε η σημερινή κατάστασις μας κάνει να δοκιμάζουμε τόσες έντονες συγκινήσεις που ωχριούν μπρος όλες οι άλλες. —
Επιστολή του Αλέξανδρου Ν. Βερνίκου προς τον πατέρα του με ημερομηνία αποστολής 5/12/1940. [Αποστολέας Νικόλας Α. Βερνίκος].
Σήμερα επεσκέφθηκα ένα νοσοκομείο Στρατιωτικό, στην αρχή τα μάτια μου βούρκωσαν, ύστερα σιγά σιγά συνήλθα, όταν μάλιστα μίλησα με τους τραυματίες κι’ είδα το κουράγιο τους, ντράπηκα για τον εαυτό μου και τη λιποψυχία μου.
Επιστολή του Αλέξανδρου Ν. Βερνίκου προς τον πατέρα του με ημερομηνία αποστολής 5/12/1940. [Αποστολέας Νικόλας Α. Βερνίκος].
Εβοήθησα 2 που δεν μπορούσαν να περπατήσουν και κάθισα μαζί τους, τους άκουσα να μιλούν και κατάλαβα πως δεν αξίζει τον κόπο να στεναχωριόμαστε για τίποτε το ατομικό, σήμερα ιδίως που κινδυνεύουν τόσα όλα πολυτιμώτερα πράγματα — πρέπει να πιστέψετε ένα πράγμα πως πάνω απ’ όλα μάς ενδιαφέρει να είστε καλά εσείς κι’ η Μαμά μας, να σας βλέπουμε γερούς δυνατούς μαζί μας, κι όταν με το καλό τελειώσει ο πόλεμος, όπως θέλουμε, και γυρίσουμε πάλι κάτω, όλα θα διορθωθούν. —
Επιστολή του Αλέξανδρου Ν. Βερνίκου προς τον πατέρα του με ημερομηνία αποστολής 5/12/1940. [Αποστολέας Νικόλας Α. Βερνίκος].
Πρέπει, Μπαμπά, να είστε εδώ να δείτε τι μεγάλος πραγματικά είναι ο αγώνας που κάνουν οι στρατιώτες μας, βουνά που ούτε για περίπατο δεν μπορεί κανείς να τα περάση, να σπαν με τη λόγχη∙ αντίκρυσα τον Ιβάν και τον Μόραβα, είδα τις πεδιάδες που πέρασαν λίγες μέρες πριν από μένα οι στρατιώτες, χωρίς να θέλει κανείς αποκαλύπτεται, και ευχαριστώ το θεό για το θαύμα που γίνεται. —
Επιστολή του Αλέξανδρου Ν. Βερνίκου προς τον πατέρα του με ημερομηνία αποστολής 5/12/1940. [Αποστολέας Νικόλας Α. Βερνίκος].
Ύστερα απ’ τον πόλεμο η Ελλάδα θα μεγαλώσει, ίσως όχι τόσο εδαφικά αλλά ηθικά, θα περπατάμε με το μέτωπο ψηλά και θα είμαστε δικαιολογημένα υπερήφανοι που έτυχε να ζούμε αυτά τα χρόνια.—
Επιστολικό δελτάριο του Αλέξανδρου Ν. Βερνίκου με ημερομηνία αποστολής 29/12/1940, μπροστά μέρος. [Αποστολέας Νικόλας Α. Βερνίκος].
Φαντάζομαι πως σε λίγο δε θα υπάρχει ζήτημα οικονομικό γιατί μια που συνεργαζόμαστε με την Αγγλία δεν θα υπάρχει λόγος να μη στέλνουν λεπτά, επίσης νομίζω ότι και το κράτος κάτι θα μας δώσει έναντι των επιτάξεων. ‒
Επιστολικό δελτάριο του Αλέξανδρου Ν. Βερνίκου με ημερομηνία αποστολής 29/12/1940, πίσω μέρος. [Αποστολέας Νικόλας Α. Βερνίκος].
Από φαΐ ευτυχώς εδώ βρισκόμαστε, και φαγιά ωραία ανατολίτικα, πες τε της Μαμάς πως οι αρβανίτες μαγειρεύουν θαυμάσιο λάχανο καπούσκα. — Επίσης ωραίο κοκκινιστό με σκορδάκι. — Τρώγω Μπαμπά μου έξω όταν έχω λεπτά, παρ’ όλο ότι καταλαβαίνω πως στενοχωριόμαστε γιατί φοβάμαι μήπως αν κρυώσω δεν είμαι γερός για ν’ αντιδράσω. — Πες τε της Μαμάς μας πως θέλω να μου γράφει και κείνη. — Τα πράγματα ελπίζω πως θα τα πάρω αύριο.
Φωτογραφία του Αλέξανδρου Ν. Βερνίκου στην περιοχή της Κορυτσάς. [Αποστολέας Νικόλας Α. Βερνίκος].
Πριν σας καληνυχτίσω σάς εύχομαι άλλη μια φορά χρόνια πολλά.-
Ιταλικό δελτάριο που απέστειλε ο Α. Ν. Βερνίκος στον Εμμ. Βερνίκο. [Αποστολέας Νικόλας Α. Βερνίκος].
Με άπειρη αγάπη και σεβασμό
Αλέκος Επιστολή του Αλέξανδρου Ν. Βερνίκου προς τον πατέρα του με ημερομηνία αποστολής 5/12/1940 [Αποστολέας Νικόλας Α. Βερνίκος].
Ιταλικό δελτάριο που απέστειλε ο Α. Ν. Βερνίκος στον Εμμ. Βερνίκο. Στην πίσω όψη γράφει: «Η κάρτα που σου γράφω είναι ένα από τα πολλά λείψανα αυτού του είδους της περίφημης (;) Μεραρχίας “Parma”» [Αποστολέας Νικόλας Α. Βερνίκος].
[…] Την κατηραμένην αυτήν ώραν υπέστην και εγώ το τραύμα. – Προβληματική πλέον κατέστη η μεταφορά μου και περιπετειώδης άνευ φορείου και άνευ ζώου. – Ευτυχώς 4-5 παιδιά αφού με έδεσαν προσωρινώς με έβαλαν σε μια κουβέρτα για το μισό δρόμο και στην πλάτην για τον υπόλοιπον και με ταλαιπωρίαν, πόνον και μετά ώρες 6 έφθασα εις ένα πλησιέστερο χωριό που δεν απήχεν στην πραγματικότητα πλέον της μιας ώρας.
Ο Παναγιώτης Γιαννακούλιας, από το Κεντρικό Μεσσηνίας, σε αναπηρική καρέκλα, την περίοδο που νοσηλευόταν. Είχε τραυματιστεί στην κνήμη στις 20 Ιανουαρίου 1941 από σφαίρα πυροβόλου αεροπλάνου [Αποστολέας: Απόστολος Κ. Γιαννακούλιας].
Με ξανάδεσεν ο Νοσοκόμος και με επέταξαν σε μια γωνιά με άχυρα βρεγμένα για να ξημερώσω. Από το ημερολόγιο του στρατιώτη Πεζικού Παναγιώτη Αντ. Γιαννακούλια [Αποστολέας: Απόστολος Κ. Γιαννακούλιας]
18 Νοεμβρίου 1940. Ο Κωνσταντίνος Δαβάκης δύο εβδομάδες μετά τον τραυματισμό του στην Πίνδο, με τον γιατρό και τις νοσοκόμες που τον περιέθαλψαν. Μαζί τους και ο Μίνως-Μιχαήλ Παπανικολάου (με στρατιωτικά), ο οποίος μετέφερε στην πλάτη του τον τραυματισμένο Δαβάκη από το πεδίο της μάχης στο νοσοκομείο [Αποστολέας: Εμμανουέλα Παπανικολάου].
Α. Τσαγκαράκης
Φωτογραφία του Αντώνιου Δημ. Τσαγκαράκη. [Αποστολέας: Ρένα Γενιατάκη]
Ο δάσκαλος Αντώνιος Δημ. Τσαγκαράκης, από τo Θραψανό Ηρακλείου Κρήτης, υπηρέτησε ως λοχίας στο 43ο Σύνταγμα Πεζικού και έπεσε μαχόμενος στις 10 Μαρτίου 1941, στα περίχωρα της Τρεμπεσίνας.
Επιστολή του δάσκαλου Αντώνιου Δημ. Τσαγκαράκη, στον αδελφό του Μανώλη. [Αποστολέας: Ρένα Γενιατάκη]
Σύμφωνα με διήγηση του συναδέλφου του, λοχία Ιωάννη Τριανταφυλλίδη:
Επιστολή του δάσκαλου Αντώνιου Δημ. Τσαγκαράκη, στον αδελφό του Μανώλη. [Αποστολέας: Ρένα Γενιατάκη]
«Ούτος, επικεφαλής της ομάδος του, ευρισκομένης πλησίον της ιδικής μου, καθ’ ην στιγμήν εκυκλώθη η διμοιρία μας υπό της εχθρικής δυνάμεως τάγματος, έδιδε διαταγάς και εμάχετο λυσσωδώς. Φονευθέντος του οπλοπολυβολητού του ήρπασε μόνος του το οπλοπολυβόλον και, επειδή ο καιρός ήτο ομιχλώδης, ανελθών επί βράχου διά να έχη καλυτέραν και μεγαλυτέραν ορατότητα, έβαλλεν ακαταπαύστως κατά του εχθρού φωνάζων διαρκώς: “Θάρρος, παιδιά, και τους φάγαμε… Αέρα, παιδιά. Πάνω τους, παιδιά” […]». [Αποστολέας: Ρένα Γενιατάκη]
Κείμενο του Ι. Τριανταφυλλίδη. [Αποστολέας: Ρένα Γενιατάκη]
Θ. Ταβλαρίδης
Ο Θωμάς Θ. Ταβλαρίδης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και υπηρετούσε κατά την κήρυξη του πολέμου ως έφεδρος ανθυπολοχαγός διαβιβάσεων στα μακεδονικά οχυρά, συγκεκριμένα στο οχυρό Λίσσε.
Στην φωτογραφία, που τραβήχτηκε πριν τη γερμανική εισβολή, διακρίνεται ο Θωμάς Ταβουλάρης καθιστός στο κέντρο με τα ακουστικά στα αυτιά. [Αποστολέας: Βαρβάρα Ταβλαρίδου-Μπακάλη]
«Στο οχυρό», γράφει στο χειρόγραφό του, «υπηρετούσαμε περί τα 20 άτομα, οπλίτες και αξιωματικοί, που προετοιμαζόμασταν ν’ αντιμετωπίσουμε την επίθεση των Γερμανών, η οποία μετά τη συντριβή των Ιταλών συμμάχων τους στο αλβανικό μέτωπο, ήταν αναμενόμενη. […]
Ο Θωμάς Ταβουλάρης, πρώτος από αριστερά. [Αποστολέας: Βαρβάρα Ταβλαρίδου-Μπακάλη]
Όταν στις 12 το μεσημέρι της 6ης Απριλίου τα πρώτα γερμανικά μηχανοκίνητα έκαναν την εμφάνισή τους, τους αφήσαμε να προχωρήσουν σχεδόν μέχρι τα μέσα του υψιπέδου και κατόπιν τους υποδεχτήκαμε με καταιγισμό από στοχευμένες βολές του πυροβολικού μας, πολυβολισμούς και άλλα πυρά που τους προξένησαν μεγάλες απώλειες και τους ανάγκασαν να υποχωρήσουν». [Αποστολέας: Βαρβάρα Ταβλαρίδου-Μπακάλη]
[Αποστολέας: Βαρβάρα Ταβλαρίδου-Μπακάλη]Λιθογραφημένο έγχρωμο εξώφυλλο της ιταλικής εφημερίδας La Domenica Del Corriere. Σε αυτό (3/11/1940) επισκοπείται η «πολεμική ορμή» των Ιταλών εισβολέων, σε αντιπαράθεση με τα νεκρά σώματα δύο Ελλήνων στρατιωτών. [Αποστολέας: Μάκης Μπετίνης]Λιθογραφημένο έγχρωμο εξώφυλλο της ιταλικής εφημερίδας La Domenica Del Corriere. Εδώ (10/11/1940) απεικονίζονται πλέον οι δυσχέρειες των Ιταλών στρατιωτών, που δικαιολογούνται από την αντίξοη εδαφολογική διαμόρφωση του ορεινού τοπίου. Λιθογραφημένο έγχρωμο εξώφυλλο της ιταλικής εφημερίδας La Domenica Del Corriere. Τρεις εβδομάδες αργότερα (17/11/1940), ο αναγνώστης του φασιστικού προπαγανδιστικού εντύπου μεταφέρεται στο Σουδάν, αφού πλέον η Ήπειρος έχει γίνει πεδίο ήττας για τους Ιταλούς. Σελίδες από το ημερολόγιο του υπολοχαγού (τότε) του Πυροβολικού Γεωργίου Καϊμάρα. [Αποστολέας: Νόρα Παντελάκη] Σελίδες από το ημερολόγιο του υπολοχαγού (τότε) του Πυροβολικού Γεωργίου Καϊμάρα. [Αποστολέας: Νόρα Παντελάκη] Φωτογραφία του υπολοχαγού (τότε) του Πυροβολικού Γεωργίου Καϊμάρα μαζί με στρατιώτες του από την εορτή των Ενόπλων Δυνάμεων, στις 15 Αυγούστου 1940. [Αποστολέας: Νόρα Παντελάκη] Σκίτσα του Μιχάλη Καθρέπτα σε επιστολικά δελτάρια της Στρατιωτικής Ταχυδρομικής Υπηρεσίας. Ο Πατρινός γλύπτης Μ. Καθρέπτας, με καταγωγή από τον Πύργο της Τήνου, ήταν στρατιώτης του 12ου Συντάγματος Πεζικού Πατρών, το οποίο συμμετείχε στις μάχες στο Δέλβινο, τους Αγίους Σαράντα και τη Χειμάρα [Αποστολέας: Νικόλαος Μιχ. Καθρέπτας].Σκίτσα του Μιχάλη Καθρέπτα σε επιστολικά δελτάρια της Στρατιωτικής Ταχυδρομικής Υπηρεσίας. Ο Πατρινός γλύπτης Μ. Καθρέπτας, με καταγωγή από τον Πύργο της Τήνου, ήταν στρατιώτης του 12ου Συντάγματος Πεζικού Πατρών, το οποίο συμμετείχε στις μάχες στο Δέλβινο, τους Αγίους Σαράντα και τη Χειμάρα [Αποστολέας: Νικόλαος Μιχ. Καθρέπτας].Σκίτσα του Μιχάλη Καθρέπτα σε επιστολικά δελτάρια της Στρατιωτικής Ταχυδρομικής Υπηρεσίας. Ο Πατρινός γλύπτης Μ. Καθρέπτας, με καταγωγή από τον Πύργο της Τήνου, ήταν στρατιώτης του 12ου Συντάγματος Πεζικού Πατρών, το οποίο συμμετείχε στις μάχες στο Δέλβινο, τους Αγίους Σαράντα και τη Χειμάρα [Αποστολέας: Νικόλαος Μιχ. Καθρέπτας].Σκίτσα του Μιχάλη Καθρέπτα σε επιστολικά δελτάρια της Στρατιωτικής Ταχυδρομικής Υπηρεσίας. Ο Πατρινός γλύπτης Μ. Καθρέπτας, με καταγωγή από τον Πύργο της Τήνου, ήταν στρατιώτης του 12ου Συντάγματος Πεζικού Πατρών, το οποίο συμμετείχε στις μάχες στο Δέλβινο, τους Αγίους Σαράντα και τη Χειμάρα [Αποστολέας: Νικόλαος Μιχ. Καθρέπτας].Φωτογραφία του Ιωάννη Παπασπύρου με συναδέλφους του. [Αποστολέας: Ντίνος Παπασπύρου]Επιστολικά δελτάρια (30/3/1941 και 1/4/1941) του Ιωάννη Παπασπύρου, ο οποίος ήταν ενταγμένος στη δύναμη του Γ1 Πεδινού Χειρουργείου. [Αποστολέας: Ντίνος Παπασπύρου]Επιστολικά δελτάρια (30/3/1941 και 1/4/1941) του Ιωάννη Παπασπύρου, ο οποίος ήταν ενταγμένος στη δύναμη του Γ1 Πεδινού Χειρουργείου. [Αποστολέας: Ντίνος Παπασπύρου]Το Δελτίο Ταυτότητάς του Ιωάννη Παπασπύρου, που εκδόθηκε στις 6/4/1941, αναγράφει: «Είναι επιφορτισμένος με την περισυλλογήν, μεταφοράν και περιποίησιν των τραυματιών και ασθενών εν τω πεδίω της μάχης. Ούτος δικαιούται να τύχη των αυτών πλεονεκτημάτων, οία και το μόνιμον υγειονομικόν προσωπικόν, εάν αιχμαλωτισθή καθ’ ην στιγμήν εκπληροί τα καθήκοντα ταύτα». [Αποστολέας: Ντίνος Παπασπύρου]Επιστολικά δελτάρια (30/3/1941 και 1/4/1941) του Ιωάννη Παπασπύρου, ο οποίος ήταν ενταγμένος στη δύναμη του Γ1 Πεδινού Χειρουργείου. [Αποστολέας: Ντίνος Παπασπύρου]Φωτογραφία του Χαρίλαου Ανάργυρου Σούφρα, με τη μονάδα του. [Αποστολέας: Φανή Σούφρα-Δαούτη]Φωτογραφία του Χαρίλαου Ανάργυρου Σούφρα. [Αποστολέας: Φανή Σούφρα-Δαούτη]Eπιστολικό δελτάριο από την οικογένειά του Χαρίλαου Ανάργυρου Σούφρα, πίσω μέρος. [Αποστολέας: Φανή Σούφρα-Δαούτη]Eπιστολικό δελτάριο από την οικογένειά του Χαρίλαου Ανάργυρου Σούφρα, μπροστά μέρος. [Αποστολέας: Φανή Σούφρα-Δαούτη]Χειρόγραφες προτάσεις του Δημοσθένη Πολίτη, υπολοχαγού στον 2ο Λόχο Πολυβόλων του 30ού Συντάγματος Πεζικού, για την απονομή Πολεμικού Σταυρού σε υφιστάμενους συμπολεμιστές του. Αναφέρονται πράξεις ηρωισμού των Αντώνιου Γεωργόπουλου, Ηλία Δημόπουλου και Θεμιστοκλή Σερεπετζή στα υψώματα της Μόροβα κατά τη διάρκεια της ελληνικής αντεπίθεσης, που οδήγησε στην κατάληψη της Κορυτσάς, στις 22 Νοεμβρίου του 1940. Ο Δημοσθένης Πολίτης ήταν ένας από τους πρώτους Έλληνες στρατιώτες που εισήλθαν στην Κορυτσά. [Αποστολέας: Φώνη Ρέπουλη]Χειρόγραφες προτάσεις του Δημοσθένη Πολίτη, υπολοχαγού στον 2ο Λόχο Πολυβόλων του 30ού Συντάγματος Πεζικού, για την απονομή Πολεμικού Σταυρού σε υφιστάμενους συμπολεμιστές του. Αναφέρονται πράξεις ηρωισμού των Αντώνιου Γεωργόπουλου, Ηλία Δημόπουλου και Θεμιστοκλή Σερεπετζή στα υψώματα της Μόροβα κατά τη διάρκεια της ελληνικής αντεπίθεσης, που οδήγησε στην κατάληψη της Κορυτσάς, στις 22 Νοεμβρίου του 1940. Ο Δημοσθένης Πολίτης ήταν ένας από τους πρώτους Έλληνες στρατιώτες που εισήλθαν στην Κορυτσά. [Αποστολέας: Φώνη Ρέπουλη]Χειρόγραφες προτάσεις του Δημοσθένη Πολίτη, υπολοχαγού στον 2ο Λόχο Πολυβόλων του 30ού Συντάγματος Πεζικού, για την απονομή Πολεμικού Σταυρού σε υφιστάμενους συμπολεμιστές του. Αναφέρονται πράξεις ηρωισμού των Αντώνιου Γεωργόπουλου, Ηλία Δημόπουλου και Θεμιστοκλή Σερεπετζή στα υψώματα της Μόροβα κατά τη διάρκεια της ελληνικής αντεπίθεσης, που οδήγησε στην κατάληψη της Κορυτσάς, στις 22 Νοεμβρίου του 1940. Ο Δημοσθένης Πολίτης ήταν ένας από τους πρώτους Έλληνες στρατιώτες που εισήλθαν στην Κορυτσά. [Αποστολέας: Φώνη Ρέπουλη]Έγγραφο που γνωστοποιεί την προσφορά από τον Αλέξανδρο Πίττα (Μελισσοκομική Αττικής) 1.000 κυτίων με μέλι για τις ανάγκες του ελληνικού στρατού [Αποστολέας: Αττική Μελισσοκομική εταιρεία – Αλεξ. Πίττας ΑΕΒΕ]Eυχαριστήρια απαντητική επιστολή του πρωθυπουργού Ιωάννη Μεταξά στο έγγραφο που γνωστοποιεί την προσφορά από τον Αλέξανδρο Πίττα (Μελισσοκομική Αττικής) 1.000 κυτίων με μέλι για τις ανάγκες του ελληνικού στρατού. [Αποστολέας: Αττική Μελισσοκομική εταιρεία – Αλεξ. Πίττας ΑΕΒΕ]Ο Μίνως-Μιχαήλ Παπανικολάου σε υπαίθριο γεύμα στο μέτωπο μαζί με άλλους Έλληνες στρατιώτες. Νέος φαρμακοποιός από το Δασύλλιο Γρεβενών, είχε παρουσιαστεί το φθινόπωρο του 1940, για να υπηρετήσει τη θητεία του. [Αποστολέας: Εμανουέλα Παπανικολάου]Φωτογραφία του Φώτη Β. Τσάκωνα μαζί με τον δημοσιογράφο των Αθηναϊκών Νέων Νίκο Γιοκαρίνη, αριστερά, και τον δημοσιογράφο-πολεμικό ανταποκριτή της εφημερίδας Πρωΐα Γιώργο Ανδρουλιδάκη, δεξιά. [Αποστολέας: Μάνος Φ. Τσάκωνας]Ενθύμια του έφεδρου ανθυπολοχαγού Φώτη Β. Τσάκωνα από την Κορυτσά: επιστολικό δελτάριο (27/11/1940), μπροστά μέρος. [Αποστολέας: Μάνος Φ. Τσάκωνας]Ενθύμια του έφεδρου ανθυπολοχαγού Φώτη Β. Τσάκωνα από την Κορυτσά: επιστολικό δελτάριο (27/11/1940), πίσω μέρος. [Αποστολέας: Μάνος Φ. Τσάκωνας]Φωτογραφία του Ευριπίδη Ιωάν. Χρυσάφη με στολή αξιωματικού. [Αποστολέας: Ιωάννης Ευρ. Χρυσάφης]Ιδιόγραφο κείμενό του Ευριπίδη Ιωάν. Χρυσάφη για το έπος του Υψώματος 731, στο οποίο επικεντρώθηκε η Εαρινή Επίθεση των Ιταλών (9-26 Μαρτίου 1941). [Αποστολέας: Ιωάννης Ευρ. Χρυσάφης]Μπροστά όψη προκήρυξης που ρίχτηκε από ιταλικά αεροπλάνα σε θέσεις του αλβανικού μετώπου όπου βρίσκονταν ελληνικές δυνάμεις στις 28 Μαρτίου 1941. Συγκεντρώθηκε από τον Ιωάννη Μουτσοκάπα. [Αποστολέας: Δημήτριος Ιωάννου Μουτσοκάπας]Πίσω όψη (χάρτης) προκήρυξης που ρίχτηκε από ιταλικά αεροπλάνα σε θέσεις του αλβανικού μετώπου όπου βρίσκονταν ελληνικές δυνάμεις στις 28 Μαρτίου 1941. Συγκεντρώθηκε από τον Ιωάννη Μουτσοκάπα. [Αποστολέας: Δημήτριος Ιωάννου Μουτσοκάπας]Προκηρύξεις που ρίχτηκαν από ιταλικά αεροπλάνα σε θέσεις του αλβανικού μετώπου όπου βρίσκονταν ελληνικές δυνάμεις. Οι δύο ρίχτηκαν στις 8 Φεβρουαρίου 1941. Συγκεντρώθηκαν από τον Ιωάννη Μουτσοκάπα. [Αποστολέας: Δημήτριος Ιωάννου Μουτσοκάπας]Προκηρύξεις που ρίχτηκαν από ιταλικά αεροπλάνα σε θέσεις του αλβανικού μετώπου όπου βρίσκονταν ελληνικές δυνάμεις. Οι δύο ρίχτηκαν στις 8 Φεβρουαρίου 1941. Συγκεντρώθηκαν από τον Ιωάννη Μουτσοκάπα. [Αποστολέας: Δημήτριος Ιωάννου Μουτσοκάπας]
Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει.Για να σχολιάσετε, συμπληρώστε τα στοιχεία σας (όνομα, επώνυμο) στο λογαριασμό σας.Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ». Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
