Πριν από περίπου δύο εβδομάδες, σε μια εκμοντερνισμένη ταβέρνα στον Κολωνό, συναντήθηκαν δύο Λιβανέζοι, ένας Σύριος, δύο Eλληνες και μια Σουηδέζα. Το γεύμα συμπεριλάμβανε κατσικάκι λεμονάτο, λουκάνικο, ταραμοσαλάτα, παντζάρια και κόκκινο κρασί από ελληνικά οινοποιεία. «Να πιούμε κρασί ντόπιο, Αγιωργίτικο» πρότεινε ο Λιβανέζος, ο οποίος έχει ήδη εξελληνιστεί. Σκοπός του γεύματος ήταν η δικτύωση. Η σύνθεση του τραπεζιού ήταν ένας κατασκευαστής, δύο αγοραστές, ένας αρχιτέκτονας, ένας δημοσιογράφος και ένας μεσάζοντας. «Τι Κολωνάκι, τι Κολωνός!» αναφώνησε ο Eλληνας στον Σύριο, που έψαχνε επίμονα να αγοράσει σπίτι προκειμένου να βγάλει Golden Visa. «Η περιοχή έχει αναβαθμιστεί και μπορεί κανείς να βρει πολύ καλές ευκαιρίες εδώ». «500.000 στο κέντρο, 250.000 στον Πειραιά ή στη Ριβιέρα» πρόσθεσε ο Λιβανέζος μεσίτης για να συνοψίσει την αγορά.
Golden Visa 2013 – 2023
Εκδόθηκαν συνολικά 17.182 Χρυσές Βίζες σε πολίτες από 108 χώρες.Σταθερά πρώτοι παραμένουν οι υπήκοοι της Κίνας.Σημαντική αύξηση καταγράφηκε την τελευταία τριετία από χώρες της Μέσης Ανατολής (Τουρκία, Λίβανο, Ιράν, Αίγυπτο, Ισραήλ) καθώς και από ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο Τ., Σύριος στην καταγωγή, ο οποίος αποφάσισε να εγκαταλείψει πρώτα τη Συρία και έπειτα τον Λίβανο –μάλιστα είδε και την επιχείρηση του να ανατινάζεται κυριολεκτικά και να γίνεται στάχτες τον Αύγουστο του 2020– αντιπροσωπεύει ένα νέο κύμα πελατών Golden Visa. Οι συγκεκριμένοι πελάτες αναζητούν ένα ασφαλές μέρος για να διαμείνουν εκείνοι και οι οικογένειες τους, έπειτα από συνεχείς οικονομικές, κοινωνικές, και ανθρωπιστικές καταστροφές που έχουν υποστεί οι χώρες τους. Στη λίστα αυτή φιγουράρουν Λιβανέζοι, Σύριοι, Ιρανοί και Αιγύπτιοι, οι οποίοι φαίνεται να βλέπουν την Ελλάδα όχι μόνο σαν μια καλή εναλλακτική για κατοικία τους, αλλά και σαν μια πολύ «κοντινή» δεύτερη πατρίδα λόγω της ομοιότητας στην κουλτούρα και στον τρόπο ζωής. Ακόμη και οι μαραμένοι φοίνικες στην παραλιακή τους θυμίζουν το σπίτι τους. Δεν πάνε όμως πίσω και οι Ισραηλινοί, οι οποίοι είδαν την Ελλάδα σαν τη «χρυσή κότα» και ξεκίνησαν μεγάλες κυρίως επενδύσεις, αγοράζοντας ακίνητα σωρηδόν με σκοπό την ανακαίνιση και μεταπώληση ή ενοικίασή τους. Από γραφεία στη Συγγρού έως βίλες και μεζονέτες σε συγκροτήματα κοντά στη θάλασσα.
Αθήνα-Βηρυτός
«Αυτή η κατηγορία έχει πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά από τους Κινέζους, που ήρθαν στην Ελλάδα και για άλλους σκοπούς, αλλά και με πολύ λιγότερα χρήματα. Και όλοι τους μου λένε πως η Αθήνα τους θυμίζει τη Βηρυτό, ή την Ανατολή» λέει στην «Κ» λίγες μέρες μετά ο Λιβανέζος Μάχερ Αμπιγιάμα, κάτοχος Golden Visa, σύμβουλος και επενδυτής, σε ένα καφέ στο Κολωνάκι όπου τον συναντώ. «Βλέπω πολύ κόσμο αυτόν τον καιρό, καθώς ετοιμάζουμε το νέο μας project» συνεχίζει για να περιγράψει τη δουλειά του. Ο Μάχερ αποφάσισε να μεταφέρει την οικογενειακή του επιχείρηση, η οποία δραστηριοποιείται σε είκοσι χώρες, και την οποία τρέχει με τα τρία του αδέρφια, στην Ελλάδα πριν από ενάμιση χρόνο, είδε τη χώρα μας σαν μια ευκαιρία.
Είναι μια «niche» αγορά, για λίγους. Απευθυνόμαστε κυρίως σε πολίτες του Λιβάνου, αλλά γενικότερα της Μέσης Ανατολής, που ψάχνουν έναν ειρηνικό τόπο όπου θα ξέρεις τι θα ξημερώσει αύριο […] Το να ανέβει το ποσό επένδυσης για Χρυσή Βίζα στα 800.000 ευρώ εμάς μόνο μας συμφέρει, διότι σε αυτό το κοινό απευθυνόμαστε.
«Οταν πρωτοξεκινήσαμε κάναμε και τις μικρές αγοραπωλησίες, αυτές των 250.000 ευρώ, αλλά όχι πια. Σήμερα δεν πουλάμε τίποτε που να μη μας αρέσει εμάς. Στοχεύουμε σε ένα επιλεγμένο κοινό. Γι’ αυτό το να ανέβει το ποσό επένδυσης για Χρυσή Βίζα στα 800.000 ευρώ εμάς μόνο μας συμφέρει. Στην Ελλάδα υπάρχουν πάρα πολλά νησιά που μπορεί να επενδύσει κανείς. Εμείς σήμερα κοιτάζουμε τα πιο κοντινά στην Αθήνα, όπως είναι η Κέα, γιατί οι πελάτες μας θέλουν να αισθάνονται ασφάλεια, να μπορούν να μεταβούν σε ένα νοσοκομείο αν χρειαστεί, να έχουν ένα αεροδρόμιο κοντά. Οι περισσότεροι είναι και μεγαλύτεροι σε ηλικία. Κοιτάζουμε και την Αθηναϊκή Ριβιέρα, επίσης πολύ ελκυστική» λέει για να τοποθετηθεί απέναντι στην αγορά. Αλλωστε ένας από τους όρους για την απόκτηση της Χρυσής Βίζας είναι οι κάτοχοι να έχουν ιδιωτική ασφάλιση ή να μπορούν να αποδείξουν πως είναι σε θέση μόνοι τους να καλύψουν κάθε ενδεχόμενο.
Οι καλοί γείτονες
Σε αυτούς τους «επενδυτές» ανήκουν και οι γείτονες Τούρκοι, οι οποίοι έχουν βρει στην Ελλάδα ένα δεύτερο σπίτι, αλλά και μια πολύ καλή ευκαιρία προκειμένου να κερδίσουν χρήματα. Τέτοια είναι η ιστορία της Σ., η οποία μαζί με τον σύζυγό της που ασχολείται με τον τουρισμό, πριν από ενάμιση χρόνο επένδυσαν στη Χρυσή Βίζα. Συγκεκριμένα αγόρασε στην περιοχή του Νέου Κόσμου ένα διαμέρισμα 100 τετραγωνικών μέτρων, για περίπου 500.000 ευρώ. «Είδαμε μια ευκαιρία στην Ελλάδα, την επισκεπτόμαστε χρόνια και την αγαπάμε πολύ. Μας αρέσουν οι άνθρωποι, είναι πάντα ευγενικοί και φιλικοί, μας αρέσει το κλίμα, το φαγητό. Πλέον η Αθήνα αλλά και τα νησιά προσφέρουν μεγάλες ευκαιρίες».
Στο διαμέρισμα που βρίσκεται οριακά με το Κουκάκι μένουν οι ίδιοι όταν έρχονται, ενώ τον υπόλοιπο χρόνο το διαθέτουν για βραχυπρόθεσμη μίσθωση μέσα από τις διάφορες πλατφόρμες. «Εμείς δεν πήραμε τη βίζα για να μπορούμε να κυκλοφορούμε στη ζώνη Σένγκεν, μπορούσαμε να βγάλουμε βίζα για παντού. Αλλά είχαμε κάποια χρήματα στην άκρη και είδαμε έναν έξυπνο τρόπο να επενδύσουμε σε μια άλλη χώρα και να ανοίξουμε μια καινούργια πόρτα. Αλλωστε ταξιδεύουμε πολύ συχνά ούτως ή άλλως» προσθέτει η Σ. για να εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους αποφάσισαν να κάνουν την αίτηση για Χρυσή Βίζα. «Η εμπειρία μας ήταν αρκετά καλή, αλλά τα χαρτιά άργησαν πάρα πολύ. Υπάρχει πολλή γραφειοκρατία, αλλά όλα τελείωσαν αισίως».
Οι Τούρκοι κάτοχοι Golden Visa φιγουράρουν ψηλά στη λίστα, βρίσκονται μάλιστα στη δεύτερη θέση, μετά τους Kινέζους, οι οποίοι σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Μετανάστευσης παραμένουν σταθερά πρώτοι. Είναι άλλωστε σημαντική η αύξηση που καταγράφεται την τριετία 2021-2023 από τις χώρες της Μέσης Ανατολής (Τουρκία, Λίβανο, Ιράν, Αίγυπτο και Ισραήλ) αλλά και από το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ. Οι Ρώσοι που έως το 2021 ήταν επίσης κυρίαρχοι επενδυτές, τείνουν να αφανιστούν λόγω του αποκλεισμού τους από την Ε.Ε. με μόνο 17 άδειες παραμονής το 2023 αφήνοντας αδρανείς περιοχές όπως η Χαλκιδική που ήταν ψηλά στις προτιμήσεις τους.
Οι γείτονές μας δεν είδαν την Ελλάδα μόνο σαν πηγή κέρδους αλλά και σαν καταφύγιο. Με τις διαρκείς πολιτικές πιέσεις στην Τουρκία πολλοί αναζητούσαν μια ανάσα ελευθερίας από μια ασφυχτική πραγματικότητα. Μετακόμισαν εδώ με τις οικογένειές τους, βρήκαν δουλειά ή μετέφεραν τις επιχειρήσεις τους, και έκαναν μια νέα αρχή.
|
ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΕΣ GOLDEN VISA 2013-2023 Top 15 χώρες / αριθμός αιτήσεων ανά έτος |
||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | ΣΥΝΟΛΟ | |
| ΚΙΝΑ | 145 | 199 | 291 | 495 | 1.322 | 3.396 | 972 | 906 | 1.721 | 855 | 10.302 | |
| ΤΟΥΡΚΙΑ | 1 | 6 | 9 | 31 | 194 | 176 | 117 | 53 | 90 | 372 | 156 | 1.205 |
| ΡΩΣΙΑ | 8 | 138 | 119 | 61 | 68 | 79 | 90 | 63 | 156 | 17 | 799 | |
| ΛΙΒΑΝΟΣ | 16 | 23 | 26 | 28 | 44 | 55 | 57 | 115 | 294 | 115 | 773 | |
| ΑΙΓΥΠΤΟΣ | 17 | 23 | 29 | 31 | 50 | 43 | 48 | 53 | 145 | 57 | 496 | |
| ΙΡΑΝ | 3 | 1 | 6 | 30 | 54 | 36 | 37 | 57 | 155 | 115 | 494 | |
| ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ | 1 | 74 | 221 | 88 | 384 | |||||||
| ΗΠΑ | 7 | 2 | 4 | 10 | 14 | 18 | 18 | 62 | 138 | 48 | 321 | |
| ΙΣΡΑΗΛ | 2 | 5 | 5 | 14 | 12 | 10 | 35 | 79 | 59 | 221 | ||
| ΟΥΚΡΑΝΙΑ | 19 | 28 | 12 | 17 | 22 | 5 | 7 | 34 | 42 | 30 | 216 | |
| ΙΡΑΚ | 5 | 15 | 30 | 22 | 23 | 20 | 4 | 20 | 36 | 18 | 193 | |
| ΣΥΡΙΑ | 6 | 16 | 15 | 16 | 18 | 14 | 7 | 16 | 33 | 22 | 163 | |
Κίνα: Το «σούπερ μάρκετ» της Χρυσής Βίζας
«Πριν από την πανδημία, πάντα ένιωθα ότι μπορώ, ακόμα και με το κινεζικό διαβατήριό μου, να πάω σε οποιαδήποτε χώρα θέλω. Το 2022 είχαμε πολύ σοβαρό lockdown στη Σαγκάη. Μας είπαν αρχικά πως θα ήταν μόνο για τέσσερις ημέρες, αλλά ήταν για εξήντα. Και θυμάμαι τη δεύτερη εβδομάδα του lockdown, άρχισα να αισθάνομαι πραγματικά εγκλωβισμένη και ξεκίνησα να σκέφτομαι σαν σε ταινία, πώς θα δραπετεύσω».
Αυτή είναι η ιστορία της Κ., εκπαιδευτικού στο επάγγελμα, η οποία μέσα στον εγκλεισμό ξεκίνησε να ονειρεύεται την Ελλάδα. Καθώς είχε άπειρο χρόνο, και έψαχνε επί ώρες στο διαδίκτυο, έπεσε πάνω σε πράκτορες οι οποίοι βοηθούσαν στη διαδικασία της Golden Visa για την Ελλάδα. Δρούσαν δηλαδή ως μεσάζοντες για ένα εισιτήριο για την Ευρωπαϊκή Ενωση με μόνο 250.000, τη χαμηλότερη τιμή στην Ευρώπη.
Ξεκίνησαν να μου δείχνουν μερικά διαμερίσματα μέσω βίντεο και φωτογραφιών. Τα περισσότερα ήταν χάλια, αλλά είπα «εντάξει, ξέρω ότι δεν θα πάρω το καλύτερο διαμέρισμα, αλλά η προτεραιότητά μου είναι η βίζα».
«Αρχισα να συνομιλώ με δύο ατζέντες και ξεκίνησαν να μου δείχνουν μερικά διαμερίσματα μέσω βίντεο και φωτογραφιών. Τα περισσότερα ήταν χάλια, αλλά είπα “εντάξει, ξέρω ότι δεν θα πάρω το καλύτερο διαμέρισμα, αλλά η προτεραιότητά μου είναι η βίζα”. Μια φίλη που ζει στο Παρίσι μάλιστα πρότεινε να πάει να δει μερικά από κοντά, για να αποφασίσω ποιο θα πάρω. Και ο σύζυγός της, ο οποίος είναι Γάλλος αρχιτέκτονας, θυμήθηκε ότι στη Σαγκάη δούλευε με έναν Ελληνα αρχιτέκτονα, τον Κώστα. Φτάνοντας στην Αθήνα, έμαθα ότι τελικά πουλούσε εκείνος ένα διαμέρισμα. Και το αγόρασα», λέει στην «Κ» από την Ταϊλάνδη όπου ταξιδεύει αυτές τις μέρες με αφορμή την άδεια που έχει για την Κινεζική Πρωτοχρονιά.
Στο ευρωπαϊκό παζάρι της άδειας παραμονής η ελληνική Golden Visa ήταν και είναι η φθηνότερη.
Η Κ. είναι μια από τους χιλιάδες Κινέζους που πήραν Golden Visa για την Ελλάδα, κρατώντας την πρωτιά στη λίστα των επενδυτών ακόμη και σήμερα (10.302 στο σύνολο). Ηρθαν με 250.000 ευρώ, αγοράζοντας ένα ακίνητο ή και δύο που άθροιζαν το απαιτούμενο ποσό, σε υποβαθμισμένες περιοχές της Αθήνας, κυρίως στο κέντρο, με όνειρο μια βίζα για την Ευρώπη και όχι τόσο για την ίδια τη χώρα μας. Απλά στο ευρωπαϊκό παζάρι της άδειας παραμονής η ελληνική ήταν και είναι η φθηνότερη.
«Το επόμενο βήμα ήταν να βρω έναν δικηγόρο για να ολοκληρώσω τη διαδικασία» λέει η Κ εξηγώντας τη γραφειοκρατική διαδικασία. «Αλλά κατάλαβα πως ήθελαν να με εξαπατήσουν, μου ζήτησαν 18.000 ευρώ. Μετά όμως μου συνέστησαν τη Δάφνη, η οποία είχε ζήσει στη Σαγκάη, μιλούσε κινέζικα και γνώριζε και τους δικούς μας τρόπους. Και όλα πήγαν πολύ καλά».
Είναι γεγονός πως πολλοί από τους κατόχους βίζας και ιδιοκτήτες ακινήτων δεν έχουν καν δει την Ακρόπολη. Συνήθως μισθώνουν τα ακίνητα προκαλώντας παράλληλα πολλές αντιδράσεις.
Η Κ. είναι από τους τυχερούς. Η βίζα για την Ελλάδα της άνοιξε τον δρόμο για τη ζώνη Σένγκεν. Στην Ελλάδα έχει έρθει ελάχιστα αν και ο νόμος λέει πως η άδεια διαμονής απαιτεί τουλάχιστον έξι μήνες παραμονής στη χώρα ανά έτος. Είναι όμως γεγονός πως πολλοί από τους κατόχους βίζας και ιδιοκτήτες ακινήτων δεν έχουν καν δει την Ακρόπολη. Συνήθως μισθώνουν τα ακίνητα προκαλώντας παράλληλα πολλές αντιδράσεις.
Οταν έφθασα ήταν μέρα, και ομολογώ πως όταν είδα τη γειτονιά από κοντά σοκαρίστηκα. Στην είσοδο της πολυκατοικίας ήταν ξαπλωμένοι τρεις ναρκομανείς και έκαναν ενέσεις.
«Αφού πέρασα πρώτα δέκα μέρες στην Ευρώπη, στο Παρίσι και στο Λονδίνο, ήρθα κάποια στιγμή στην Αθήνα για να δω το διαμέρισμα» λέει η Κ. «Το είχα ήδη νοικιάσει σε έναν νεαρό, με μακροχρόνια μίσθωση, στα 680 ευρώ. Πρόκειται για ένα ανακαινισμένο σπίτι 102 τετραγωνικών μέτρων κοντά στη οδό Σολωμού, στο κέντρο της πόλης. Οταν έφθασα ήταν μέρα, και ομολογώ πως όταν είδα τη γειτονιά από κοντά σοκαρίστηκα. Στην είσοδο της πολυκατοικίας ήταν ξαπλωμένοι τρεις ναρκομανείς και έκαναν ενέσεις. Φοβήθηκα αλλά μετά ο ένοικος με διαβεβαίωσε πως ήταν μάλλον εκεί επειδή υπήρχε κέντρο μεθαδόνης κοντά. Αυτή εικόνα έχει καρφωθεί στη μνήμη μου. Είναι τόσο διαφορετικά στην Κίνα, όπου μας προστατεύουν από τέτοιες καταστάσεις και οι ναρκομανείς είναι κλεισμένοι μέσα σε ιδρύματα».
Από το Central Park στην Πάρο
Αν και οι ρυθμοί προσέλευσης των Κινέζων φαίνεται να επιβραδύνονται, όπως άλλωστε και όλων των επενδυτών το 2023 με την αύξηση του επενδυτικού ορίου σε συγκεκριμένες περιοχές, νέα κύματα υποψηφίων για τη Χρυσή Βίζα διαφαίνονται στον ορίζοντα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι Αμερικανοί, οι οποίοι βρίσκονται στην ενδέκατη θέση της λίστας.
«Είμαι συνταξιούχος τραπεζίτης από τη Νέα Υόρκη. Ως τραπεζίτης δούλεψα σε όλο τον κόσμο. Αλλά έχω κάνει και άλλα πολλά. Και όταν ήμουν μικρό κορίτσι, ζούσα στην Ελλάδα. Και μόλις αποφάσισα ότι με τη συνταξιοδότησή μου ήθελα να δουλέψω με πρόσφυγες, κάτι που είχα κάνει προηγουμένως μετά το κολέγιο, σκέφτηκα να πάω στην Ελλάδα για μια δυο βδομάδες, ως εθελόντρια. Αυτό ήταν τον Μάρτιο του 2016 και ουσιαστικά κατέληξα να μείνω για να βοηθήσω με κάθε τρόπο που μπορούσα» λέει στην «Κ» η Ν., αρκετά διστακτικά.
Αγόρασα ένα από τα πιο παλιά σπίτια της Πάρου. Είναι 500 ετών, σε ένα χωριό με μια εκκλησία. Να φανταστείτε ανακαίνισα και την εκκλησία. Τώρα όλες οι μαυροφορεμένες κυρίες, που τις αποκαλώ χήρες, με λατρεύουν.
«Ετσι κατέληξα να αγοράσω ένα από τα πιο παλιά σπίτια της Πάρου. Είναι 500 ετών, σε ένα χωριό με μια εκκλησία. Να φανταστείτε ανακαίνισα και την εκκλησία. Τώρα όλες οι μαυροφορεμένες κυρίες, που τις αποκαλώ χήρες, με λατρεύουν» συνεχίζει η Ν. και εξηγεί τους λόγους που επέλεξε να κάνει αίτηση για τη Χρυσή Βίζα. «Είναι μια καλή επένδυση από κάθε άποψη, επειδή οι αξίες των ακινήτων έχουν δυστυχώς εκτοξευθεί στα ύψη και οι ευκαιρίες για Χρυσή Βίζα στερεύουν σε άλλες χώρες. Απέλυσα δύο δικηγόρους πριν καταλήξω στη Δάφνη. Και σώθηκα. Το σπίτι που ήθελα ήταν ένα ακίνητο που είχε χωριστεί (σ.σ. ιδιοκτησιακά) σε πολλά μικρά κομμάτια μεταξύ συγγενών που δεν τα πήγαιναν απαραίτητα καλά. Για αυτό και αντιμετώπισα πολλές δυσκολίας. Τελικά ξεκαθαρίσαμε τους τίτλους και πήρα το σπίτι».
Είναι μια καλή επένδυση από κάθε άποψη, επειδή οι αξίες των ακινήτων έχουν δυστυχώς εκτοξευθεί στα ύψη και οι ευκαιρίες για Χρυσή Βίζα στερεύουν σε άλλες χώρες.
«Αυτό που συνειδητοποίησα είναι ότι βασικά οι Ελληνες μεσίτες ακινήτων δεν βοηθούν όσο πρέπει. Οπότε βασικά αυτό που κάνουν, και νομίζω ότι αυτό είναι καθολικό, είναι ότι σου βρίσκουν το σπίτι και μετά περιμένουν την προμήθειά τους, που είναι συνήθως 3%. Πρέπει λοιπόν ο συμβολαιογράφος και ο δικηγόρος που έχεις προσλάβει να ξέρουν τι κάνουν».
Η Ν., η οποία είναι ιδιοκτήτρια και άλλων ακινήτων ανά τον κόσμο, θεωρεί πως δεν είναι η Golden Visa αυτή που απειλεί την αγορά αλλά το Airbnb. «Το βλέπω και στην Πάρο, όπου οι εργαζόμενοι δεν έχουν πού να μείνουν, οι δάσκαλοι. Είναι τραγικό».
«Πώς βλέπετε την αύξηση της “τιμής” της Χρυσής Βίζας που έπεται, στα 800.000 ευρώ;» τη ρωτάω. «Νομίζω πως η Ελλάδα θέλει να προσελκύσει μεγαλύτερες επενδύσεις στα νησιά κυρίως και να φύγει από τους… ψιλικατζήδες, τρόπος του λέγειν. Επίσης υπάρχουν πολλές πιέσεις λόγω της διαφθοράς και λόγω ξεπλύματος χρήματος από πολλούς. Στόχος πλέον στην Ε.Ε. είναι οι αγορές να γίνονται μέσα από εταιρείες και να είναι καθαρές. Αλλωστε το χρήμα είναι αυτό που κινεί τα πάντα συνήθως» λέει λίγο πριν κλείσει το τηλέφωνο και επιστρέψει στην εθελοντική της εργασία.
