Οι εκλογές της 7ης Ιουλίου 2019 σηματοδοτούν το κλείσιμο ενός πολιτικού κύκλου. Μιας ευρείας πολιτικής αναδιάταξης, η οποία δρομολογήθηκε τα χρόνια της οικονομικής κρίσης, αποτυπώθηκε πρώτη φορά με τον «πολιτικό σεισμό» των διπλών εκλογών του 2012, οδήγησε στην κυβερνητική αλλαγή και στα δραματικά γεγονότα του 2015, ανέδειξε νέους πρωταγωνιστές και εντέλει παγίωσε έναν νέο, πιο «ήπιο» δικομματισμό, ο οποίος και σήμερα χαρακτηρίζει το πολιτικό μας τοπίο. Και ολοκληρώθηκε με μία ακόμη κυβερνητική εναλλαγή η οποία ουσιαστικά σηματοδότησε το τέλος μιας περιόδου έντονης ριζοσπαστικοποίησης και αμφισβήτησης βασικών εθνικών και στρατηγικών επιλογών της Μεταπολίτευσης.
Ο πολιτικός χρόνος που προηγήθηκε των εκλογών ήταν εξαιρετικά πυκνός. Η τετραετία 2015-19 θύμιζε μια διαρκή προεκλογική περίοδο, με συνεχή ένταση, πολλά πολιτικά ορόσημα, μείζονα στρατηγικά διλήμματα, αέναη εκλογολογία και αμέτρητες πολιτικές συγκρούσεις, οι οποίες ωστόσο ελάχιστα επηρέαζαν πολιτικές τάσεις που έμοιαζαν παγιωμένες από την αρχή σχεδόν της τετραετίας.
Ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε τις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 με ποσοστό 35% και διαφορά 7,5% από τη Ν.Δ., αλλά αμέσως μετά ακολούθησε ένα εντυπωσιακό ξεφούσκωμα των ποσοστών του. Αντιθέτως, η εκλογή του κ. Μητσοτάκη στην ηγεσία της Ν.Δ. στις αρχές του 2016 σηματοδότησε την επανεκκίνησή της και τον Φεβρουάριο του 2016 πέρασε μπροστά στις δημοσκοπήσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ των τριών εκλογικών θριάμβων το 2015 έχασε το δημοσκοπικό του προβάδισμα τέσσερις μήνες μετά τη νίκη του, πιο σύντομα από οποιοδήποτε άλλο κόμμα στη Μεταπολίτευση, χωρίς ποτέ να το ανακτήσει.
«Αντι-ΣΥΡΙΖΑ» μέτωπο
Τα όσα δραματικά είχαν συμβεί το πρώτο 8μηνο του 2015 είχαν δημιουργήσει βαθιές διαιρετικές τομές, είχαν επηρεάσει καθοριστικά την εικόνα και την αξιοπιστία των πολιτικών πρωταγωνιστών και είχαν δημιουργήσει ένα ισχυρό πρόπλασμα γι’ αυτό που αργότερα ονομάστηκε «αντι-ΣΥΡΙΖΑ» μέτωπο.
Oλα όσα διαδραματίστηκαν μέσα στην τετραετία, η εφαρμογή δύσκολων μέτρων (ιδίως τα δύο πρώτα χρόνια της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ), η υπόθεση των τηλεοπτικών αδειών, το κλείσιμο των αξιολογήσεων, η συμφωνία των Πρεσπών, η τραγωδία στο Μάτι, η τυπική έξοδος από τα μνημόνια, η διάλυση μικρότερων κομμάτων, οι μεταπηδήσεις βουλευτών, οι προεκλογικοί τακτικισμοί ήταν γεγονότα που αύξαναν ή μείωναν το προβάδισμα της Ν.Δ., χωρίς ποτέ όμως να αμφισβητήσουν παγιωμένες τάσεις και συσχετισμούς.
Οι εκλογές της 7ης Ιουλίου 2019 είχαν μια σημαντική ιδιαιτερότητα. Ηταν το πολιτικό παράγωγο μιας εκλογικής αναμέτρησης που είχε προηγηθεί λίγες εβδομάδες νωρίτερα: των ευρωεκλογών της 26ης Μαΐου, των οποίων η έντονη πολιτικοποίηση και κυρίως το εμφατικό αποτέλεσμα, με την ευρεία νίκη της Ν.Δ. (με 9,3% διαφορά), οδήγησε τον τότε πρωθυπουργό κ. Τσίπρα να προκηρύξει βουλευτικές εκλογές το ίδιο βράδυ.
Το στοίχημα
Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών διαμόρφωσε πολλαπλώς το πλαίσιο των εκλογών της 7ης Ιουλίου. Με δεδομένο το ευρύ προβάδισμα της Ν.Δ. τα ουσιαστικά διλήμματα των εκλογών ήταν, πρώτον, αν η Ν.Δ. θα κυβερνήσει αυτοδύναμη και, δεύτερον, αν θα κυβερνήσει με ισχυρή αντιπολίτευση ή όχι. Αυτά τα διλήμματα οδήγησαν σε μεγάλη αύξηση των ποσοστών και των δύο μεγάλων κομμάτων. Η Ν.Δ. άγγιξε το 40% και σχημάτισε αυτοδύναμη κυβέρνηση μετά 10 χρόνια συμμαχικών κυβερνήσεων, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ πέτυχε μια εντυπωσιακή ανάκαμψη μέσα σε 40 ημέρες φτάνοντας στο 31,5% κατοχυρώνοντας τον ρόλο του ως αδιαμφισβήτητου δεύτερου πυλώνα του πολιτικού συστήματος.
Παγιώθηκε ένας νέος, πιο «ήπιος» δικομματισμός, ο οποίος και σήμερα χαρακτηρίζει το πολιτικό μας τοπίο.
Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών καθόρισε και τους τόνους και τη στρατηγική κάθε πρωταγωνιστή. Η Ν.Δ. επέλεξε χαμηλούς τόνους, ενωτικό λόγο και απέφυγε κάθε αντιπαράθεση με τον ΣΥΡΙΖΑ. Σλόγκαν της ήταν το «Ισχυρή ανάπτυξη – Αυτοδύναμη Ελλάδα – Ενωμένοι μπορούμε» επενδύοντας στο προγραμματικό τρίπτυχο: «Λιγότεροι φόροι, περισσότερες δουλειές, μεγαλύτερη ασφάλεια», σε μια εκστρατεία με επίκεντρο τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος είχε υιοθετήσει σε όλη την αναμέτρηση ένα κάζουαλ στυλ και μικρές, πιο «οικείες» συγκεντρώσεις.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, από την πλευρά του, με σύνθημα «Τώρα αποφασίζουμε για τη ζωή μας» προσπάθησε να υποβαθμίσει το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών ως μια συγκυριακή διαμαρτυρία και επένδυσε στρατηγικά στο τι μπορεί να σημαίνει για το δικό του κοινό μια νίκη της Ν.Δ., ιδίως για ζητήματα κοινωνικών επιδομάτων και εργασιακών σχέσεων. Σε αντίθεση με τη Ν.Δ., που απέφευγε κάθε αντιπαράθεση μαζί του, ο Αλέξης Τσίπρας ύψωσε πολύ τους τόνους καταφέρνοντας να συσπειρώσει τους ψηφοφόρους εκείνους που ανήσυχοι για τη βέβαιη επανάκαμψη της Ν.Δ. ήθελαν να υπάρχει μια ισχυρή αντιπολίτευση ως αντίβαρο. Εκμεταλλευόμενος, παράλληλα, την αμηχανία των υπολοίπων κομμάτων, που επέλεξαν έναν πιο παθητικό προεκλογικό ρόλο.
Το αποτέλεσμα των εκλογών αποτύπωνε το κλίμα της εποχής σε μια χώρα που είχε αρχίσει να αλλάζει. Τα κόμματα που αναδείχθηκαν μέσα στην κρίση ηττήθηκαν. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε. Οι ΑΝΕΛ εξαϋλώθηκαν. Η Χ.Α. έμεινε εκτός Βουλής. Το κόμμα του κ. Λεβέντη το ίδιο.
Αντιθέτως, η Ν.Δ. σημείωσε τη μεγαλύτερη άνοδο που είχε κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης από το 1981, κερδίζοντας τις 49 από τις 59 εκλογικές περιφέρειες της χώρας. Είχε εντυπωσιακή πολυσυλλεκτικότητα καθώς έλαβε ψήφους από όλο το πολιτικό φάσμα, με μεγαλύτερη εισροή ψήφων απευθείας από τον ΣΥΡΙΖΑ. Ενώ σημαντική ήταν η στήριξή της από ψηφοφόρους πέραν της Κεντροδεξιάς, που έκαναν πράξη το «πρώτη φορά Δεξιά», ως απόρροια ενός ισχυρού τότε «αντι-ΣΥΡΙΖΑ» ρεύματος.
Πώς ψηφίσαμε
Η παρουσία της Ν.Δ. ήταν ισορροπημένη ως προς το φύλο, σαφώς ισχυρότερη στις μεγάλες ηλικίες, ενώ προνομιακές κοινωνικές-επαγγελματικές ομάδες της αποτέλεσαν οι νοικοκυρές, οι συνταξιούχοι, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αγρότες. Ο ΣΥΡΙΖΑ, αντιθέτως, εμφανίστηκε πιο ισχυρός στις γυναίκες (όπου η διαφορά με τη Ν.Δ. ήταν μόλις 4%), στα πιο χαμηλά εισοδηματικά στρώματα, στους δημοσίους υπαλλήλους και, φυσικά, στις νεότερες ηλικίες, ενώ διατήρησε το προβάδισμά του στις παραδοσιακές λαϊκές περιοχές της Αττικής (Δυτική Αθήνα, Β΄ Πειραιώς, Δυτική Αττική) και στα «κάστρα» του παλιού ΠΑΣΟΚ (Κρήτη, Αχαΐα).
Αν οι διπλές εκλογές του ’12 και του ’15 –με την Ελλάδα στη δίνη της οικονομικής κρίσης– ήταν οι εκλογές της οργής και των ψευδαισθήσεων, με ακραία ένταση και κρίσιμα διακυβεύματα για τη χώρα, οι εκλογές της 7ης Ιουλίου 2019 αποτύπωσαν αυτό που ονομάστηκε «αίτημα για κανονικότητα»· σε μια Ελλάδα που πατούσε πλέον πιο γερά στα πόδια της, είχε βιώσει ψευδαισθήσεις και διαψεύσεις και ήθελε πλέον να αφήσει πίσω της την εποχή της κρίσης και να προχωρήσει μπροστά. Το κόμμα που μπόρεσε να εκφράσει πιο πειστικά το συγκεκριμένο αίτημα κατάφερε να κερδίσει και την εκλογική αναμέτρηση, ανοίγοντας έναν νέο κύκλο στην πολιτική μας ιστορία.
Ο κ. Ευτύχης Βαρδουλάκης είναι σύμβουλος στρατηγικής και επικοινωνίας.
Το επίτευγμα
Φωτογραφίa του χάους
Ηταν Απρίλιος του 2019 όταν η πολυάριθμη ερευνητική ομάδα του ΕΗΤ (Διεθνές Τηλεσκόπιο Ορίζοντα Γεγονότων) αποκαλύπτει στην ανθρωπότητα τη φωτογραφική απεικόνιση μιας μαύρης τρύπας: ένας σκοτεινός κύκλος στο μέσον ενός φωτεινού δακτυλίου, στο κέντρο του γαλαξία Messier 87, σε απόσταση 50 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη. Είναι τόσο μεγάλη, που είναι λίγο μεγαλύτερη από όλο τον γαλαξία μας.
Το γεγονός
Το μυστήριο της Γουχάν
Στις 31 Δεκεμβρίου 2019, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοινώνει ότι έχουν εμφανιστεί ανησυχητικά κρούσματα μιας, άγνωστης προέλευσης, «άτυπης πνευμονίας» στην πόλη Γουχάν της Κίνας. Στην εκπνοή του έτους, ο κόσμος δεν ετοιμάζεται μόνο να αλλάξει χρόνο αλλά και εποχή.
Η καταστροφή
Η Νοτρ Νταμ στις φλόγες
Τα ρολόγια έδειχναν 18.16 της 15ης Απριλίου, όταν όλος ο πλανήτης έστρεψε το βλέμμα του στην φλεγόμενη Παναγία των Παρισίων. Αρχικά οι αρμόδιοι αδυνατούσαν να αναγνωρίσουν την εστία της πυρκαγιάς, με αποτέλεσμα να χαθεί πολύτιμος χρόνος για την αντιμετώπισή της. Ομως, η αυτοθυσία των πυροσβεστών έσωσε τελικά τον ιστορικό ναό, που αποκαθίσταται με ταχείς ρυθμούς προκειμένου να είναι έτοιμος στο ραντεβού για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2024.
Η τεχνολογία
Ηλεκτρική Νορβηγία
Τον Μάρτιο του 2019, η Νορβηγία πέτυχε μια ιστορική πρωτιά: τα ηλεκτρικά οχήματα υπερκέρασαν για πρώτη φορά σε πωλήσεις τα συμβατικά (60%). Το έτος έκλεισε με ένα εντυπωσιακό 48,5% των νέων ταξινομήσεων να είναι ηλεκτρικά αυτοκίνητα, ενώ το 2020 επιτυγχάνεται το επίσης ιστορικό 54,6%. Η επιτυχία της Νορβηγίας οφείλεται κυρίως σε ένα σημαντικό πακέτο κινήτρων, που σταμάτησε φέτος. Στη χώρα υπάρχουν σήμερα 19.000 σταθμοί φόρτισης, με τουλάχιστον δύο σταθμούς ταχείας φόρτισης κάθε 50 χιλιόμετρα σε όλους σχεδόν τους βασικούς δρόμους της Νορβηγίας.
Τι βλέπαμε
Ραντεβού στο Westeros
Tην ημέρα που προβλήθηκε το τελευταίο επεισόδιο της σειράς (19 Μαΐου 2019), εκατομμύρια Αμερικανοί πήραν άδεια ή απλά δεν πήγαν στο γραφείο τους. Αρκεί αυτή η υποσημείωση για να εξηγηθεί επαρκώς το φαινόμενο του «Game of Thrones»; Πώς δηλαδή μια τηλεοπτική υπερπαραγωγή με πρωταγωνιστές τέρατα, δράκους και μεσαιωνικά ζόμπι κέρδισε την προτίμηση ενός ετερόκλιτου κοινού, που δεν ήταν πάντα ιδιαίτερα εξοικειωμένο με το γοτθικό στοιχείο. Πάντως, τέσσερα χρόνια μετά το τέλος της, παραμένει η πιο δημοφιλής τηλεοπτική σειρά όλων των εποχών.
Τι θυμάμαι
Η χελώνα και τα fake news
«Δέσαμε μια χελώνα καρέτα καρέτα από το πτερύγιο προκειμένου να τη θαυμάσει από κοντά ο πρόεδρος!». Αυτή ήταν η είδηση που μας εστάλη σε ένα από τα δεκάδες γκρουπ στο κινητό, αυτό στο οποίο η ομάδα αντάλλασσε τα μηνύματα της προεκλογικής καμπάνιας. Βρισκόμασταν στο Καστελλόριζο, μόνο λίγες μέρες πριν από τη μεγάλη μέρα. Αναταραχή, κάποιος καλός συνάδελφος αναρωτήθηκε: «Μα γιατί, ρε παιδιά, το κάναμε αυτό;».
Το θέμα της χελώνας έπαιρνε διαστάσεις στους ιστοτόπους και στη συνέχεια στα δελτία ειδήσεων. Ευτυχώς, όμως, ο καιρός ήταν ηλιόλουστος και λίγο πριν είχα βγάλει το κινητό μου προκειμένου να απαθανατίσω σε βίντεο τη στιγμή. Ελα, όμως, που στάθηκα τυχερή και οι χελώνες κολυμπούσαν ελεύθερες μέχρις ότου η μία εξ αυτών μπλεχτεί σε σχοινί! Δύο φορές τυχερή όταν διαπίστωσα πως κι αυτό είχε καταγραφεί επίσης στο κινητό μου! Ο αγώνας, λοιπόν, με τα fake news μετράει ήδη μερικά χρόνια. Ας μην αποκαλύψουμε την αντίδραση του προέδρου…
Κύρα Κάπη, διευθύντρια επικοινωνίας πρωθυπουργού.
Επιμέλεια: Δημήτρης Ρηγόπουλος
