Τον Οκτώβριο του 1939, οι Γερμανοί προσάρτησαν μεγάλες περιοχές της Πολωνίας, γεγονός που υποχρέωνε τη Μεγάλη Βρετανία και τη Γαλλία να κηρύξουν τον πόλεμο στη Γερμανία, λόγω των υφιστάμενων συνθηκών. Αρχικά, οι συγκρούσεις θα είχαν περιορισμένο χαρακτήρα. Σύντομα όμως, ο Γερμανικός Στρατός θα αναδιοργανωνόταν στο Δυτικό Μέτωπο και θα συγκέντρωνε το μεγαλύτερο μέρος των δυνάμεών του εκεί. Με την Επιχείρηση “Weserübung”, για την κατάληψη της αποκαλούμενης «οδού του σιδήρου», με στόχο την εκμετάλλευση των λιμανιών της Νορβηγίας και την εξασφάλιση του σουηδικού σιδηρομεταλλεύματος, έγινε σε σύντομο διάστημα η κατάληψη της Δανίας και της Νορβηγίας, στην οποία Βρετανία και Γαλλία είχαν αποστείλει στρατιωτική βοήθεια. Στη συνέχεια, οι Γερμανοί θα στρέφονταν κατά του Βελγίου, και μετά από τη συνθηκολόγησή του, στις 27 Μαΐου, θα εξαπέλυαν επίθεση εναντίον της Γαλλίας.
Οι εξελίξεις αυτές θα επηρέαζαν και τη στάση της Ιταλίας. Αρχικά, ο Μουσολίνι είχε φανεί επιφυλακτικός στην προοπτική διεξαγωγής ενός ολοκληρωτικού πολέμου, λόγω έλλειψης πρώτων υλών. Όμως, του ήταν αδύνατον να αποδεχθεί το ενδεχόμενο να κατακτήσει ο Χίτλερ μόνος του την ευρωπαϊκή ήπειρο. Έτσι, στις 10 Ιουνίου 1940, ο Ντούτσε θα κήρυσσε τον πόλεμο στη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία.
Στο πρωτοσέλιδο της «Καθημερινής» της 11ης Ιουνίου 1940, διαβάζουμε ότι «διά των συνεχών αναγγελιών των ιταλικών ραδιοφωνικών σταθμών, εγνωστοποιήθη σήμερον εις τον ιταλικόν λαόν ότι ο κ. Μουσσολίνι θα ωμίλει περί ώραν 18ην (ιταλική ώρα) από του εξώστου του Παλάτσο Βενέτζια. Η είδηση αύτη διεδόθη αστραπιαίως όχι μόνον εις την Ρώμην, αλλά και εις ολόκληρον την Ιταλίαν. Πλήθη συνεκεντρούντο πολύ προ της ωρισθείσης ώρας τόσον εις την Ρώμην, όσον και εις τας διαφόρους πόλεις και χωριά της Ιταλίας όπως ακούσουν τους λόγους του Ντούτσε οίτινες θα διεβιβάζοντο ραδιοφωνικώς δι’ όλων των κυμάτων. […] Η απέραντος μάζα του πλήθους η οποία εκάλυπτε την πλατείαν της Βενετίας και όλας τας πέριξ οδούς, τον υπεδέχθη με παρατεταμένας έκτακτως ενθουσιώδεις εκδηλώσεις. Όταν αι επευφημίαι του πλήθους κατέπαυσαν οπωσδήποτε, ο Ντούτσε ωμίλησεν ως εξής: […] έφθασεν η στιγμή των μεγάλων και αμετακλήτων αποφάσεων. Εδηλώσαμεν ήδη εις τους πρεσβευτάς της Αγγλίας και της Γαλλίας ότι κηρύττομεν τον πόλεμον εναντίον των χωρών των. […] Κατερχόμεθα εις πόλεμον εναντίον των πλουτοκρατικών και αντιδραστικών Δημοκρατιών της Δύσεως, αι οποίαι ανέκαθεν παρημπόδισαν την πρόοδον και υπονόμευσαν την ύπαρξιν του ιταλικού λαού».
Στην «Καθημερινή» της 12ης Ιουνίου, δημοσιεύτηκαν οι δηλώσεις του υπουργού-λόρδου σφραγιδοφύλακα Κλέμεντ Άττλη στη Βουλή των Κοινοτήτων: «Ως γνωρίζει η Βουλή, η Ιταλία εκήρυξε τον πόλεμον κατά της Αγγλίας και της Γαλλίας. […] Ουδέποτε προηγουμένως εν τη ιστορία ελήφθη με τόσον πενιχράν δικαιολογίαν απόφασις η οποία περιπλέκει μεγάλα έθνη εις πόλεμον. Δεν υπάρχει διένεξις μεταξύ των Ιταλών και των λαών της Αγγλίας και της Γαλλίας. Αφ’ ης οι Ιταλοί ηνώθησον εις εν έθνος ουδέποτε περιήλθον εις ρήξιν μεθ’ ημών. […] Η Μεγάλη Βρεταννία και η Γαλλία ήσαν πάντοτε διατεθειμέναι να εξετάσουν όλα τα πραγματικά παράπονα τα οποία ήτο δυνατόν να έχη η Ιταλία και μέχρι της κηρύξεως του σημερινού πολέμου επεζήτησαν να παρεμποδίσουν την επέκτασιν των εχθροπραξιών εις την Μεσόγειον. ]…) Ο κ. Μουσσολίνι επωφελήθη της ευκαιρίας, καθ’ ην αι συμμαχικαί δυνάμεις είναι απασχολημέναι με τα γερμανικά στρατεύματα. Αλλ’ ο ρόλος αυτός τον οποίον επέλεξεν ο κ. Μουσσολίνι δεν είναι κατάλληλος διά τον Ιταλικόν λαόν ο οποίος παρέσχε τόσον λαμπράν συμβολήν εις τον ευρωπαϊκόν πολιτισμόν. […] Οι Ιταλοί ήδη πρόκειται να βοηθήσουν εις την επίθεσίν των κατά του πολιτισμού».
Υπό αυτές τις συνθήκες, οι εξελίξεις στην περιοχή θα ήταν ραγδαίες. Η Γαλλία πολύ σύντομα θα παραδινόταν, με τους Γερμανούς να παρελαύνουν στο Παρίσι και το καθεστώς του Βισύ, που αναδύθηκε στην εξουσία, να ακολουθεί φιλοχιτλερική πολιτική.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
